Metselwerk: Kwaliteitsborging, Normen en de Eurocode 6

Introductie

Metselwerk is een fundamenteel onderdeel van veel constructies, zowel in nieuwbouw als bij renovaties. De kwaliteit van metselwerk is cruciaal voor de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) stelt tegenwoordig strengere eisen aan kwaliteitsborging en documentatie. Dit artikel biedt een overzicht van de relevante normen, voorschriften en checklists voor metselwerk, met de focus op de Eurocode 6 en de Wkb. De informatie is gebaseerd op beschikbare documentatie en richt zich op het waarborgen van kwalitatief metselwerk.

De Eurocode 6: Een Europese Norm

De Eurocode 6 (NBN EN 1996) is de Europese norm voor het ontwerp en de berekening van constructies van metselwerk. Deze code is van toepassing op zowel ongewapend, gewapend, voorgespannen als opgesloten metselwerk, en geldt voor gebouwen en civieltechnische werken. De norm is uniform en geldt op hoofdlijnen in alle Europese lidstaten. Stichting Stapelbouw benadrukt het belang van kennis van deze nieuwe rekenregels, aangezien deze op onderdelen afwijken van de oude TGB-constructienormen en bovendien uitgebreider zijn.

De Eurocode 6 bestaat uit verschillende delen:

• EN 1996-1-1: Algemene regels voor gewapend en ongewapend metselwerk.
• EN 1996-1-2: Algemene regels voor het beoordelen van het draagvermogen bij brand.
• EN 1996-2: Ontwerp, materiaalkeuze en uitvoering van constructies van metselwerk.
• EN 1996-3: Vereenvoudigde berekeningsmethoden voor niet-gewapend metselwerk.

De principes en eisen in EN 1996-1-1 zijn gebaseerd op het concept van grenstoestanden en maken gebruik van de partiële coëfficiëntenmethode. De voorschriften in EN 1996-3 zijn conservatiever dan die in EN 1996-1-1, en zijn bedoeld voor specifieke toepassingen.

Nationale Bijlagen en Aanpassingen

Om de Europese normen aan te passen aan de specifieke Nederlandse situatie, is een nationale bijlage (NPR) opgesteld. Deze bijlage zorgt ervoor dat de Nederlandse wijze van vervaardigen en construeren van metselwerk, en het in Nederland gehanteerde veiligheidsniveau, beter aansluiten bij de nieuwe Europese normen. De normen, nationale bijlagen, addenda (A1) en corrigenda (AC) zijn te downloaden via de links in de beschikbare documentatie.

De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (Wkb)

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) legt extra nadruk op de borging van kwaliteit en vereist dat aannemers hun processen en resultaten goed documenteren. Voor metselwerk betekent dit dat de aannemer of het metselbedrijf verantwoordelijk is voor het naleven van normen en richtlijnen, zoals NEN-EN en BRL-voorschriften. De Wkb vereist een consistente werkwijze en waarborging van de kwaliteit.

Problemen bij Metselwerk en Kwaliteitsborging

Regelmatig komen er problemen voor bij metselwerk, zoals scheuren, instabiliteit, uitslag, vervuiling, vlakheidsproblemen en onjuist uitgevoerde metselverbanden. Deze problemen ontstaan vaak door een combinatie van factoren, waaronder tijdsdruk, complexe uitvoeringsprocessen met verschillende partijen en onvoldoende kennis van de normen en richtlijnen. Het bewaken van technische eisen en het consequent toepassen van normen en richtlijnen verloopt hierdoor niet altijd vlekkeloos.

De Wkb-checklist voor Metselwerk

Om aannemers en metselaars te helpen bij het voldoen aan de eisen van de Wkb en het waarborgen van de kwaliteit van hun metselwerk, is de Wkb-checklist voor metselwerk ontwikkeld. Deze checklist is ontwikkeld door kenniscentrum MADE in samenwerking met Vandersanden en andere toonaangevende bedrijven in de sector.

De checklist helpt bij het vastleggen van alle essentiële documenten en stappen, zowel in de voorbereidingsfase als tijdens de uitvoering. Dit zorgt voor kwalitatief metselwerk met minder herstelwerk. De checklist is nuttig omdat de Wkb strengere eisen stelt aan kwaliteitsborging en aannemers verplicht hun werkproces en resultaten goed te documenteren.

Hoe werkt de Wkb-checklist?

De checklist is opgedeeld in drie overzichtelijke fasen:

1. Vaststelling van de eisen: Bepaal welke normen en richtlijnen van toepassing zijn op het project.
2. Voorbereiding: Controleer of alle documenten, zoals prestatieverklaringen en verwerkingsvoorschriften, aanwezig zijn.
3. Uitvoering: Zorg ervoor dat het metselwerk wordt uitgevoerd volgens de vastgestelde normen en adviezen.

De checklist begeleidt stap voor stap door het proces om de kwaliteit van het metselwerk te waarborgen en aan de Wkb te voldoen. Het tijdig vastleggen van prestatieverklaringen, productinformatie en verwerkingsvoorschriften geeft een stevige basis voor kwaliteitsborging.

Samenwerking en Verantwoordelijkheid

In de metselwerksector zijn vaak verschillende partijen betrokken bij de uitvoering van een project. Deze samenwerking kan leiden tot onduidelijkheden over verantwoordelijkheden en normen, vooral wanneer er weinig bekend is over de geldende richtlijnen. De Wkb-checklist helpt om de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit op de juiste plek te leggen, bij alle betrokken partijen, zoals aannemer, metselbedrijf en toeleveranciers.

Uitdagingen en Oplossingen

Tijdsdruk speelt een grote rol in het ontstaan van kwaliteitsproblemen. Bij projecten wordt vaak op de planning gestuurd, waardoor controles soms worden overgeslagen of onvoldoende aandacht krijgen. De Wkb-checklist helpt bouwprofessionals deze uitdagingen aan te pakken door een gestructureerde en praktische tool te bieden die aannemers en metselaars helpt vooraf vast te stellen welke normen en richtlijnen van toepassing zijn, en bij de controle tijdens de voorbereidings- en uitvoeringsfase.

Toepassingsgebied Eurocode 6

De Eurocode 6 is van toepassing op het ontwerp en de berekening van ongewapende, gewapende, voorgespannen en opgesloten metselwerk. Specifiek noemt de norm muren die aan zijdelingse, maar niet aan verticale belastingen onderhevig zijn.

Conclusie

Kwaliteitsborging bij metselwerk is essentieel voor de veiligheid en duurzaamheid van constructies. De Eurocode 6 biedt een uniforme Europese norm voor het ontwerp en de berekening van metselwerkconstructies, terwijl de Wkb strengere eisen stelt aan de documentatie en kwaliteitsborging. De Wkb-checklist voor metselwerk is een waardevol hulpmiddel voor aannemers en metselaars om te voldoen aan de eisen van de Wkb en de kwaliteit van hun werk te waarborgen. Door het consequent toepassen van normen en richtlijnen, en het gebruik van de Wkb-checklist, kunnen problemen zoals scheuren, instabiliteit en esthetische tekortkomingen worden voorkomen.

Bronnen

1. Buildwise - Eurocode 6
2. Vandersanden - Wkb-checklist
3. Stapelbouw - Eurocode 6
4. MADE Center - Wkb-checklist
5. MBI - Wkb-checklist