Rollaag Metselwerk: Technieken, Toepassingen en Aandachtspunten

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Rollaag metselwerk is een veelvoorkomende techniek die wordt toegepast boven raam- en deuropeningen in metselwerk. Het dient als versteviging van de gevel en kan tevens een decoratieve functie vervullen. Deze techniek, waarbij stenen verticaal worden geplaatst rondom een kozijn, is met name geschikt voor kleinere overspanningen. Dit artikel behandelt de verschillende aspecten van rollaag metselwerk, inclusief de verschillen met lateien, de toepassing ervan, aandachtspunten bij renovatie en mogelijke problemen zoals scheurvorming. De informatie is bedoeld voor zowel huiseigenaren en doe-het-zelvers als voor professionals in de bouwsector.

Wat is een Rollaag?

De term rollaag, in Vlaanderen ook wel linteel genoemd, verwijst naar een specifiek metselverband dat vaak te zien is bij woningen. Het kenmerkt zich door het verticaal plaatsen van bakstenen boven een kozijn van een raam- of deuropening. De primaire functie van een rollaag is het versterken van de gevel en het dragen van de muurconstructie erboven. Echter, rollaag metselwerk kan ook puur decoratief zijn, met name wanneer er al een latei aanwezig is.

Rollaag versus Latei: Het Verschil

Hoewel zowel rollagen als lateien dienen om bovenliggende constructies te ondersteunen, is er een belangrijk verschil in hun toepassing. Een latei wordt doorgaans gebruikt voor grotere overspanningen, waar de gevel daarboven meer druk uitoefent. Lateien worden vaak gemaakt van gewapend beton, staal of hout. Een rollaag is daarentegen voldoende voor openingen kleiner dan 80 centimeter, zoals veel ramen. In essentie is een rollaag een gemetselde latei voor kleinere overspanningen.

Toepassingen van Rollaag Metselwerk

Rollaag metselwerk wordt niet alleen gebruikt voor ramen en deuren, maar kan ook toegepast worden bij schoorstenen. In dat geval is het vaak gebruikelijk om de schoorsteen te metselen met dezelfde baksteen als de rest van de gevel, om een uniforme uitstraling te creëren. Het metselen van schoorstenen vereist echter precisie, vanwege de hoogte en de noodzaak van een goede rookafvoer en waterdichte aansluiting op het dak.

Naast functionele toepassingen kan rollaag metselwerk ook een decoratief element zijn. Siermetselwerken, zoals boogvelden, vlechtingen, muizentand en rollagen zelf, kunnen een gevel een unieke uitstraling geven. Het uitvoeren van deze complexere metselwerken vereist echter de expertise van een ervaren metser, en bij grotere projecten kan het raadzaam zijn een architect in te schakelen.

Uitvoering en Technieken

Bij het metselen van een rollaag wordt een rij stenen verticaal geplaatst boven het kozijn. De rollaag kan bestaan uit natuursteen of baksteen en is meestal een halve steen hoog, soms één steen. Bij het verwerken van natuursteen of eiken balken boven een raam of deur, is het aan te raden om een L-ijzer te verwerken om te voorkomen dat het materiaal barst.

Bij het metselen van tegelpannen als accent in het metselwerk, kunnen recuperatietegelpannen worden gezaagd op de breedte van de steen en vervolgens worden ingemetseld.

Aansluitingen en Details

Bij het aansluiten van een kozijn op de muur zijn er verschillende mogelijkheden. Een kozijn kan gelijk zijn met de binnenkant afgewerkte muur, of tussen de buiten- en binnenmuur geplaatst worden. Het is belangrijk om rekening te houden met de waterdichtheid van de aansluitnaden. Bij metselwerk wordt aanbevolen het kozijn minimaal 1 centimeter naar binnen te plaatsen, om de toepassing van loodslabben mogelijk te maken.

Bovendorpels van kozijnen dienen bij voorkeur breder te worden gemaakt en voorzien van een waterhol of verdiepte sponning voor een goede afwatering. Indien een speciale houten of aluminium waterlijst wordt aangebracht, is dit niet noodzakelijk.

Scheurvorming en Problemen

Scheuren boven ramen kunnen duiden op problemen met de latei, de constructie die het metselwerk boven het raam ondersteunt. Diagonale scheuren die van smal naar breed lopen, kunnen betekenen dat de latei niet meer in staat is de last op te vangen en mogelijk vervangen moet worden.

Diagonale scheuren in V-vorm duiden op een ander probleem: de latei zet uit bij warmte, maar heeft geen ruimte om dit te doen. Dit kan ontstaan als er geen stootvoegen aanwezig zijn of als deze verstopt zijn. De oplossing is om de stootvoegen te verwijden en eventueel oplegvilt of glijfolie toe te voegen.

Negge en Afmetingen

De negge is de afstand tussen de buitenkant van de gevel en het kozijn. De toe te passen details voor de bovendorpel moeten worden aangepast aan de gekozen draagconstructie, waarbij de gewenste negge meestal leidend is.

Renovatie en Oude Constructies

Bij de renovatie van oudere panden kunnen verschillende oplossingen voor muuropeningen worden aangetroffen, zoals die uit de jaren 60 van de vorige eeuw. Het is belangrijk om de bestaande constructie te beoordelen en de nieuwe details hierop aan te passen.

Wettelijke Aspecten

De term "mansardekap", "monument", "muurdams" en "natuurlijke waarde" zijn gedefinieerd in de lokale regelgeving. Een "omgevingsvergunning" is vereist voor bepaalde bouwactiviteiten.

Conclusie

Rollaag metselwerk is een veelzijdige techniek die zowel functionele als decoratieve doelen kan dienen. Het is belangrijk om het verschil tussen een rollaag en een latei te begrijpen en de juiste techniek toe te passen op basis van de overspanning en de belasting. Bij renovatieprojecten is het essentieel om de bestaande constructie te beoordelen en de nieuwe details hierop aan te passen. Scheurvorming kan duiden op problemen met de latei en vereist de aandacht van een bouwkundig specialist. Door aandacht te besteden aan de juiste uitvoering en details kan een duurzame en esthetisch aantrekkelijke rollaag worden gerealiseerd.