Voegwerk metselwerk: Materialen, Technieken en Duurzaamheid

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Introductie

Het herstellen of uitvoeren van voegwerk in metselwerk is een cruciale stap bij het onderhoud van een gebouw. Correct uitgevoerd voegwerk beschermt de constructie tegen vocht, vorstschade en andere weersinvloeden, en draagt bij aan de esthetische uitstraling. Dit artikel behandelt de beschikbare materialen voor voegwerk, de juiste technieken voor reparatie en de overwegingen rondom duurzaamheid, gebaseerd op beschikbare informatie over cementvoegmortel, voegzand, hydraulische kalk en hydrofoberen. De focus ligt op het bieden van praktische informatie voor zowel de doe-het-zelver als de professionele bouwvakker.

Materialen voor Voegwerk

Er zijn verschillende materialen beschikbaar voor voegwerk, elk met specifieke eigenschappen en toepassingen. Cementvoegmortel is een veelgebruikte optie, met name voor het afvoegen van zichtbaar metselwerk zoals bakstenen, cementblokken en natuursteen. Deze mortel is verkrijgbaar in negen verschillende kleuren en kan worden toegepast bij voegbreedtes van 5 tot 20 mm. De verwerkingstemperatuur ligt tussen de +5°C en +35°C, en de houdbaarheid is ongeveer 12 maanden. Het verbruik is afhankelijk van de voegbreedte en het formaat van de te voegen elementen en wordt geleverd in zakken van 25 kg.

Naast cementvoegmortel kan ook voegzand worden gebruikt. Dit ongezeefde zand heeft een korrelgrootte van ongeveer 0 tot 1 mm en is geschikt voor het voegen van metselwerk. Het voegzand wordt vaak geleverd op pallets en is verpakt in zakken die, indien voorzien van statiegeld, geretourneerd kunnen worden. Het is belangrijk om de producten bij aankomst te controleren op productiedatum en eventuele transportschade.

Voor traditioneel metselwerk en restauratiewerkzaamheden is hydraulische kalk een uitstekende keuze. Deze kalk is verkrijgbaar in verschillende gradaties, aangeduid als NHL 2, NHL 3,5 en NHL 5, waarbij het getal de minimale druksterkte in MPa (Megapascals) aangeeft na 28 dagen. NHL 3,5, met een kleipercentage van 11 tot 20%, verhardt binnen enkele dagen en is geschikt voor de meeste externe werkzaamheden. NHL 5, met een hoger kleipercentage van 21 tot 30%, verhardt sneller, binnen een dag, en is geschikt voor zwaardere belasting en blootstelling aan weersinvloeden.

Het Repareren van Voegen met Kalkmortel

Bij het repareren van voegen met kalkmortel is een goede voorbereiding essentieel. Voordat de mortel wordt gebruikt, moet deze worden “opgeklopt”, “opgewreven” of gestampt om kneedbaar te maken en luchtbellen te verwijderen. Dit verbetert de hechting en verdichting van de mortel in de voeg. Het is aan te raden om te beginnen met voegen aan de bovenkant van de muur, zodat er schoongemaakt en beneveld kan worden tijdens het voegen. Een voegspijker in de juiste maat wordt gebruikt om de mortel met een zettende beweging in de voeg te drukken.

Voor diepere voegen, dieper dan 20 mm, is het noodzakelijk om deze voor te voegen om krimpen van de mortel te voorkomen. De voeg moet worden afgewerkt in overeenstemming met het belendende metselwerk, bijvoorbeeld vlak afstrijken of licht verzonken maken. Verzonken voegen accentueren de stenen. Na het aanbrengen van de mortel kan de voeg worden geborsteld, afgeveegd of beslaan.

Het verbruik van kalkmortel is afhankelijk van de grootte van de stenen en de diepte en breedte van de voegen. Ongeveer 20 kg kalkmortel is voldoende voor 3 tot 4 vierkante meter voegwerk met voegen van 8 mm breed en 16 mm diep. Een nauwkeurige berekening van de benodigde hoeveelheid is aan te raden.

Planning en Veiligheid bij Kalkmortelgebruik

Bij het werken met kalkmortel is het belangrijk om rekening te houden met de planning en het seizoen. Voegwerk mag niet worden uitgevoerd bij vorst, omdat dit kan leiden tot vorstschade. Luchtkalkmortel heeft een lange uithardingstijd, tot een maand per millimeter dikte. Een mortel van 20 mm diep kan dus tot 20 maanden nodig hebben om volledig uit te harden.

Kalk is een bijtend materiaal, daarom is het essentieel om oogbescherming, beschermende handschoenen en kleding te dragen. De veiligheidsinstructies op de etiketten moeten altijd worden opgevolgd. Gebruikers dienen zich ervan te vergewissen dat ze een geschikt product hebben gekozen en over voldoende ervaring of vakbekwaam personeel beschikken.

Hydrofoberen als Vochtwerende Maatregel

Naast het correct uitvoeren van voegwerk kan hydrofoberen een effectieve manier zijn om metselwerk te beschermen tegen vocht. Hydrofoberen is een techniek waarbij een transparant impregneermiddel wordt aangebracht op minerale ondergronden zoals baksteen, beton en natuursteen. Dit maakt de ondergrond waterafstotend zonder de dampdoorlatendheid te verminderen, waardoor vocht van buitenaf wordt geweerd en het binnenoppervlak kan uitdrogen.

Hydrofoberen verlengt de levensduur van gebouwen, voorkomt schade door vorst-dooi, algen, mosgroei en schimmelvorming, en draagt bij aan het esthetisch behoud van het oppervlak. Overheidsinstanties bevelen hydrofoberen aan als onderdeel van preventief onderhoud aan betonconstructies en metselwerk.

Ondergrondanalyse en Keuze van Hydrofobeermiddel

Het proces van hydrofoberen begint met een analyse van de ondergrond. Er zijn hydrofobeermiddelen beschikbaar op basis van silanen, siloxanen of siliconen, elk met hun eigen toepassingsgebied. De keuze van het juiste middel hangt af van de specifieke eigenschappen van de ondergrond en de gewenste beschermingsgraad.

Duurzaamheid en Onderhoud

De duurzaamheid van voegwerk hangt af van de juiste materiaalkeuze, de correcte uitvoering en het regelmatige onderhoud. Hydraulische kalkmortels bieden een goede duurzaamheid, vooral bij gebruik in combinatie met de juiste mengverhoudingen en aggregaten. Hydrofoberen draagt bij aan de duurzaamheid door vochtproblemen te voorkomen en de levensduur van het metselwerk te verlengen.

Regelmatig inspectie van het voegwerk is belangrijk om eventuele beschadigingen of slijtage tijdig te detecteren en te repareren. Kleine reparaties kunnen grote problemen voorkomen en de levensduur van de constructie verlengen.

Conclusie

Het succesvol uitvoeren van voegwerk vereist een zorgvuldige selectie van materialen, een correcte uitvoering van de technieken en aandacht voor duurzaamheid. Cementvoegmortel, voegzand, hydraulische kalk en hydrofoberen bieden elk specifieke voordelen en toepassingen. Door de juiste keuze te maken en de aanbevolen procedures te volgen, kan men de integriteit en esthetische waarde van metselwerk behouden en de levensduur van een gebouw verlengen. Het is essentieel om veiligheidsvoorschriften te respecteren en, indien nodig, professioneel advies in te winnen.

Bronnen

voegpoeder