Wildverband Metselwerk: Technieken, Richtlijnen en Esthetische Overwegingen

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Wildverband is een populaire metseltechniek die gekenmerkt wordt door een onregelmatig patroon, waardoor een organische en natuurlijke uitstraling ontstaat. Deze techniek wordt vaak toegepast bij woningen die zich in een natuurlijke omgeving bevinden, maar kan ook een uniek karakter toevoegen aan andere bouwprojecten. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van wildverband metselwerk, inclusief de verschillende technieken, de regels die gevolgd moeten worden, en de esthetische overwegingen bij het toepassen van deze methode. De informatie is gebaseerd op beschikbare documentatie over metselverbanden en natuursteenbewerking.

Wat is Wildverband?

Wildverband, ook wel vrij verband genoemd, is een metseltechniek waarbij stenen van verschillende maten en vormen willekeurig met elkaar gecombineerd worden. In tegenstelling tot meer gestructureerde verbanden, zoals halfsteensverband, is er bij wildverband geen direct zichtbaar patroon. Dit versterkt het natuurlijke en ruwe karakter van de baksteen of natuursteen. Het resultaat is een gevel die een ambachtelijke en authentieke sfeer uitstraalt. Het is een techniek die de metselaar meer vrijheid geeft in de plaatsing van stenen, maar er zijn wel degelijk regels om een correct resultaat te garanderen.

Verschillende Technieken binnen Wildverband

Er zijn verschillende benaderingen binnen wildverband, variërend van een meer gestructureerde aanpak tot een volledig vrije vorm.

Vrij Klezorenverband

Een variant is het vrij klezorenverband, waarbij de metselaar met een halve koppenmaat moet maatvoeren. Dit geeft nog meer speelruimte in de creatieve vormgeving.

Zacht Wildverband

Naast het traditionele wildverband bestaat er ook een ‘zacht wildverband’. Bij deze techniek verspringen de stootvoegen per rij over een verschillende afstand, wat een nog subtielere en organischere uitstraling creëert.

Willekeurig Verband

Een andere omschrijving van wildverband is een willekeurig verband, waarbij de hoeken en beëindigingen willekeurig beginnen met een strek, drieklezoor of een kop.

Richtlijnen en Regels voor Wildverband Metselwerk

Hoewel wildverband een zekere mate van vrijheid biedt, zijn er belangrijke richtlijnen en regels om een stabiel en esthetisch verantwoord resultaat te bereiken. Deze regels zijn gebaseerd op de Uitvoeringsrichtlijn metselwerkconstructies (BKB publ. nr. PBL 0357/98) en aanvullende aanbevelingen van ervaren metselaars.

Hoeken en Beginpunten: Hoeken dienen te beginnen met een strek, drieklezoor of een kop.
Vallende Tanden: Vallende tanden (muizentrapjes) mogen niet groter zijn dan zes lagen.
Sprongen: Sprongen van een klezoor of kop in het verband mogen niet meer dan zes boven of schuin boven elkaar voorkomen.
Regelmaat Vermijden: Het verband mag niet lijken op een regelmatig verband. Het doel is om een onvoorspelbaar patroon te creëren.
Maatvoering: De maatvoering gebeurt op koppenmaat.
Stootvoegen: Gelijke stootvoegbreedte wordt bereikt door het gebruik van passtenen (drieklezoren) naast koppen en strekken.
Maximale Aantal Stenen: Zet maximaal twee koppen en vier strekken naast elkaar.
Verticale Stootvoegen: Plaats geen verticale stootvoegen in twee lagen boven elkaar.

Een andere set regels, afkomstig van Henk de Heer, specificeert:

Hoeken beginnen met een drieklezoor in de ene laag en een kop in de andere laag.
Maximaal drie koppen naast elkaar.
Maximaal vijf strekken naast elkaar.
Maximaal vijf sprongetjes van een verspringende klezoor.
Geen klezoren gebruiken.
Stootvoegen mogen niet boven elkaar liggen.

Maatvoering bij Wildverband

De maatvoering van het metselwerk is cruciaal voor de stabiliteit en het uiterlijk van de constructie. Bij wildverband kan men een halfsteensverband als uitgangspunt nemen en dezelfde formules gebruiken voor muuropeningen en muurvlakken. Bij smalle muurdammen kan de metselaar klezoren of drieklezoren opnemen om het gevelbeeld te continueren.

Muuropeningen: De maatvoering is altijd t n x koppenmaat + voeg.
Muurdammen: De maatvoering is n x koppenmaat - voeg.
Inwendige Hoeken: Voor inwendige hoeken geldt altijd n x koppenmaat voor de lengtemaat.

Materialen en Toepassingen

Wildverband kan met verschillende materialen worden uitgevoerd, waaronder baksteen en natuursteen. Bij het gebruik van natuursteen kunnen vrijwel alle sorteringen volgens de traditionele metselmethode van de Nederlandse bouw worden verwerkt. De techniek is bijzonder geschikt voor vakantievilla’s en woningen die zich in een natuurlijke omgeving bevinden, omdat het de gevel in staat stelt om op te gaan in de omgeving.

Esthetische Overwegingen

Bij het kiezen voor wildverband is het belangrijk om rekening te houden met de gewenste esthetiek. De techniek creëert een unieke en levendige gevel die een ambachtelijke en authentieke sfeer uitstraalt. Het is een goede keuze voor wie een minder gestroomlijnd uiterlijk prefereert en de voorkeur geeft aan een organische en natuurlijke uitstraling. De metselaar heeft een grote invloed op het uiteindelijke resultaat, waardoor het belangrijk is om een ervaren vakman te kiezen die de regels en richtlijnen van wildverband metselwerk beheerst.

Opbouw van Wildverband

De opbouw van wildverband omvat het willekeurig metselen van koppen, strekken, klezoren en andere groottes. De gebruikte grootte is nooit kleiner dan een klezoor of kwart van een steen. Het is belangrijk om bij het schikken van de verschillende groottes te letten op het vermijden van onbedoelde regelmatige patronen. Een voorbeeld van de opbouw is:

Laag 1: drieklezoor
Laag 2: strek of kop
Laag 3: drieklezoor
Laag 4: strek of kop
Enzovoort

Conclusie

Wildverband metselwerk is een aantrekkelijke optie voor bouwers en verbouwers die op zoek zijn naar een unieke en karaktervolle gevel. Hoewel de techniek een zekere mate van vrijheid biedt, is het essentieel om de richtlijnen en regels te volgen om een stabiel en esthetisch verantwoord resultaat te garanderen. Door de juiste materialen te kiezen en een ervaren metselaar in te schakelen, kan wildverband een prachtige en duurzame toevoeging zijn aan elk bouwproject.