Bruine en roodbruine metselstenen: toepassingen, eigenschappen en kleurontwikkeling

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Bruine en roodbruine metselstenen zijn sinds de jaren tachtig een populaire keuze geworden in bouw- en sfeerbeleving, zowel op de gevel als in de binnenruimte. Deze kleurverschijningsvorm biedt een warme, rustgevende uitstraling en combineert goed met zowel traditionele als modernere stijlen. De toepassing van bruine en roodbruine metselstenen heeft een aantal technische en esthetische aspecten die essentieel zijn bij het plannen van een renovatie of nieuwbouwproject.

In dit artikel worden de eigenschappen, kleurontwikkeling, toepassingsgebieden en leveringsvormen van bruine metselstenen besproken. Daarnaast wordt ingegaan op de technieken die gebruikt worden om bruine en roodbruine kleuren te verkrijgen, zoals het engoberen of het gereduceerd stoken. Ook worden de verschillende soorten metselstenen, zoals handvorm, vormbak of strengpers, vergeleken, aangevuld met praktische toepassingstips.

Eigenschappen van bruine metselstenen

Bruine metselstenen zijn bekend om hun duurzaamheid en warme uitstraling. Ze worden voornamelijk gebruikt in de buitenconstructie, zoals gevels, maar kunnen ook een warme sfeer creëren in binnenruimtes. Omdat ze weinig onderhoud nodig hebben en goed bestand zijn tegen klimatologische invloeden, zijn ze een praktische keuze voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

De kleur van bruine metselstenen ontstaat door de aanwezigheid van mangaanoxide in de klei. Dit oxidaat zorgt ervoor dat de baksteen donkerder wordt en een bruin of roodbruin tint verkrijgt. De exacte kleur kan variëren afhankelijk van de samenstelling van de klei en het stookproces. De aanwezigheid van ijzer en kalk beïnvloedt ook de kleurontwikkeling. Zo kan een hoge ijzerconcentratie tot donkere tinten leiden, terwijl een hoger kalkgehalte juist een lichtere, oranje of gele tint kan produceren.

Duurzaamheid en weerbestendigheid

Omdat bruine metselstenen vanuit een keramische productie worden vervaardigd, zijn ze uiterst bestand tegen de elementen. Ze kunnen verweer tegen regen, zonlicht, wind en temperatuurschommelingen. Dit maakt ze geschikt voor gebruik op gevels, terrassen, muurconstructies en zelfs in de tuinarchitectuur. De duurzaamheid van metselstenen wordt verder ondersteund door hun hoge dichtheid en lage porositeit, waardoor vocht minder gemakkelijk in de poriën trekt en schade kan veroorzaken.

Warme uitstraling

De warme uitstraling van bruine metselstenen maakt ze een populaire keuze in woningbouw en woningrenovaties. In binnenruimtes brengen ze een sfeer van verfijning en rust, terwijl ze in buitenruimtes een solide, warme en aantrekkelijke gevelsfeer creëren. Deze eigenschappen maken bruine metselstenen een veelgebruikte keuze in zowel traditionele als modernere woningtypen.

Kleurontwikkeling en productietechnieken

De kleur van metselstenen wordt niet alleen bepaald door de samenstelling van de klei, maar ook door de productietechnieken en stookmethoden die gebruikt worden. Twee belangrijke technieken zijn engoberen en gereduceerd stoken. Beide technieken hebben invloed op de uiteindelijke kleur en oppervlakte van de metselsteen.

Engoberen

Engoberen is een techniek waarbij een kleilaag (engobe) op de vormling wordt aangebracht voordat deze wordt gestookt. Deze techniek wordt vaak gebruikt om ongewenste natuurrode kleuren te camoufleren of om een specifieke kleur te verkrijgen. Het voordeel van engobe is dat het minder snel aanleert tot vastbakken dan glazuurtechnieken, wat het geschikt maakt voor gebruik in grootschalige productie.

Engobe kan ook veredeld worden door glasachtige bestanddelen toe te voegen, waardoor de oppervlakte van de baksteen na het stoken zelfs enigszins glanzend wordt. Deze techniek staat bekend als veredeld engobe of edel-engobe. Het gebruik van edel-engobe is vooral populair bij hoge kwaliteitsproducten en bij restauratieprojecten waarbij een authentieke maar verfraaide uitstraling gewenst is.

Gereduceerd stoken

Gereduceerd stoken is een techniek waarbij een ovenatmosfeer wordt gecreëerd met weinig zuurstof. Hierdoor ontstaat een bonte kleurverdeling in de bakstenen, wat leidt tot een organische, warme uitstraling. Deze techniek wordt vaak toegepast in tunnelovens, waarbij op bepaalde tijden extra brandstof wordt toegevoegd om tijdelijk zuurstofgebrek te veroorzaken. In een periodiek gestookte oven kan men juist een meer uniforme reducerende stookproces uitvoeren.

De kleur die ontstaat bij gereduceerd stoken hangt af van de oorspronkelijke natuurrode kleur van de klei. Hoe donkerder deze natuurrode kleur, hoe donkerder de uiteindelijke baksteen. Deze techniek wordt vaak gebruikt voor de productie van bruine of roodbruine bakstenen, die een zachte en warme uitstraling vertonen.

Blauw smoren

Een variant op gereduceerd stoken is blauw smoren, een techniek die oorspronkelijk ontstond in liggende periodieke ovens. Hierbij ontstaat een blauwe of donkerbruine kleur in de bakstenen. Hoewel deze techniek oorspronkelijk ontworpen was voor het verkrijgen van blauwe kleuren, leidt het ook tot een bruine uitstraling wanneer het zuurstofgebrek niet volledig aanwezig is. Deze techniek wordt minder vaak gebruikt in moderne bouwprojecten, maar kan nog steeds worden gevonden in speciale producties zoals restauratieprojecten.

Soorten bruine metselstenen

Naast de kleur is ook de productie- en vormgevingstechniek belangrijk bij het kiezen van bruine metselstenen. In de markt zijn verschillende typen bruine metselstenen beschikbaar, elk met hun eigen kenmerken en toepassingsmogelijkheden.

Handvorm

Handvorm metselstenen worden handmatig gevormd, wat resulteert in een ruwe en natuurlijke structuur. Deze metselstenen hebben veel reliëf en een warme, authentieke uitstraling. Ze zijn vaak gebruikt in traditionele of historische bouwprojecten, waarbij een handgemaakte sfeer gewenst is.

Vormbak

Vormbak metselstenen worden met behulp van een vormbak gevormd. Deze stenen hebben een gladde oppervlakte en weinig reliëf. Ze zijn geschikt voor moderne constructies waarbij een strakke, uniforme uitstraling gewenst is.

Strengpers

Strengpers metselstenen worden door een persmachine vervaardigd. Ze hebben een uniforme structuur en een strakke, glimmende uitstraling. Deze stenen zijn ideaal voor industriële producties en moderne woningbouwprojecten.

Handstrich

Handstrich metselstenen worden handmatig gestrichen, wat resulteert in een fijne, regelmatige structuur. Deze stenen zijn geschikt voor zowel traditionele als moderne toepassingen en bieden een zachte, warme uitstraling.

Wasserstrich

Wasserstrich metselstenen worden met behulp van water gestrichen, wat resulteert in een fijne, regelmatige textuur. Deze stenen zijn geschikt voor interieurbouw en voor gevelconstructies waarbij een strakke, maar warme uitstraling gewenst is.

Formaten van bruine metselstenen

Naast de productietechniek is ook het formaat van bruine metselstenen belangrijk bij het kiezen van het juiste materiaal. In de markt zijn verschillende formaten beschikbaar, elk met hun eigen toepassingsmogelijkheden en voordelen.

Waalformaat

Waalformaat is het meest gebruikte formaat in Nederland. De afmetingen van een waalformaat metselsteen zijn ongeveer 210 x 100 x 50 mm. Dit formaat is geschikt voor zowel traditionele als moderne bouwprojecten en wordt vaak gebruikt in woningbouw en renovatieprojecten.

Dikformaat

Dikformaat is 15 mm dikker dan waalformaat. De afmetingen zijn 210 x 100 x 65 mm. Dit formaat is populair in Nederland en wordt vaak gebruikt in interieurbouw en in de buitenconstructie.

Hilversumformaat

Hilversumformaat is een iets langer formaat, met afmetingen van 210 x 110 x 50 mm. Dit formaat is geschikt voor projecten waarbij een iets langer formaat gewenst is, zoals in traditionele gevelconstructies.

M50 formaat

M50 formaat is een standaard formaat dat vaak wordt gebruikt in industriële projecten. De afmetingen zijn 210 x 105 x 50 mm. Dit formaat is geschikt voor moderne woningbouwprojecten en is vaak beschikbaar in groothandel.

Toepassingsmogelijkheden

Bruine metselstenen zijn zeer veelzijdig in toepassing. Ze kunnen zowel in de buitenconstructie als in de binnenruimte worden gebruikt, afhankelijk van de gewenste sfeer en functie.

Buitenconstructie

In de buitenconstructie worden bruine metselstenen vaak gebruikt voor gevels, muren en terrassen. Ze brengen een warme en solide uitstraling en zijn goed bestand tegen klimatologische invloeden. Omdat ze weinig onderhoud nodig hebben, zijn ze een praktische keuze voor nieuwbouwprojecten en renovaties.

In de binnenruimte

In binnenruimtes brengen bruine metselstenen een sfeer van rust en verfijning. Ze kunnen gebruikt worden voor muren, vloeren en andere interieurbouwelementen. Omdat ze een warme uitstraling hebben, zijn ze een goede keuze voor ruimtes waarbij een zachte, warme sfeer gewenst is.

Terrassen en tuinarchitectuur

In de tuinarchitectuur zijn bruine metselstenen ook een populaire keuze. Ze kunnen gebruikt worden voor terrassen, muren en andere bouwelementen in de tuin. Omdat ze bestand zijn tegen de elementen, zijn ze geschikt voor gebruik in de buitenruimte.

Kiezen van de juiste metselsteen

Het kiezen van de juiste metselsteen is essentieel voor het succes van een bouw- of renovatieproject. Bij het kiezen van een bruine metselsteen zijn er verschillende factoren die in overweging moeten worden genomen.

Kleur en uitstraling

De kleur en uitstraling van de metselsteen zijn belangrijke factoren bij het kiezen van het juiste materiaal. De kleur kan variëren van donkerbruin tot roodbruin, afhankelijk van de samenstelling van de klei en de productietechniek. De uitstraling van de metselsteen kan ook verschillen, van ruw en authentiek tot glad en modern.

Productietechniek

De productietechniek bepaalt ook de uiteindelijke uitstraling van de metselsteen. Handvorm en handstrich metselstenen hebben bijvoorbeeld een ruwe en authentieke uitstraling, terwijl vormbak en strengpers metselstenen een gladde en moderne uitstraling hebben. De keuze van de juiste productietechniek hangt af van de gewenste sfeer en stijl van het project.

Formaat

Het formaat van de metselsteen bepaalt ook de toepassingsmogelijkheden. Waalformaat is het meest gebruikt in Nederland, maar andere formaten zoals dikformaat of M50 formaat zijn ook beschikbaar. De keuze van het juiste formaat hangt af van de functie en het ontwerp van het project.

Levering en verpakking

Bij het kiezen van bruine metselstenen is het ook belangrijk om rekening te houden met de levering en verpakking. De meeste groothandelaren bieden metselstenen in verschillende verpakkingen aan, zoals pallets of monsterdozen. De keuze van de juiste verpakking hangt af van de hoeveelheid metselstenen die nodig is en van de logistieke voorwaarden van het project.

Palletlevering

Palletlevering is de meest gebruikte methode voor groothandelprojecten. Een pallet bevat meestal 500 tot 600 metselstenen en is geschikt voor zowel nieuwbouwprojecten als renovatieprojecten. Palletlevering is efficiënt en kostenefficiënt, vooral voor grotere projecten.

Monsterdoos

Een monsterdoos bevat meestal 100 tot 200 metselstenen en is geschikt voor kleinere projecten of voor het testen van kleur en uitstraling. Een monsterdoos is ook nuttig bij renovatieprojecten waarbij een kleinere hoeveelheid metselstenen nodig is.

Kortingsvoordelen

Bij de meeste groothandelaren zijn er kortingsvoordelen op bruine metselstenen. Hoe meer metselstenen er worden besteld, hoe lager de prijs per steen. Deze kortingen zijn een voordelig alternatief voor kleinere projecten en maken het mogelijk om metselstenen in bulk te kopen tegen een lagere prijs.

Samenvatting

Bruine metselstenen zijn een populaire keuze in zowel nieuwbouwprojecten als renovaties. Ze brengen een warme en solide uitstraling en zijn geschikt voor zowel buitenconstructies als binnenruimtes. De kleur en uitstraling van bruine metselstenen worden bepaald door de samenstelling van de klei en de productietechniek, zoals engoberen of gereduceerd stoken. De keuze van de juiste metselsteen hangt af van factoren zoals kleur, uitstraling, productietechniek, formaat en toepassingsmogelijkheden. Bij het kiezen van metselstenen is het ook belangrijk om rekening te houden met de levering en verpakking, evenals eventuele kortingsvoordelen.