Waterkeringen in Bestaand Metselwerk: Oorzaken, Technieken en Toepassingen

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

De bescherming van metselwerk tegen waterindringing is cruciaal voor de duurzaamheid en leefbaarheid van een gebouw. Dit artikel behandelt waterkeringen in bestaand metselwerk, gebaseerd op beschikbare informatie over materialen, technieken en aandachtspunten bij renovatie. De informatie richt zich op het voorkomen van optrekkend vocht, zakwater en de gevolgen van waterindringing, met een focus op de juiste toepassing van waterkerende materialen en constructieve maatregelen. De beschikbare gegevens suggereren dat het ontbreken van waterkeringen in oudere constructies niet ongebruikelijk is, en dat het correct aanbrengen of renoveren ervan essentieel is voor het behoud van de bouwkundige kwaliteit.

Het Belang van Waterkeringen

Waterkeringen zijn essentieel om te voorkomen dat water in het metselwerk doordringt. Verschillende soorten waterindringing kunnen optreden, waaronder optrekkend vocht, doorslaand regenwater en zakwater. Optrekkend vocht ontstaat wanneer water vanuit de grond via capillaire werking in de muren stijgt. Doorslaand regenwater treedt op wanneer regenwater door de gevel dringt, bijvoorbeeld door scheuren of onvoldoende waterdichte afwerkingen. Zakwater ontstaat wanneer water achter gevelonderbrekingen, zoals kozijnen of aansluitingen, zich ophoopt.

Een effectieve waterkering draagt bij aan de bescherming van de constructie tegen schade door vorst, rot, schimmelvorming en aantasting van de materialen. Het zorgt voor een droge en gezonde leefomgeving en verlengt de levensduur van het gebouw.

Soorten Waterkeringen en Materialen

Verschillende materialen en technieken kunnen worden ingezet als waterkering. De keuze voor een specifieke oplossing hangt af van de aard van het probleem, de constructie van de muur en de omstandigheden ter plaatse.

Loodslabbe

Loodslabbe, zoals spouwlood en voeglood, worden traditioneel gebruikt als waterkering bij gevelonderbrekingen en in volle metselwerkconstructies zonder spouw. Voeglood wordt ingevoegd of ingemetseld in de voegen. Het is van belang dat voeglood diep genoeg in het metselwerk is aangebracht om te voorkomen dat zakvocht achter het lood terechtkomt en lekkage veroorzaakt. Oudere constructies, gebouwd met klinker kwaliteit met minder capillairen, kunnen minder gevoelig zijn voor waterindringing, maar ook hier kan voeglood na verloop van tijd minder effectief worden.

Kunststof Folies

Kunststof folies, zoals DPC-folie (dampkerende plastic folie) en PVC-folie, worden gebruikt als waterkeringen in metselwerk en rondom open bouwdelen. DPC-folie voorkomt optrekkend vocht en heeft een wafelstructuur voor betere hechting. PVC-folie is UV-bestendig en geschikt voor permanente blootstelling aan zonlicht. Deze folies zijn recyclebaar en hebben een lange levensduur.

Alternatieven voor Lood

Naast lood zijn er loodvervangers beschikbaar, zoals Ubiflex. Deze materialen bieden een alternatief voor lood, met vergelijkbare waterkerende eigenschappen.

Andere Materialen

EPDM-folie en polyethyleen folies worden ook genoemd als alternatieven, maar de informatie hierover is beperkt.

Toepassing in Bestaand Metselwerk

Bij de renovatie van bestaand metselwerk is het belangrijk om de bestaande situatie te beoordelen en de juiste waterkering toe te passen.

Onderkapping

Een rigoureuze aanpak is het onderkappen van de muur, waarbij het bestaande metselwerk wordt vervangen of behandeld om vochtinname te voorkomen. Dit is een effectieve, maar kostbare en ingrijpende maatregel.

Ondergronden

Het aanbrengen van waterdichte ondervloeren in kelders kan helpen bij het stoppen van optrekkend vocht in de kelderruimte. Dit kan worden toegepast als een lokale behandeling van het probleem.

Constructiemaatregelen

Het plaatsen van fysieke barrières, zoals waterdichte membranen, voorkomt dat vocht de muren binnendringt. Capillaire breukvoegen in nieuwe constructies kunnen ook vocht tegenhouden.

Grondwaterbeheer

Het onderzoeken van het grondwaterpeil rondom het huis en het aanleggen van drainagesystemen kan overtollig water afvoeren en helpen bij het herstel van een normaal vochtigheidsniveau.

Elektro-Osmose

Deze methode geleidt een zwakke elektrische stroom door de muur, wat de natuurlijke beweging van het water tegengaat en optrekkend vocht vermindert.

Bekleding met Waterresistente Materialen

Het bekleden van muren met waterresistente materialen, zoals bepaalde plastics of metalen, is een radicale aanpak.

Aandachtspunten bij Renovatie

Bij het renoveren van waterkeringen in bestaand metselwerk zijn er enkele belangrijke aandachtspunten:

Afwatering: Waterkeringen moeten afwaterend naar buiten toe in de constructie worden opgenomen en van een ondersteuning worden voorzien om uitzakken te voorkomen.
Overstekken: Overstekken moeten voldoende diep zijn (minimaal 30 mm) om te voorkomen dat neervallend regenwater het metselwerk overmatig bevochtigt.
Trasraam: Het ontbreken van een trasraamconstructie kan leiden tot opspattend water en wateropname vanuit de bodem. Maatregelen tegen opspattend vocht, het gebruik van weinig zuigende bakstenen en een waterkering net boven het maaiveld beperken het risico op uitslag.
Loodverwerking: Bij het gebruik van lood als waterkering moeten de eisen ten aanzien van de verwerking worden nageleefd, zoals de looddikte en de kwaliteit van het lood (99,9% lood en 0,03 tot 0,06% koper).

Problemen met Waterkeringen

De informatie wijst op mogelijke problemen met waterkeringen, zoals het doorslaan van regenwater en het ontstaan van witte uitslag. Het is belangrijk om de oorzaken van deze problemen te identificeren en de juiste maatregelen te nemen om ze te verhelpen.

Verordeningen en Normen

De informatie vermeldt dat er verordeningen en normen zijn met betrekking tot waterkeringen, maar specifieke details worden niet verstrekt. Het is raadzaam om de geldende bouwvoorschriften en normen te raadplegen bij het renoveren van waterkeringen.

Conclusie

Waterkeringen zijn essentieel voor de bescherming van metselwerk tegen waterindringing. De keuze voor een specifieke waterkering hangt af van de aard van het probleem, de constructie van de muur en de omstandigheden ter plaatse. Bij de renovatie van bestaand metselwerk is het belangrijk om de bestaande situatie te beoordelen, de juiste materialen en technieken toe te passen en aandacht te besteden aan afwatering, overstekken en de verwerking van materialen. Het raadplegen van een professional is aan te raden om de juiste oplossing te bepalen en een duurzame waterkering te garanderen.