Ondersteuningen in metselwerk: Uitgebreid overzicht van materialen en toepassingen

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Metselwerk vormt een fundamenteel onderdeel van bouw- en renovatieprojecten. Het is een duurzame, isolerende en esthetische bouwtechniek die al sinds de oudste tijden wordt gebruikt. Maar metselwerk moet ook goed worden ondersteund, zowel tijdens de bouw als tijdens eventuele verbouwingen of herstellingen. Ondersteuningen zijn essentieel om de stabiliteit en veiligheid van de constructie te garanderen, en de keuze van het juiste type ondersteuning hangt af van verschillende factoren zoals het type metselwerk, de belasting die moet worden gedragen en de weersomstandigheden waaraan het metselwerk wordt blootgesteld.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de verschillende soorten ondersteuningen en bevestigingsoplossingen die gebruikt kunnen worden in metselwerk. Op basis van technische specificaties, richtlijnen en praktische toepassingen uit betrouwbare bronnen, worden de mogelijkheden en aandachtspunten voor zowel professionals als eigenaars beschreven. Het doel is om een duidelijke, feitelijke en toepasbare richtlijn te bieden voor de juiste keuze en toepassing van ondersteuningen in metselwerkprojecten.

Ondersteuningen in metselwerk: Soorten en toepassingen

1. Certificering van metselwerk en ondersteuningen

Metselwerk ondersteuningen moeten voldoen aan de huidige bouwnormen en richtlijnen. In Nederland worden bouwmaterialen en constructieve ondersteuningen vaak getest en gecertificeerd door onafhankelijke instanties zoals Kiwa. Deze instantie zorgt ervoor dat bouwmaterialen en ondersteuningsproducten voldoen aan beoordelingsrichtlijnen zoals BRL 1801 voor betonmortel, BRL 1904 voor cementgebonden mortels en BRL 1007 voor metselbaksteen. Ook metalen lateien en andere ondersteuningsmaterialen kunnen worden gecertificeerd, zoals geregistreerd in BRL 3121. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om producten te certificeren tegen de Prestatieladder Circulair, wat bijdraagt aan duurzaamheid en hergebruik.

Deze certificeringen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de gebruikte ondersteuningen veilig en duurzaam zijn, en dat ze de wettelijke en normatieve eisen voldoen. Voor professionals is het belangrijk om bij de aankoop en toepassing van ondersteuningsmaterialen te controleren of deze gecertificeerd zijn door erkende instanties.

2. Verstelbare stempelsteunen: De PropMate

Een veelgebruikte ondersteuning in metselwerk is de PropMate, een verstelbare stempelsteun die ontworpen is voor gebruik in dubbelwandige spouwconstructies. De PropMate wordt gebruikt als aanpassing voor een verstelbare stalen stempel om ondersteuning te bieden aan metselwerk en andere bouwondersteuningsstructuren. Deze ondersteuning is vooral geschikt voor het opstellen tussen de lagen van een spouwmuur en kan vanaf beide zijden worden geplaatst, wat het een efficiënte en kosteneffectieve oplossing maakt.

Technische kenmerken van de PropMate zijn:

Maximale belasting: 340 kg
Maximale werkhoogte: 3 m
Maximale afstand: 900 mm
Afmetingen: 150 mm breed en 500 mm lang

De PropMate is verzinkt, wat een lange levensduur en weinig onderhoud garandeert. Bovendien is het product gemaakt volgens de ISO 9001:2000 kwaliteitssysteemaccreditatie, wat betekent dat het voldoet aan streng gecontroleerde kwaliteitsnormen.

Deze ondersteuning wordt vaak gebruikt in combinatie met verstelbare stalen stempels en is een robuuste oplossing voor tijdelijke ondersteuning tijdens het bouwen of verbouwen van metselwerk. Het gebruik ervan helpt om de stabiliteit van de constructie te waarborgen tijdens de bouw- of renovatiefase.

3. Ankersystemen in metselwerk

Ankersystemen zijn essentieel bij het bevestigen van zowel lichte als zware constructies aan metselwerk. Het kiezen van het juiste anker is afhankelijk van het type metselwerk, de gewenste belasting en eventuele specifieke vereisten zoals brandwerendheid of isolatie. Hilti, een erkend merk in de bouwsector, biedt een breed spectrum aan ankersystemen die geschikt zijn voor gebruik in metselwerk.

3.1. Massieve metselwerk en ankers

Massieve metselwerk, zoals gemaakt van massieve bakstenen of kalkzandstenen, heeft een hoge dichtheid en druksterkte. Voor dit type metselwerk kunnen verschillende ankers worden gebruikt, afhankelijk van de gewenste belasting:

Universeel toepasbare kunststof ankers en schroefankers zijn geschikt voor lichte belastingen.
Chemische ankers zijn nodig voor zware lasten, zoals bij het bevestigen van luifels of brandtrappen.

Een voorbeeldtoepassing is het bevestigen van een luifel met HIK-T ankers. Dit proces omvat het booren van gaten in de buitenmuur, het schoonmaken van deze gaten en het gebruik van een zeefhuls. Daarna wordt injectiemortel ingespoten met behulp van een accu-mortelspuit. De mortel dringt in het metselwerk en hecht de ankerstang aan de muur. Na de uithardingstijd kunnen de onderdelen van de bevestigingsconstructie worden aangebracht.

3.2. Hol metselwerk en spreidankers

Hol metselwerk, zoals gemaakt van geperforeerde stenen of kalkzandstenen, heeft een lagere bulkdichtheid en druksterkte dan massieve metselwerk. Voor hol metselwerk zijn spreidankers geschikt, omdat deze zich uitbreiden wanneer ze in de openingen van de stenen worden geschroefd. Deze uitbreiding zorgt voor een betrouwbare bevestiging. Ook chemische ankers kunnen hier worden gebruikt, in combinatie met een ankerhuls.

3.3. Cellenbeton of gasbeton

Cellenbeton of gasbeton heeft een poreuze structuur met veel kleine, luchtgevulde openingen. Dit type bouwmateriaal biedt goede thermische isolatie en is lichter dan massieve metselwerk. Voor dit soort ondergrond zijn speciale ankers nodig, zoals gas- of cellenbeton ankers. Deze ankers maken gebruik van een keying effect om stevig in het metselwerk te blijven zitten.

4. Ondersteuning in renovatieprojecten

Bij renovaties of verbouwingen van bestaande gebouwen is het vaak nodig om het draagvermogen van het metselwerk te controleren, vooral als het oude is of als er onzekerheid is over de staat of bouwmethode. Oud metselwerk kan onder monumentenzorg vallen, wat betekent dat er extra aandacht moet worden besteed aan de behoudswaarde en het gebruik van geschikte ondersteuningen.

Als het metselwerk slecht of onbekend is, dient elk geval afzonderlijk te worden beoordeeld. In dat geval is het verstandig om contact op te nemen met een ingenieurskantoor of technische afdeling van een bouwbedrijf. Deze experts kunnen trektesten uitvoeren om het draagvermogen van het metselwerk te bepalen.

De vereiste lasten die het metselwerk moet dragen zijn afhankelijk van de toepassing. Voor elk anker zijn de treklasten en afschuiflasten gespecificeerd in technische gegevens en goedkeuringen. Het aantal bevestigingspunten beïnvloedt ook de keuze van het anker, de schroeven of beugels. Voor een economische en technisch verstandige planning is het verstandig om gebruik te maken van software zoals Profis Engineering, of om terecht te komen bij het technisch advies van een deskundig bureau.

5. Specifieke aandachtspunten

5.1. Weersinvloeden en duurzaamheid

De keuze van het juiste anker of ondersteuning hangt ook af van de weersomstandigheden waaraan het metselwerk wordt blootgesteld. Ondersteuningen die gebruikt worden in buitenmuren of op plekken met veel vocht of temperatuurschommelingen moeten extra bestendig zijn. Verzinkte ondersteuningen, zoals de PropMate, zijn een goede keuze voor dergelijke omstandigheden, omdat ze goed bestand zijn tegen roest en corrosie.

Daarnaast speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol in de bouwsector. De Prestatieladder Circulair is een voorbeeld van een richtlijn die ondersteuningen en bouwmaterialen eist die herbruikbaar of herwinbaar zijn. Het gebruik van gecertificeerde ondersteuningen en ankers bijdraagt aan het verhogen van de duurzaamheid van bouwprojecten.

5.2. Esthetiek en constructieve integriteit

Metselwerk is niet alleen een functioneel bouwmateriaal, maar ook een esthetische keuze. Het gebruik van ondersteuningen en ankers moet daarom ook rekening houden met de esthetiek van het eindresultaat. In sommige gevallen is het bijvoorbeeld verstandig om de ondersteuning zodanig te plaatsen dat deze niet zichtbaar is. In andere gevallen is het juist wenselijk om de ondersteuning integraal te maken in de constructie, zoals bij het bevestigen van luifels of gevelconstructies.

De keuze van het juiste anker of ondersteuning moet dus ook rekening houden met de visuele aspecten van het project. In dat geval is het verstandig om advies in te winnen bij een bouwprofessional of te gebruiken softwaretools die de constructieve en esthetische aspecten van het project kunnen simuleren.

Conclusie

Metselwerk is een fundamenteel bouwmateriaal dat veel voordelen biedt in termen van duurzaamheid, isolatie en esthetiek. Maar om het metselwerk veilig en stabiel te houden, zijn ondersteuningen en ankersystemen onmisbaar. De keuze van het juiste type ondersteuning of anker hangt af van factoren zoals het type metselwerk, de belasting die moet worden gedragen en de weersomstandigheden waaraan het metselwerk wordt blootgesteld.

In dit artikel zijn verschillende soorten ondersteuningen en ankersystemen besproken, met aandacht voor zowel technische specificaties als praktische toepassingen. De certificering van bouwmaterialen door instanties zoals Kiwa en de toepassing van erkende merken zoals Hilti en Hermeq zorgen voor veiligheid en kwaliteit. Bovendien zijn er specifieke aandachtspunten bij renovaties, monumentenzorg en duurzaamheid die bij de keuze van ondersteuningen van belang zijn.

Voor professionals en eigenaars is het verstandig om gebruik te maken van kwaliteitsgerichte producten, gecertificeerde ondersteuningen en deskundig advies om zowel de veiligheid als de functionele en esthetische kwaliteit van het metselwerk te waarborgen.

Bronnen

ondersteuning