Metselwerk en Voegwerk: Bescherming tegen Weersinvloeden voor Duurzaamheid

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Het metselen en voegen van metselwerk is een cruciaal onderdeel van veel bouw- en renovatieprojecten. De kwaliteit van dit werk wordt echter sterk beïnvloed door de weersomstandigheden tijdens en direct na de uitvoering. Deze artikel behandelt de impact van verschillende weersomstandigheden – warm, koud en regenachtig weer – op metselwerk en voegwerk, en geeft aanbevelingen voor beschermende maatregelen. De informatie is gebaseerd op rapporten en richtlijnen uit de vakliteratuur en kennissessies, met als doel een duurzaam en kwalitatief resultaat te garanderen.

De Invloed van Warm Weer op Metselwerk en Voegwerk

Warm weer vormt een aanzienlijk risico voor vers metselwerk en voegwerk. De belangrijkste uitdaging is uitdroging. Stenen die in de zon liggen, onttrekken snel vocht aan de mortel, wat kan leiden tot een verminderde hechting. Dit proces, waarbij de mortel als het ware ‘verbrandt’, kan de sterkte van het metselwerk aanzienlijk verminderen. Om dit te voorkomen, is het essentieel om de voegspecie na het aanbrengen te nabehandelen, bijvoorbeeld door deze herhaaldelijk met een nevelspuit te besproeien. Op bijzonder warme zomerdagen wordt het uitstellen van het voegen aangeraden.

Het is belangrijk om vooraf de voor- en nabehandeling van de baksteen te bepalen, rekening houdend met de wateropname van de baksteen. Daarnaast is het raadzaam om advies in te winnen over de juiste maatregelen bij warm weer. Een goede voorbereiding en het tijdig inschakelen van adviseurs kunnen helpen om problemen te voorkomen.

Metselen en Voegen bij Koude Temperaturen

Metselen bij temperaturen onder het vriespunt brengt aanzienlijke risico's met zich mee. Bevriezing van het water in de mortel kan leiden tot ijsvorming, waardoor de samenhang van de mortel verloren kan gaan. Het water zet uit tijdens het bevriezen, waardoor de voeg uit elkaar wordt gedrukt en de structurele integriteit van het metselwerk in gevaar komt.

Om vorstschade te voorkomen, moeten beschermende maatregelen worden genomen bij temperaturen onder 0°C. Dit omvat het goed afdekken van steenpakketten met verpakkingsfolie en eventueel isolatiemateriaal, zodat de gevelstenen beschermd zijn tegen vorst. Het is cruciaal om nooit bevroren bakstenen te verwerken en niet te werken op bevroren, ontdooiende ondergronden of bij risico op vorst binnen de 24 uur.

Bij aanhoudende kou kunnen verdergaande maatregelen nodig zijn, zoals het aanbrengen van tijdelijke overkappingen of warmtebronnen. In sommige gevallen wordt dit toegepast bij doorwerkprojecten. Het is belangrijk om bij het gebruik van prefab metselmortel altijd de specifieke aanwijzingen van de mortelproducent op te volgen.

Bescherming tegen Regen tijdens het Voegen

Regenachtig weer is eveneens ongunstig voor het voegen van metselwerk. Regen kan de voegspecie verstoren en het uitharden belemmeren. Daarom is het essentieel om te voorkomen dat er tijdens regenachtige dagen wordt gevoegd. Het metselwerk moet droog zijn voordat met het voegen wordt begonnen.

Het Belang van Curing en Nazorg

Na het voltooien van het voegen is het essentieel om te zorgen voor een correcte uitharding van de voegmortel. Dit is cruciaal voor een sterke verbinding en een langdurige kwaliteit. Het voegwerk moet worden beschermd en laten uitharden volgens de instructies van de fabrikant. Bij koud weer kan extra curing worden toegepast door het voegwerk af te dekken met plastic of speciale curing doeken om vorstschade te voorkomen. Bij warm weer is nabehandeling met een nevelspuit essentieel om uitdroging te voorkomen.

Veelvoorkomende Voegfouten en Hoe Ze te Vermijden

Naast de invloed van het weer zijn er ook andere factoren die kunnen leiden tot voegfouten. Slechte mengverhoudingen kunnen resulteren in zwakke voegen. Het is daarom belangrijk om de juiste verhoudingen aan te houden bij het mengen van de voegmortel. Ontbrekende curing, zoals hierboven beschreven, kan de sterkte van de verbinding verminderen. Ook onvoldoende reiniging tijdens het voegen kan leiden tot vlekken en ongelijkmatige voegen. Regelmatig schoonmaken is daarom noodzakelijk.

Verantwoordelijkheid en Samenwerking

De kennissessie georganiseerd door MADE benadrukte dat goede stenen en een goede mortel niet voldoende zijn. Het eindresultaat kan tekortschieten als het werk onder ongunstige weersomstandigheden wordt uitgevoerd. De eerste 3 à 4 dagen na verwerking zijn cruciaal voor de hechting en uitharding van het metselwerk. Cement reageert op temperatuur; onder de 5°C stopt het hydratatieproces.

De verantwoordelijkheid voor goed metselwerk ligt breed, van de metselaar tot de fabrikant. Er werd opgeroepen tot meer verantwoordelijkheid van de metselaar voor de verwerking en meer overleg met de mortelfabrikant vooraf. De vraag werd gesteld waarom er bij metselmortels niet standaard aangepaste recepten worden aangeboden bij afwijkende weersomstandigheden, zoals bij beton wel het geval is. Leveranciers zouden proactief mee moeten denken over aangepaste recepten.

Aanvullende Maatregelen en Voorzieningen

Naast de eerder genoemde maatregelen, is het raadzaam om structureel aandacht te besteden aan metselwerk in bouwdossiers, met aandacht voor hechting en verwerkingscondities. Het vaker en beter toepassen van voorzieningen zoals het afdekken van werk bij vorst, het gebruiken van ventilerende afdekfolie, en het tijdig inzetten van geklimatiseerd werken kan bijdragen aan een betere kwaliteit. Geklimatiseerd werken is al gebruikelijk bij stucwerk en zou ook bij metselwerk vaker moeten worden toegepast.

Bescherming van Bieten tegen Vorst (Relevantie voor Metselwerk)

Hoewel primair gericht op de landbouw, biedt de informatie over het beschermen van bieten tegen vorst interessante inzichten die ook relevant kunnen zijn voor het beschermen van metselwerk. Afhankelijk van de temperatuur kunnen verschillende lagen isolatiemateriaal worden aangebracht, zoals landbouwplastic, strodek, noppenfolie en vliesdoek. Het tijdig aanbrengen van bescherming aan het begin van een vorstperiode is cruciaal. Echter, het is belangrijk om het luchtdichte afdekmateriaal te verwijderen zodra het gevaar van bevriezing is geweken, om te voorkomen dat de temperatuur te hoog oploopt.

Conclusie

De kwaliteit van metselwerk en voegwerk is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden tijdens en na de uitvoering. Warm, koud en regenachtig weer brengen elk hun eigen uitdagingen met zich mee. Door de juiste beschermende maatregelen te nemen, zoals het nabehandelen van voegspecie bij warm weer, het afdekken van steenpakketten bij vorst, en het vermijden van het voegen tijdens regen, kan de duurzaamheid en kwaliteit van het metselwerk worden gewaarborgd. Goede voorbereiding, samenwerking tussen alle betrokken partijen en aandacht voor de specifieke instructies van de fabrikant zijn essentieel voor een succesvol resultaat.