Het bepalen en metselen van toogmetselwerk: Technieken, maatvoering en praktische toepassing

Published by Redactie on september 4, 2025 | Category metselwerk

Inleiding

Toogmetselwerk is een essentieel onderdeel van het siermetselwerk in de bouw. Het wordt vaak toegepast rond kozijnen, deuren of als afwerking van gevels en binnenmuren. Een goed uitgevoerde toog zorgt niet alleen voor een esthetisch aantrekkelijke afwerking, maar draagt ook bij aan de structuur en stabiliteit van het metselwerk. Het bepalen van de juiste maatvoering, het kiezen van het juiste metselverband en het uitvoeren van het metselwerk volgens technische richtlijnen zijn essentieel voor een succesvolle uitkomst.

Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen wordt in dit artikel een overzicht gegeven van de belangrijkste stappen en overwegingen bij het bepalen en metselen van toogmetselwerk. Het artikel richt zich aan homeowners, DIY-enthousiastelingen en professionele metselaars die willen weten hoe ze toogmetselwerk correct kunnen ontwerpen en uitvoeren.

Toogmetselwerk: Definitie en doel

Toogmetselwerk is een vorm van metselwerk dat gebruikt wordt om een verticale of horizontale afwerking aan te brengen rond openingen zoals deuren of vensters. Het dient als een visuele afwerking, maar helpt ook bij het verbeteren van de stijfheid van het metselwerk. Het wordt vaak gebruikt in combinatie met siermetselwerk, zoals in de vorm van een toog boven een venster of een geveldekor.

Het doel van toogmetselwerk is om: - Het metselwerk visueel aantrekkelijker te maken, - Structuur te geven aan het metselwerk, - Eventuele afwijkingen in de maatvoering te verbergen, - De afwerking van openingen te verbeteren.

Het is van belang om te weten dat toogmetselwerk niet alleen een esthetische functie heeft, maar ook technische aandacht vraagt. Het metselen van een toog vereist kennis van maatvoering, metselverbanden en de juiste toepassing van mortel en voegen.

Maatvoering van toogmetselwerk

Een van de belangrijkste stappen bij het bepalen van toogmetselwerk is het uitrekenen van de maatvoering. De maatvoering hangt af van de afmetingen van de bakstenen en het gewenste metselverband. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de maatvoering en de manier waarop deze wordt bepaald.

Koppen- en lagenmaat

De maatvoering van toogmetselwerk wordt vaak afgestemd op de koppen- en lagenmaat van de gebruikte bakstenen. De koppenmaat is de breedte van een baksteen plus een stootvoeg, terwijl de lagenmaat de hoogte van een baksteen plus een laagvoeg is.

Voor het bepalen van de koppenmaat wordt meestal een steekproef uitgevoerd met 10 bakstenen. Deze worden achter elkaar gelegd en meten vervolgens de totale lengte. De koppenmaat wordt berekend door de totale lengte te delen door 10, waarna het gemiddelde wordt genomen. Hetzelfde geldt voor de lagenmaat.

De maatvoering van het toogmetselwerk wordt meestal bepaald met behulp van de koppen- en lagenmaat. Dit zorgt ervoor dat het metselverband regelmatig is en dat er geen onregelmatigheden ontstaan in de afwerking.

Formules voor maatvoering

Bij het bepalen van de maatvoering kan het volgende worden gebruikt:

Voor een muuropening: n x koppenmaat + voeg
Voor een muurdam: n x koppenmaat - voeg

Bij een inwendige hoek geldt altijd: n x koppenmaat.

Voor toogmetselwerk geldt dat de maatvoering van de toog afhankelijk is van de afmetingen van de opening. Bijvoorbeeld, bij een toog die 5 meter lang is, moet de maatvoering worden uitgerekend met de koppenmaat, waarbij rekening wordt gehouden met de voegbreedte.

Een tip is om minstens 20 bakstenen te gebruiken uit de geleverde partij om de maatvoering te bepalen. Dit zorgt ervoor dat eventuele afwijkingen in de afmetingen van de bakstenen worden meegenomen in de berekening.

Invloed van maatafwijkingen

Bij het bepalen van de maatvoering moet rekening worden gehouden met eventuele maatafwijkingen in de bakstenen. Deze afwijkingen zijn toegestaan en kunnen de regelmatigheid van het metselverband beïnvloeden. Het is daarom belangrijk om voldoende bakstenen te gebruiken bij de berekening van de maatvoering.

Technieken voor het metselen van toogmetselwerk

Het metselen van toogmetselwerk vereist een duidelijk plan en technische vaardigheden. Hieronder worden enkele technieken uitgelegd die gebruikt kunnen worden bij het metselen van toogmetselwerk.

Sjabloon maken

Voor het metselen van een toog kan een sjabloon worden gebruikt om de vorm en afmetingen te bepalen. Deze sjabloon kan gemaakt worden door platen op elkaar te schroeven en vervolgens de gewenste vorm uit te zagen. Het is belangrijk om de sjabloon vast te maken en goed af te stellen voordat het metselen begint.

Voegbreedte bepalen

De voegbreedte speelt een cruciale rol in het metselverband. Bij toogmetselwerk wordt meestal een voegbreedte gebruikt die overeenkomt met de voegbreedte van het overige metselwerk. Dit zorgt voor een harmonieuse afwerking. De voegbreedte kan bepaald worden door met behulp van een potlood streepjes op de sjabloon te zetten en vervolgens de stenen te plaatsen volgens deze afstanden.

Uitvoering van het metselwerk

Het metselen van de toog begint meestal aan één van de zijkanten en wordt daarna verder uitgevoerd naar het midden. Het is belangrijk om een oneven aantal stenen te gebruiken, zodat de sluitsteen precies in het midden staat. Dit zorgt voor een symmetrische afwerking.

Bij het metselen dient rekening te worden gehouden met de lagenmaat van het metselwerk. Probeer de lagenmaat zo dicht mogelijk bij de lagenmaat van het overige metselwerk te houden, zodat er geen onregelmatigheden ontstaan in de afwerking.

Verwijdering van de sjabloon

Nadat het metselwerk is voltooid, kan de sjabloon verwijderd worden. Dit is meestal mogelijk zodra de mortel is uitgehard. Het is belangrijk om te wachten tot de mortel volledig is uitgehard voordat de sjabloon wordt verwijderd, omdat anders de structuur van het metselwerk kan worden beïnvloed.

Belangrijke tips bij het metselen van toogmetselwerk

Bij het metselen van toogmetselwerk zijn er enkele belangrijke tips die kunnen helpen bij het ontwerpen en uitvoeren van het metselwerk. Deze tips zijn opgenomen op basis van de beschikbare informatie en worden hieronder beschreven.

Kies het juiste metselverband

Het metselverband is een belangrijke factor bij het metselen van toogmetselwerk. Het verband bepaalt hoe de stenen worden geplaatst en hoe de voegen worden uitgevoerd. Voor toogmetselwerk is het vaak geschikt om een halfsteens- of wildverband te gebruiken, omdat dit een regelmatige afwerking oplevert.

Reken nauwkeurig de maatvoering uit

De maatvoering van toogmetselwerk moet nauwkeurig worden uitgerekend om ervoor te zorgen dat het metselverband regelmatig is. Gebruik een voldoende aantal bakstenen uit de geleverde partij om de maatvoering te bepalen. Dit zorgt ervoor dat eventuele afwijkingen in de afmetingen van de bakstenen worden meegenomen in de berekening.

Let op de voegbreedte

De voegbreedte is belangrijk voor de esthetiek en het metselverband. Probeer een voegbreedte te kiezen die overeenkomt met de voegbreedte van het overige metselwerk. Dit zorgt voor een harmonieuze afwerking.

Gebruik een sjabloon

Het gebruik van een sjabloon is aan te raden bij het metselen van toogmetselwerk. Dit zorgt voor een nauwkeurige uitvoering en helpt bij het bepalen van de vorm en afmetingen van de toog.

Begin aan één kant en werk naar het midden toe

Bij het metselen van een toog is het aan te raden om aan één kant te beginnen en naar het midden toe te werken. Dit zorgt voor een symmetrische afwerking en voorkomt onregelmatigheden in het metselwerk.

Zorg voor een goede afwerking van de voegen

De voegen van het toogmetselwerk moeten goed worden afgevoegd en uitgevoerd. Gebruik een potlood om streepjes op de sjabloon te zetten en volg deze afstanden bij het plaatsen van de stenen. Dit zorgt voor een regelmatige afwerking.

Problemen en mogelijke oplossingen

Bij het metselen van toogmetselwerk kunnen verschillende problemen optreden. Hieronder worden enkele van deze problemen besproken en mogelijke oplossingen aangegeven.

Onregelmatig metselverband

Een onregelmatig metselverband kan optreden als de maatvoering niet nauwkeurig is uitgerekend. Dit kan leiden tot onregelmatigheden in de afwerking en een onaantrekkelijke uitkomst. De oplossing hiervoor is om de maatvoering nauwkeurig te bepalen en een sjabloon te gebruiken bij het metselen.

Onvoldoende voegbreedte

Een onvoldoende voegbreedte kan leiden tot problemen met het metselverband en de stabiliteit van het metselwerk. De oplossing hiervoor is om een voegbreedte te kiezen die overeenkomt met de voegbreedte van het overige metselwerk.

Niet passende afmetingen van de stenen

Niet passende afmetingen van de stenen kunnen leiden tot problemen bij het metselen. Dit kan voorkomen worden door voldoende bakstenen te gebruiken bij de berekening van de maatvoering. Dit zorgt ervoor dat eventuele afwijkingen in de afmetingen van de bakstenen worden meegenomen in de berekening.

Problemen met de sjabloon

Problemen met de sjabloon, zoals een onjuiste vorm of afmeting, kunnen leiden tot problemen bij het metselen. De oplossing hiervoor is om de sjabloon nauwkeurig te maken en goed af te stellen voordat het metselen begint.

Conclusie

Het bepalen en metselen van toogmetselwerk is een essentieel onderdeel van het siermetselwerk in de bouw. Het vereist kennis van maatvoering, metselverbanden en technieken voor het uitvoeren van het metselwerk. Het is belangrijk om de maatvoering nauwkeurig te bepalen, een sjabloon te gebruiken en de voegbreedte te kiezen die overeenkomt met de voegbreedte van het overige metselwerk.

De beschikbare informatie geeft een duidelijk overzicht van de belangrijkste stappen en overwegingen bij het bepalen en metselen van toogmetselwerk. Het is aan te raden om deze informatie te gebruiken bij het ontwerpen en uitvoeren van toogmetselwerk om een succesvolle uitkomst te bereiken.

Bronnen

tog
bepalen