Dakkapelconstructie en het opvangen van spanten: Technische uitvoering en tips

Bij de uitvoering van een dakkapel is het cruciaal om rekening te houden met de bestaande dakconstructie. Zowel gordingendaken als spantendaken hebben hun eigen kenmerken, en het maken van een gat in het dak kan de structuur verzwakken. Daarom is het opvangen van spanten en het verstevigen van de constructie essentieel om de stabiliteit en veiligheid van het dak te waarborgen. Dit artikel geeft een overzicht van de technische aspecten van het plaatsen van een dakkapel, met nadruk op het opvangen van spanten, de invloed op de dakconstructie en de mogelijkheden voor isolatie en versterking.

Inleiding

Een dakkapel is een populaire keuze voor het vergroten van de leefruimte in een woning. Het toevoegen van een dakkapel brengt echter ook technische uitdagingen met zich mee, vooral wat betreft de structuur van het bestaande dak. Het is belangrijk om de bestaande constructie goed te analyseren en eventueel aan te passen om de dakkapel veilig te integreren. In dit artikel worden de technische aspecten van het opvangen van spanten bij de installatie van een dakkapel besproken, met aandacht voor zowel gordingendaken als spantendaken. Daarnaast wordt ingegaan op de benodigde verstevigingen, isolatieopties en eventuele vergunningverplichtingen.

Dakkapelconstructie en de invloed op de bestaande dakconstructie

Bij de uitvoering van een dakkapel moet de bestaande dakconstructie worden beoordeeld op stabiliteit. Een gat in het dak kan de structuur verzwakken, met name wanneer gordingen of spanten worden verwijderd. Het opvangen van spanten of gordingen is daarom essentieel om de stabiliteit van het dak te waarborgen. De manier waarop dit gebeurt, hangt af van het type dak: gordingendak of spantendak.

Gordingendak: constructie en versteviging

Een gordingendak bestaat uit horizontaal geplaatste gordingen, die tussen de muurplaten lopen. Deze gordingen vormen de basis van het dak en kunnen ondersteund worden door verticale spanten. Bij het maken van een gat voor een dakkapel in een gordingendak moeten een aantal gordingen verwijderd worden. Dit kan de structuur verzwakken, waarom het noodzakelijk is om de opening op te vangen.

De opvang kan gerealiseerd worden door middel van een raveling. Dit is een constructieelement dat ervoor zorgt dat de krachten in het dak blijven lopen zoals bedoeld. In sommige gevallen kunnen bestaande gordingen gebruikt worden als onderslagbalk of bovenslagbalk van de dakkapel. Als dat niet mogelijk is, moeten nieuwe horizontale balken worden aangebracht om de opening op te vangen.

Bij het plaatsen van een dakkapel in een gordingendak is het ook belangrijk om de spanten te beoordelen. Als deze spanten aanwezig zijn en sterk genoeg om de constructie te ondersteunen, kunnen ze gebruikt worden bij de opvang. Als dat niet het geval is, is een extra versterking nodig.

Spantendak: constructie en opvang

Een spantendak is gemaakt van verticale spanten die de vorm van het dak vormen. Deze spanten zijn verantwoordelijk voor de structuur van het dak en zijn vaak verankerd in de muren. Bij het maken van een gat voor een dakkapel in een spantendak moeten de spanten worden beoordeeld op sterkte en stabiliteit.

Het opvangen van spanten bij een spantendak gebeurt vaak door middel van onderslagen. Deze zijn horizontale balken die van muur tot muur lopen en ervoor zorgen dat de krachten in het dak blijven lopen. Daarnaast is het belangrijk om te controleren of het knieschot – het deel van het dak dat naar beneden loopt vanaf de dakkapel – in staat is om de krachten over te brengen naar de vloer. In de meeste gevallen zijn bestaande knieschotten geschikt voor deze functie.

Bij het plaatsen van een kleine dakkapel in een spantendak kan het soms mogelijk zijn om de dakkapel tussen bestaande spanten te plaatsen, afhankelijk van de dikte van deze spanten. Dit kan de constructie minder verstoren en minder versterkingen vereisen.

Versterking van de dakconstructie

Of het nu een gordingendak of een spantendak betreft, is het opvangen van spanten en het verstevigen van de structuur een essentieel onderdeel van het bouwproces. Een dakkapel brengt extra gewicht met zich mee en het gat in het dak kan de stabiliteit van het dak negatief beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om de bestaande constructie te analyseren en eventueel aan te passen.

Ravelingen en onderslagen

Bij een gordingendak wordt de opening in de balkenlaag vaak opgevangen door een raveling aan te brengen. Een raveling bestaat uit horizontale balken die de krachten in het dak omleiden. Deze balken vormen een soort brug over de opening en zorgen ervoor dat het dak niet verzwakt raakt. De hoeveelheid versterking die nodig is, hangt af van de grootte van de opening en de belasting die op het dak rust.

Bij een spantendak wordt vaak gebruikgemaakt van onderslagen. Deze zijn horizontale balken die van muur tot muur lopen en de constructie versterken. Ze zorgen ervoor dat de krachten in het dak blijven lopen en dat er geen zwakke plekken ontstaan. Onderslagen zijn vooral belangrijk bij grotere dakkapellen of bij daken die al licht verzwakt zijn door slijtage.

Verankeringspunten en stabiliteit

Naast het opvangen van spanten en gordingen is het ook belangrijk om de stabiliteit van de dakkapelconstructie te waarborgen. Dit kan gerealiseerd worden door het gebruik van verankeringspunten, zoals verankeringsplaten of extra balken die de dakkapel verbinden met de bestaande structuur.

Een dakkapel moet ook goed verbonden zijn met de muren van het huis. Dit is belangrijk voor de stabiliteit en om ervoor te zorgen dat de krachten in het dak goed worden overgedragen. De verbinding tussen de dakkapel en de muren moet zorgvuldig worden uitgevoerd, met name bij grotere dakkapellen.

Dakkapel afwerken en isolatie

Na de constructie en versteviging van het dak is het afwerken van de dakkapel de volgende stap. Dit betreft zowel de binnen- als de buitenkant van de dakkapel. De afwerking moet waterdicht zijn en moet ervoor zorgen dat de dakkapel stevig en duurzaam wordt.

Buitenkant: isolatie en waterdichting

De buitekant van de dakkapel moet geïsoleerd worden en waterdicht gemaakt. Dit is belangrijk om te voorkomen dat vocht in de structuur terechtkomt, wat kan leiden tot houtrot of schimmelvorming. De isolatie wordt meestal aangebracht in de vorm van isolatieplaten of isolatiedekens. Deze worden geklemd tussen de balken van de dakkapel en vullen de ruimte volledig op.

Daarnaast moet de dakkapel ook waterdicht worden gemaakt. Dit gebeurt meestal met behulp van een waterdichtingslaag, zoals bitumen of EPDM-membranen. Deze laag zorgt ervoor dat regenwater niet in de structuur terechtkomt en het dak goed beschermd is.

Binnenkant: aftimmeren en afwerking

De binnenkant van de dakkapel kan op verschillende manieren worden afgewerkt. Dit hangt af van de wensen van de gebruiker en de functie van de dakkapel. Een dakkapel kan bijvoorbeeld gebruikt worden als een extra woonruimte, wat betekent dat de binnenkant moet worden afgewerkt zoals een normale kamer. Dit betreft het aftimmeren van de muren, het plaatsen van een vloer en eventueel het aanbrengen van verlichting.

Als de dakkapel alleen gebruikt wordt als een lichtend element in het dak, kan de binnenkant eenvoudiger worden afgewerkt. In dit geval is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de dakkapel goed geïsoleerd is en dat er geen koudebruggen ontstaan.

Vergunningen en regelgeving

Bij de uitvoering van een dakkapel is het belangrijk om rekening te houden met de geldende regelgeving. In Nederland geldt het Bouwbesluit en het bestemmingsplan, die bepalen of een dakkapel vergunning nodig heeft. De vereisten kunnen variëren per gemeente, maar in de meeste gevallen is een dakkapel vergunning vereist als de constructie bepaalde criteria overschrijdt.

Buitenkant en hoogte

Een dakkapel moet voldoen aan bepaalde eisen op vlak van hoogte en afstand tot de buurwoning. In de meeste gevallen mag een dakkapel maximaal 1,5 meter uitsteken boven het dak. Daarnaast moet de dakkapel voldoende afstand houden tot de buurwoning, om te voorkomen dat de privacy van de buren wordt verstoord.

Constructieberekening

Als een dakkapel vergunning nodig is, moet een constructieberekening worden opgesteld. Deze berekening dient om te bewijzen dat de dakkapel veilig is en dat de bestaande structuur het extra gewicht kan dragen. De constructieberekening is ook belangrijk voor de verzekering, omdat dit zorgt voor betere dekking in het geval van schade.

Bouwtekeningen

Naast de constructieberekening zijn ook bouwtekeningen nodig. Deze moeten aangeven hoe de dakkapel eruit ziet in de huidige situatie en in de gewenste situatie. De bouwtekeningen worden gebruikt door de gemeente om te controleren of de constructie voldoet aan de veiligheidseisen en aan de regelgeving.

Houtsoorten en houtverwerking

Bij de uitvoering van een dakkapel wordt vaak gebruikgemaakt van houten constructies. Het keuze van de juiste houtsoort is belangrijk voor de stabiliteit en duurzaamheid van de dakkapel. De meest gebruikte houtsoorten zijn geïmpregneerd Douglashout, Roodnoorse den en Epicea.

Douglashout

Douglashout is de duurste houtsoort, maar ook de sterkste. Het is verkrijgbaar in grote lengtes en is ideaal voor het bouwen van solide constructies. Het hout is stijf en weinig kwetsbaar voor vocht en insecten, maar het is aan te bevelen om het hout toch te beschermen met een extra laag.

Roodnoorse den

Roodnoorse den is een goedkoper alternatief voor Douglashout. Het is sterk genoeg voor meeste dakkapelconstructies en is verkrijgbaar in lengtes van 5 tot 6 meter. Het hout is geschikt voor zowel binnen- als buitengebruik, maar moet wel regelmatig worden onderhouden om te voorkomen dat het kromtrekt of bezaaid raakt met insecten.

Epicea

Epicea is de goedkoopste houtsoort en is beschikbaar in grote lengtes. Het hout is licht en makkelijk te verwerken, maar het is minder sterk dan Douglashout of Roodnoorse den. Het is aan te bevelen om Epicea te gebruiken voor kleinere dakkapellen of voor interieurbalken.

Houtverwerking en bescherming

Ongeacht welke houtsoort wordt gebruikt, is het belangrijk om het hout te beschermen tegen schimmels en insecten. Dit kan gerealiseerd worden door het hout te impregneren of door het aan te smeren met een houtverf. Deze maatregelen zorgen ervoor dat het hout langer meegaat en dat er minder slijtage optreedt.

Prefabricatie en bouwvertragingen

Een andere factor die invloed heeft op de uitvoering van een dakkapel is de manier waarop de constructie wordt gemaakt. In de meeste gevallen kan een dakkapel ter plekke worden gebouwd, maar het is ook mogelijk om een prefabricate dakkapel te gebruiken. Dit betreft een dakkapel die al grotendeels is samengesteld in een fabriek of atelier.

Voordelen van prefabricatie

Een prefabricate dakkapel heeft meerdere voordelen. Ten eerste is het sneller te plaatsen, wat betekent dat het bouwproces sneller verloopt. Ten tweede is het minder afhankelijk van het weer, omdat de constructie al grotendeels is samengesteld. Dit is vooral van belang in Nederland, waar het weer snel kan veranderen.

Een prefabricate dakkapel is ook minder gevoelig voor bouwvertragingen. Aangezien de constructie al vooraf is samengesteld, is er minder kans op vertragingen door het bouwen van de dakkapel ter plekke. Dit maakt het ook makkelijker om de bouwplannen te houden en de inleverdatum van de woning te respecteren.

Nadelen van prefabricatie

Hoewel prefabricatie meerdere voordelen heeft, zijn er ook een paar nadelen. Eén van de nadelen is dat het soms moeilijker is om de dakkapel aan te passen aan de bestaande constructie. Een prefabricate dakkapel is vaak vaste maat, terwijl een dakkapel die ter plekke is gebouwd beter afgestemd kan zijn op de wensen van de klant.

Daarnaast kan het soms moeilijker zijn om de afwerking van een prefabricate dakkapel aan te passen aan de rest van het huis. De binnen- en buitenkant van de dakkapel moet vaak extra worden afgewerkt om het aan te passen aan de rest van het huis.

Conclusie

Het plaatsen van een dakkapel vereist zorgvuldige planning en uitvoering, met name wat betreft de structuur van het bestaande dak. Het opvangen van spanten en het verstevigen van de constructie zijn essentieel om de stabiliteit van het dak te waarborgen. Zowel bij een gordingendak als een spantendak is het belangrijk om de bestaande constructie te analyseren en eventueel aan te passen.

Daarnaast is het afwerken van de dakkapel een belangrijke stap. De buitekant moet waterdicht en geïsoleerd zijn, terwijl de binnenkant afhankelijk van de wensen van de gebruiker kan worden afgewerkt. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de regelgeving en eventuele vergunningverplichtingen.

De keuze van de juiste houtsoort en de manier waarop de dakkapel wordt gemaakt – ter plekke of prefabricate – hebben ook invloed op de uitvoering van het project. Door aandacht te besteden aan deze technische aspecten, kan een dakkapel veilig en duurzaam worden geïntegreerd in het bestaande dak.

Bronnen

1. Slimster - Constructie dakkapel bouwen
2. Dak-dekken - Soorten spantendaken