Verankeringssystemen voor Metselwerk: Een Overzicht van Technieken en Toepassingen

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Introductie

Het correct verankeren van constructies in metselwerk is essentieel voor de veiligheid en stabiliteit van gebouwen. De keuze van het juiste ankersysteem hangt af van het type metselwerk, de beoogde belasting en de specifieke toepassing. Dit artikel biedt een overzicht van verschillende verankeringsmethoden voor metselwerk, gebaseerd op beschikbare informatie, en behandelt de belangrijkste overwegingen bij het selecteren en toepassen van ankers. De focus ligt op massief en hol metselwerk, chemische ankers, en de noodzaak van zorgvuldige planning en uitvoering.

Soorten Metselwerk en Hun Invloed op Verankering

Er bestaan verschillende soorten metselwerk, elk met unieke eigenschappen die de keuze van het ankersysteem beïnvloeden. De meest voorkomende zijn massief (volle) steen en hol metselwerk.

Massieve steen, gekenmerkt door een hoge dichtheid (minder dan 15% geperforeerd gebied), is zeer drukbestendig, warmteregulerend, geluidsisolerend en brandwerend. Geschikte materialen voor (zwaarlast-) steen ankers zijn massieve baksteen, massieve kalkzandsteen en licht beton. Door de dichtheid van massieve steen kunnen zowel universele kunststof ankers als schroefankers worden gebruikt. Voor zware lasten is echter een chemisch anker noodzakelijk.

Hol metselwerk vereist een andere aanpak, waarbij de mortel in het metselwerk zorgt voor een vormvaste bevestiging in het boorgat. Dit biedt een uiterst bestendige bevestiging, waarbij de lengte van het anker eenvoudig kan worden aangepast. De mortel moet voldoen aan de richtlijnen van ETAG 029 om een stevige houvast te garanderen.

Chemische Ankers: Een Diepgaande Beschouwing

Chemische ankers vormen een cruciale oplossing voor het verankeren van zware lasten in metselwerk. Het voordeel van chemische verankering ten opzichte van mechanische ankers is dat er geen spanning in de ondergrond wordt opgebouwd. Dit maakt het mogelijk om een optimale oplossing te bieden, zelfs onder extreme omstandigheden zoals vocht, kou of hitte.

Het proces omvat het boren van een gat, het reinigen ervan en het plaatsen van een zeefhuls. Vervolgens wordt injectiemortel in het boorgat gespoten met behulp van een accu-mortelspuit. De mortel dringt door de zeefhuls in het metselwerk en hecht de ankerstang aan het metselwerk. Na de voorgeschreven uithardingstijd kunnen de onderdelen van de bevestigingsconstructie aan de pluggen worden bevestigd.

Een voorbeeld van toepassing is de bevestiging van een luifel, waarbij HIK-T ankers worden gebruikt. Voor zware lasten, zoals brandtrappen, zijn speciale chemische ankers voor zware lasten beschikbaar, die worden verankerd met zeefhulzen en speciale injectiemortel.

Het is van groot belang dat het boorgat grondig wordt gereinigd voor het aanbrengen van de chemische mortel.

Aanvullende Verankeringsmethoden en Overwegingen

Naast chemische ankers en traditionele mechanische ankers, bestaan er andere verankeringsmethoden die in specifieke situaties kunnen worden toegepast.

Extra verankeringen kunnen nodig zijn voor de stabiliteit van het metselwerk. Deze kunnen bestaan uit muur- en balkankers of getordeerde roestvaststalen staven die in de voegen worden aangebracht. Het is cruciaal dat het aanbrengen van nieuwe verankeringen zorgvuldig wordt doordacht, om te voorkomen dat er plaatselijk hoge trekspanningen ontstaan die nieuwe scheuren veroorzaken. Ankers moeten zodanig worden geplaatst dat de krachten gelijkmatig over een groot stuk metselwerk worden verdeeld.

Bij stabiliteitsproblemen is het belangrijk om eerst te onderzoeken of er delen van de oorspronkelijke constructie zijn verdwenen of gewijzigd. Een constructeur moet beoordelen of een reconstructie van verwijderde delen een volwaardige constructie kan opleveren, en deze toetsen aan de bouwvoorschriften. Indien de stabiliteit niet voldoende is, moet een hulpconstructie worden aangebracht, die de aanwezige cultuurhistorische waarden niet aantast.

Problemen en Oplossingen bij Gevelonderhoud en Verankering

Gevelonderhoud kan aanleiding geven tot problemen met de verankering. Zo kan roest van kozijnankers het metselwerk beschadigen. Ook spouwankers kunnen roesten. In sommige gevallen zijn beton-stalen staven ter versterking in het metselwerk aangebracht, die na verloop van tijd zichtbaar kunnen worden.

Bij afschuiving van gevelmetselwerk, bijvoorbeeld bij spouwmuurconstructies, moeten onmiddellijk maatregelen worden getroffen. Dit omvat het helpen van bewoners met een tijdelijke verblijfplaats, het plaatsen van een omheining en het stutten van de gevel.

Een slimme en eenvoudige manier om massief metselwerk te koppelen is met 12mm muurankers vanaf de buitenzijde, zonder chemie of voorzetwanden aan de binnenzijde.

Mandelige Muren en Verantwoordelijkheid voor Onderhoud

Een scheidingsmuur of bouwmuur tussen twee woningen, die dezelfde fundering delen, wordt een 'mandelige muur' genoemd. Het onderhoud en/of de vernieuwing van een mandelige fundering of muur is voor rekening van alle mede-eigenaren (bijvoorbeeld een Vereniging van Eigenaren), in ieder geval gedeeltelijk, afhankelijk van de situatie. De kosten van onderzoek en rapportage bij scheurherstel kunnen worden gedeeld als het een mandelige fundering en muur betreft.

Documentatie en Rapportage

Een gedetailleerde rapportage is essentieel bij verankeringswerkzaamheden. Een voorlopig verslag met foto’s kan worden gedeeld met opdrachtgevers, betrokkenen en gemeentelijke instanties om snel acties te ondernemen. De rapporten moeten chronologisch geschreven zijn, met zo min mogelijk tabellen en ingewikkelde teksten, om de leesbaarheid te bevorderen. Adviseurs kunnen de rapportage toelichten en verduidelijken indien nodig.

In het verleden is een onzichtbaar smeed-ijzer ankerpatroon in kaart gebracht met behulp van metaaldetectie tijdens een historisch metselwerk onderzoek aan de Koepoort in Enkhuizen.

Conclusie

Het verankeren van constructies in metselwerk vereist een zorgvuldige afweging van het type metselwerk, de beoogde belasting en de beschikbare verankeringsmethoden. Chemische ankers bieden een betrouwbare oplossing voor zware lasten, terwijl traditionele mechanische ankers en andere methoden geschikt kunnen zijn voor minder veeleisende toepassingen. Het is essentieel om de juiste technieken toe te passen en aandacht te besteden aan de stabiliteit van het metselwerk, met name bij gevelonderhoud en renovatie. Een gedetailleerde rapportage en documentatie zijn cruciaal voor een succesvolle en veilige uitvoering van het project.

Bronnen

waar
anker