Metselwerk met kalkzandsteen: voordelen, toepassingen en werkwijze

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Metselwerk is een van de oudste en betrouwbaarste constructiemethoden in de bouw. Het bestaat uit stenen die met mortel aan elkaar worden geplaatst. In Nederland wordt baksteen al sinds de 12e eeuw gebruikt voor metselwerk, maar tegenwoordig wordt er ook steeds vaker gebruikgemaakt van kalkzandsteen. Deze stenen zijn gemaakt uit een mengsel van zand, kalk, water en soms een fractie hergebruikte puin. Ze worden op maat geproduceerd en zijn geschikt voor zowel binnen- als buitenmuren.

In dit artikel bespreken we het metselwerk met kalkzandsteen, met aandacht voor de eigenschappen van het materiaal, de voordelen voor bouwers, aannemers en verwerkende partijen, de werkwijze bij metselen, en enkele toepassingsmogelijkheden. De informatie is gebaseerd op data uit betrouwbare bronnen in de bouwsector, waaronder bedrijven en experts die ervaring hebben met kalkzandsteen en metseltechnieken.

Wat is kalkzandsteen?

Kalkzandsteen is een bouwmateriaal dat gemaakt wordt uit een mengsel van zand (ongeveer 85%), kalk (ongeveer 6%), hergebruikte puin (ongeveer 9%) en water. Het is een duurzaam materiaal dat relatief eenvoudig te verwerken is en weinig energie kost bij productie en verwerking. De stenen worden geproduceerd in fabrieken en worden vervolgens naar de bouwplaats geleverd, waar ze direct gebruikt kunnen worden.

Het productieproces van kalkzandsteen is relatief milieuvriendelijk. Door de hoge zandgehalte en het gebruik van hergebruikte materialen wordt de CO2-uitstoot tijdens productie beperkt. Daarnaast is kalkzandsteen makkelijk te breken en hergebruiken in de productie van nieuwe stenen. Dit maakt het een duurzaam en flexibel bouwmateriaal.

Eigenschappen van kalkzandsteen

Kalkzandsteen heeft verschillende technische en fysische eigenschappen die het geschikt maken voor het metselen van muren, zowel voor deconstructie als voor de esthetiek. De belangrijkste eigenschappen zijn:

Vochtregulerende eigenschappen: Kalkzandsteen kan vocht opnemen en afgeven, wat bijdraagt aan een gezond binnenklimaat.
Brandwerendheid: Het materiaal is onbrandbaar en heeft een hoge brandwerendheid.
Warmteopslag: Door de hoge massa van kalkzandstenen is er sprake van een goede warmteopslag, wat bijdraagt aan thermisch comfort.
Geluidsisolatie: Owing to its density, kalkzandsteen biedt goede geluidsisolatie.
Duurzaamheid: Het materiaal is eenvoudig te verwerken, herbruikbaar en heeft een lage CO2-uitstoot.
Constructieve sterkte: Kalkzandsteen is een dragend bouwmateriaal dat geschikt is voor zowel lichte als zware constructies.

Deze eigenschappen maken kalkzandsteen een veelzijdig bouwmateriaal dat geschikt is voor diverse toepassingen in de bouw. Het wordt zowel gebruikt in nieuwbouw als in renovatieprojecten.

Voordelen van kalkzandsteen voor de constructeur

Voor de constructeur biedt het gebruik van kalkzandsteen verschillende voordelen. Ten eerste heeft kalkzandsteen een hoog draagvermogen, wat het geschikt maakt voor dragende muren. Het is beschikbaar in verschillende druksterktes, van CS 12 tot CS 36, afhankelijk van de vereisten van het project.

Daarnaast is kalkzandsteen een slank bouwproduct. De stenen zijn licht van gewicht en hebben een compacte vorm, waardoor het bouwen efficiënter verloopt. De rekenmethodes voor het ontwerpen van constructies met kalkzandsteen zijn eenvoudig en goed uitgevoerd. Dit maakt het voor de constructeur makkelijk om de juiste keuzes te maken.

Bovendien is kalkzandsteen van hoge kwaliteit en consistentie. Het wordt geproduceerd onder strikte kwaliteitscontrole in fabrieken, zodat de constructeur kan rekenen op een betrouwbaar materiaal. De hoge brandwerendheid is een extra voordeel, vooral in gebouwen waar brandveiligheid belangrijk is.

Voordelen van kalkzandsteen voor de aannemer

Voor de aannemer zijn er ook verschillende voordelen bij het werken met kalkzandsteen. Ten eerste is het bouwen met kalkzandsteen snel en efficiënt. De voorbereidingstijd op de bouwplaats is kort, aangezien de stenen pasklaar worden geleverd en direct op maat geknipt kunnen worden.

De kostprijs van kalkzandsteen is relatief laag, wat het aantrekkelijk maakt voor aannemers die op budget letten. Bovendien is er weinig arbeid nodig op de bouwplaats, omdat het verwerken van kalkzandsteen eenvoudig is en weinig lichamelijke inspanning vereist. Het is een flexibel bouwsysteem, waarbij wijzigingen op laatste moment mogelijk zijn.

Het aanbrengen van leidingen en andere technische systemen is eenvoudig met kalkzandsteen. Bovendien is het bevestigen van elementen zoals wastafels en andere afbouwproducten eenvoudig. De verwerking is bovendien minder belastend voor het milieu, omdat de CO2-uitstoot tijdens productie en verwerking laag is.

Voordelen van kalkzandsteen voor de verwerker

De verwerker, ofwel de metselaar of aannemer die op de bouwplaats werkt, heeft ook meerdere voordelen bij het werken met kalkzandsteen. Het materiaal is eenvoudig te verwerken en vereist weinig lichamelijke inspanning. De stenen worden pasklaar geleverd en zijn eenvoudig op maat te knippen, wat het werken efficiënter maakt.

De blokken zijn voorzien van profielering, zodat ze perfect op elkaar kunnen sluiten. Dit zorgt voor een nauwkeurige en betrouwbare montage. De vellingblokken zijn ook esthetisch aantrekkelijk, omdat ze tweezijdig schoonwerkproducten zijn. Dit maakt het mogelijk om muren direct te gebruiken zonder extra behandeling.

Het bouwen met kalkzandsteen is daarnaast minder fysiek inspannend. De stenen zijn licht en eenvoudig te hanteren, wat het werkplezier vergroot en de kans op letsel vermindert.

Werken met kalkzandsteen in metselwerk

Het metselen met kalkzandsteen verloopt vergelijkbaar met het metselen met andere stenen zoals baksteen of betonsteen. Echter, vanwege de eigenschappen van kalkzandsteen is er soms een andere mortelsamenstelling nodig, afhankelijk van de leeftijd en conditie van het bestaande metselwerk.

Bij het herstel of renovatie van oud metselwerk moet de mortel worden afgestemd op het bestaande werk. Zo hoort bij een zachte steen een zachte mortel met veel kalk en weinig cement. Dit zorgt ervoor dat de mortel niet harder is dan de steen zelf, wat voorkomt dat de mortel breekt en de steen beschadigt.

In moderne metselwerk wordt vaak Portlandcement gebruikt in de mortel. Dit levert een harder en minder poroos metselwerk op. Echter, bij historische of gevoelige metselwerken is het vaak beter om kalkmortels te gebruiken. Deze mortels zijn zachter en flexibel, waardoor ze beter kunnen meewerken met temperatuur- en vochtveranderingen.

Het metselverband is een belangrijk aspect van het metselwerk. Het verband geeft de muur niet alleen een esthetisch aantrekkelijk uitzicht, maar ook structuur en stabiliteit. De keuze van het metselverband hangt af van de functie en esthetiek van de muur. Populaire metselverbanden zijn het kruisverband, het enkelverband en het wildverband.

Toepassingen van kalkzandsteen in metselwerk

Kalkzandsteen wordt gebruikt in diverse toepassingen in het metselwerk. De meest voorkomende toepassingen zijn:

Dragende muren: Kalkzandsteen is een dragend bouwmateriaal dat geschikt is voor zowel lichte als zware constructies. Het wordt vaak gebruikt in nieuwbouwprojecten, zoals woningen, kantoren en industriële gebouwen.
Binnenwanden: Vanwege de eenvoudige verwerking en de lage kosten is kalkzandsteen ook geschikt voor binnenwanden. Het is licht en kan snel worden verwerkt.
Gevelmuren: Kalkzandsteen is ook geschikt voor gevelmuren, vooral in combinatie met sierornamenten of in wildverband. Het maakt de gevel esthetisch aantrekkelijk en biedt bovendien goede thermische en akoestische eigenschappen.
Renovatieprojecten: Kalkzandsteen is een ideaal materiaal voor renovatieprojecten, omdat het eenvoudig te verwerken is en goed meegaat met bestaande structuren. Het is ook geschikt voor het herstellen van oude metselwerken, vooral als er kalkmortels worden gebruikt.

Bij elk project is het belangrijk om de juiste kalkzandsteen te kiezen, afhankelijk van de functie, de belasting en de esthetiek. Het is verstandig om dit te bespreken met een ervaren metselaar of bouwprofessional.

Kalkzandsteen in combinatie met andere materialen

Kalkzandsteen kan goed worden gecombineerd met andere bouwmateriaal zoals hout, glas en beton. De flexibiliteit van kalkzandsteen maakt het mogelijk om creatieve oplossingen te bedenken voor het ontwerp van muren, gevels en binnenruimtes.

Een populaire combinatie is kalkzandsteen in combinatie met glas of hout voor het creëren van een licht en open interieur. In externe toepassingen kan kalkzandsteen worden gebruikt in combinatie met natuursteen of sierornamenten voor een esthetisch aantrekkelijke gevel.

Conclusie

Metselwerk met kalkzandsteen biedt tal van voordelen, zowel voor de constructeur, de aannemer als voor de verwerker. Het materiaal is eenvoudig te verwerken, duurzaam, kostenefficiënt en geschikt voor diverse toepassingen. Door de hoge kwaliteit en de flexibiliteit is kalkzandsteen een veelgebruikt bouwmateriaal in zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

Bij het werken met kalkzandsteen is het belangrijk om rekening te houden met de eigenschappen van het materiaal en de juiste werkwijze. Het kiezen van de juiste mortelsamenstelling en het metselverband is essentieel voor de duurzaamheid en het esthetische resultaat. Door ervaring op te doen met kalkzandsteen en samen te werken met betrouwbare experts, kan het metselwerk met kalkzandsteen een waardevolle toevoeging worden aan elk bouwproject.

Bronnen

kalkzandsteen