Versnijdingen en Metselwerk: Technieken, Toepassingen en Uitvoering

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Dit artikel behandelt het fenomeen ‘versnijding’ in de context van metselwerk. De beschikbare informatie definieert versnijding zowel als een constructieve techniek om stabiliteit te verhogen, als een praktijk van het mengen van materialen. Daarnaast wordt ingegaan op verschillende metselwerktechnieken, verbanden en de mogelijkheden voor het uitvoeren van metselwerk, inclusief het zagen en frezen van metselwerk voor installaties. De focus ligt op de technische aspecten en de praktische toepassing van deze methoden.

Versnijding als Constructieve Techniek

Versnijding, in de context van metselwerk, verwijst naar het bloksgewijs verspringen van stenen, waardoor de onderzijde van een constructie een grotere doorsnede heeft dan de bovenkant. Dit principe wordt toegepast om de stabiliteit van een gebouw te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is de toepassing in funderingen, waar de fundering onderaan breder is om een grotere draagkracht te realiseren. Bij dit proces verspringt het metselwerk om de paar lagen, een zogenaamde klezoor (circa 55 mm).

Ook bij steunberen en torens wordt versnijding toegepast. Zo kan een steunbeer naar boven toe minder ver uitsteken, of kan het muurwerk van een toren of hoog gebouw versmallen naarmate de hoogte toeneemt. Een voorbeeld hiervan is het Witte Huis in Rotterdam, waar de keldermuren 1,4 meter dik zijn aan de basis en afnemen tot circa 0,4 meter aan de top.

Het is belangrijk om op te merken dat er een overlap bestaat met een verwante techniek, ‘verklimming’. Verklimming wordt specifiek gebruikt bij de overgang van een vierkante of rechthoekige basis naar een cirkelvormige of veelhoekige bovenbouw, zoals bij trompen.

Versnijding als Materiaalmengsel

Naast de constructieve toepassing, wordt ‘versnijding’ ook gedefinieerd als het mengen van goedkopere middelen met duurdere om een grotere hoeveelheid te verkrijgen. Hoewel dit in veel gevallen nadelig is – bijvoorbeeld het verdunnen van wijn met goedkopere varianten of het toevoegen van goedkopere pigmenten aan verf – kan het soms nuttig zijn. Zo kunnen verdunningsmiddelen worden toegepast om een verfproduct beter strijkbaar te maken of sneller te laten drogen.

Metselwerk: Soorten en Verbanden

Metselwerk is een oud ambacht, met wortels in de Romeinse tijd. De veelzijdigheid van bakstenen maakt het een breed inzetbaar materiaal voor diverse projecten. Er bestaan tal van verschillende verbanden binnen het metselwerk, elk met zijn eigen esthetische en structurele eigenschappen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

Halfsteensverband
Wildverband
Vlaams verband
Klezoor verband
Kettingverband
Blokverband
Tegelverband
Staand verband
Kruis verband

Siermetselwerk en Nieuwe Technieken

Naast de traditionele verbanden, kent metselwerk ook diverse vormen van siermetselwerk. Voorbeelden hiervan zijn rollagen, togen, hanekammen, boerenvlechtwerk en muizentand.

In het moderne metselwerk zijn nieuwe technieken ontstaan, zoals stootvoegloos metselwerk, lintvoegloos metselwerk, Click metselwerk en Brick metselwerk. Deze technieken bieden vaak nieuwe mogelijkheden op het gebied van esthetiek en efficiëntie.

Het Zagen en Frezen van Metselwerk

Het snijden van metselwerk is noodzakelijk voor verschillende doeleinden, zoals het creëren van openingen voor deuren en ramen, of het maken van sleuven en groeven voor installaties (elektriciteit, sanitair). Afhankelijk van het type steen of metselwerk, zijn er verschillende methoden en gereedschappen beschikbaar.

Bakstenen en Cellenbeton: Bakstenen kunnen theoretisch met een steendoorslijpschijf worden gesneden, maar vaak wordt een breekpunt geproduceerd en vervolgens verbroken met een hamer en beitel. Cellenbeton is daarentegen relatief eenvoudig te snijden met een vossenstaartzaag.
Beton: Voor het zagen van beton, inclusief gewapend beton, wordt vaak gebruik gemaakt van wandzagen. Deze zagen lopen in een railframe om een rechte snede te garanderen.
Natuursteen: Het zagen van natuursteen vereist vaak gespecialiseerde kennis en apparatuur.

Voor het maken van groeven en sleuven kunnen steen- of betonboren worden gebruikt, of frezen die in een rail lopen. Handmatige handsets zijn minder nauwkeurig.

Het is essentieel om het juiste gereedschap en zaagblad te gebruiken, afgestemd op het specifieke bouwmateriaal.

Kwaliteit en Uitvoering

Een vakkundige uitvoering van metselwerk is cruciaal voor de duurzaamheid en veiligheid van een constructie. Bedrijven zoals Braal & De Jager benadrukken het belang van duidelijke afspraken, vaste prijzen en ambachtslieden met passie voor hun vak. Het uitbesteden van het complete metselpakket, inclusief voegwerk, lijmwerk, stelwerk en steigerbouw, kan zorgen voor een probleemloos verloop van het bouwproces.

Erkend Leerbedrijf en Vakmanschap

Het behoud van vakmanschap is belangrijk. Bedrijven die erkend zijn als leerbedrijf, zoals Braal & De Jager, dragen bij aan de opleiding van nieuwe generaties metselaars. Dit zorgt voor de continuïteit van hoogwaardig metselwerk.

Conclusie

Versnijding in metselwerk omvat zowel een constructieve techniek voor het verhogen van stabiliteit, als een methode voor het mengen van materialen. Het correct toepassen van deze technieken, in combinatie met de juiste keuze van metselwerkverbanden en een vakkundige uitvoering, is essentieel voor het realiseren van duurzame en veilige constructies. Het zagen en frezen van metselwerk vereist specifieke kennis en gereedschap, afgestemd op het type bouwmateriaal. Het inschakelen van een ervaren metselbedrijf kan zorgen voor een probleemloos verloop van het bouwproces en een hoogwaardig eindresultaat.

Bronnen

versnijden