Toekomstbestendige riolering: Innovaties, uitdagingen en oplossingen

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category riolering

De toekomst van de riolering in Nederland staat op het punt van verandering. Met het oog op klimaatverandering, stijgende druk op het waterbeheer en toenemende uitdagingen bij het onderhouden van het bestaande systeem, moet de riolering opnieuw worden bekeken. De beschikbare bronnen tonen aan dat innovaties, innovatieve technieken en duurzame oplossingen essentieel zijn om de riolering op de lange termijn toekomstbestendig te maken. In dit artikel worden de belangrijkste trends, technieken, uitdagingen en oplossingen besproken die de toekomst van de riolering bepalen.

Innovaties en technische ontwikkelingen in de riolering

Binnen de rioleringssector worden steeds meer innovaties ingezet om de systemen efficiënter, duurzamer en betrouwbaarder te maken. Een van de belangrijkste innovaties is het gebruik van relinen, ook wel bekend als in situ pipe lining. Bij deze methode wordt een kous in de liggende buizen gebracht en opgeblazen. Na uitharding door UV-licht dient de kous als een nieuwe binnenwand binnen bestaande buizen. Dit maakt het mogelijk om de riolering te vervangen zonder de straat open te breken, wat zowel economisch als ecologisch gunstig is. Dit is een veelbelangrijke oplossing, vooral in stedelijke gebieden waar opgravingen veelal lastig zijn.

Daarnaast wordt er steeds meer aandacht besteed aan dubbele rioleringen, waarbij regenwater en vuil water apart worden afgevoerd. Dit is belangrijk, aangezien hevige buien vaker voorkomen en het huidige systeem daar vaak niet aan voldoet. Bij een dubbele riolering kan het regenwater sneller worden afgevoerd, waardoor overstromingen voorkomen worden. Bovendien kan het regenwater opnieuw gebruikt worden, bijvoorbeeld voor het spoelen van de wc of het beplanten van groen. Dit is een belangrijke stap in de richting van een duurzamere riolering.

Duurzaamheid en ecologische impact

Een van de kernthema’s bij de toekomstbestendige riolering is duurzaamheid. De riolering moet niet alleen functioneel zijn, maar ook ecologisch en economisch duurzaam. De bronnen tonen aan dat er actief wordt gewerkt aan de integratie van natuurinclusieve ontwerpen. Dit houdt in dat de riolering wordt aangesloten op groene infrastructuur, zoals groene daken, regenwateropslag en groene greppels. Deze maatregelen helpen bij het opvangen van regenwater en voorkomen dat het direct via het riool afgevoerd wordt. Daarnaast draagt dit bij aan de biodiversiteit en de verlaging van de temperatuur in stedelijke gebieden.

Een voorbeeld hiervan is het project in Leiden en Leiderdorp, waar groene ruimtes worden aangelegd om het riool te helpen omgaan met extreme buien. De gemeente zorgt hier voor een betere afvoer van regenwater en voorkomt zo overstromingen. Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheid om grondstoffen uit afvalwater te winnen, zoals in het onderzoek van Cora Uijterlinde van STOWA. Hierbij wordt gekeken naar de manier waarop energie en grondstoffen uit het rioolwater kunnen worden gewonnen. Dit is een interessante toekomstige richting, hoewel het nog jaren kan duren voordat het rioolwater als drinkwater gebruikt kan worden.

Onderhoud en vernieuwing van de riolering

De riolering in Nederland is in vele gevallen al jaren oud. De bronnen tonen aan dat de huidige snelheid van de vernieuwing van rioleringen ongeveer 800 kilometer per jaar is, terwijl dit volgens Stichting RIONED moet verdubbelen om de werking van de systemen te kunnen blijven garanderen. De gemiddelde leeftijd van de rioleringen is in veel gemeenten zeer hoog, wat leidt tot een toenemende achterstand. Dit kan grote gevolgen hebben, zoals lekkages, instortingen en verstoppingen. Daarnaast is de heffing voor riolering een belangrijk onderdeel van de kosten, die door burgers en bedrijven in rekening worden gebracht.

Er zijn drie soorten vernieuwingen die worden onderscheiden: vervanging, verbetering en renovatie. Bij vervanging worden leidingen opgegraven en opnieuw gelegd. Bij verbetering wordt een groter of ander systeem gebruikt. Bij renovatie wordt een nieuwe leiding aangebracht zonder opgraving. De meeste vernieuwingen in de afgelopen jaren betreffen vervanging, maar het belang van verbetering neemt toe. Dit is nodig, aangezien het huidige systeem niet altijd geschikt is voor hevige buien.

Sociale en economische uitdagingen

De toekomstbestendige riolering staat niet alleen op het punt van technische innovaties, maar ook vanwege sociale en economische uitdagingen. Een van de belangrijkste problemen is het personeelstekort bij gemeenten en bij uitvoerende bouwbedrijven. Volgens het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) kampen bedrijven in de grond-, weg- en waterbouw (GWW) met een ernstig personeelstekort. Eind 2024 ervaarde een kwart van de GWW-bedrijven belemmeringen in de voortgang van het werk door personeelstekort. Dit is een belangrijke belemmering voor de vernieuwing van de riolering, aangezien er veel werk is voor grond-, weg- en waterbouwbedrijven.

Bovendien is de financiering van de vernieuwing een uitdaging. De materiaalkosten zijn in vijf jaar met 40 procent gestegen, terwijl ook de arbeidskosten sterk zijn gestegen. Bovendien wordt een groot deel van de vernieuwingsopgave bekostigd uit leningen. De rente ligt momenteel een stuk hoger dan tussen 2015 en 2022, waardoor de financieringskosten ook hoger zijn. Dit betekent dat de gemeenten meer geld nodig hebben om de riolering op tijd te vernieuwen.

Samenwerking en inzet van beleid

De toekomstbestendige riolering vereist samenwerking tussen gemeenten, bedrijven, wetenschappers en burgers. In veel gevallen wordt er gekeken naar duurzame maatregelen, zoals het aanleggen van groene ruimtes, het aanpassen van het riool en het aanbieden van innovatieve oplossingen. In de gemeente Leiden wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een nieuw rioleringssysteem dat rekening houdt met het klimaat. Ook wordt er gewerkt aan het integraal waterketenplan, waarin wordt gekeken naar de combinatie van afvalwaterbehandeling, riolering en waterbeheer.

Er wordt ook gewerkt aan innovatieve projecten, zoals in Landfort, waar het riool bijna klaar is voor de toekomst. Hier wordt ook gekeken naar het aanleggen van een dubbel riool, zodat regenwater en vuilwater apart kunnen worden afgevoerd. Dit is belangrijk, aangezien het aantal hevige buien toeneemt en het huidige systeem hier vaak niet aan voldoet.

Conclusie

De toekomst van de riolering in Nederland is vol oplossingen, maar ook vol uitdagingen. Innovaties zoals relinen en dubbele rioleringen bieden veelbelovende oplossingen, terwijl duurzaamheid en ecologische impact centraal staan. Bovendien is de samenwerking tussen gemeenten, bedrijven en burgers van groot belang om de riolering op de lange termijn toekomstbestendig te maken. De economische en sociale uitdagingen vormen een knelpunt, maar met de juiste inzet van beleid en innovatie is het mogelijk om de riolering te verbeteren en te zorgen voor een betere toekomst.

Bronnen

toekomst