Dakkapel vergunningvrij bouwen onder de Omgevingswet: wat is toegestaan en wat niet?

Published by Redactie on september 9, 2025 | Category dakkapel

Het aanleggen van een dakkapel is een veelvoorkomende keuze bij verbouwingen en uitbreidingen van woningen. Het biedt een relatief eenvoudige manier om extra woonruimte te creëren, energiezuinigheid te vergroten en de waarde van de woning te verhogen. Sinds de invoering van de nieuwe Omgevingswet in januari 2024 zijn de regels rondom vergunningvrij bouwen en verbouwen aangepast. Deze regels bepalen of een dakkapel wel of niet vergunningvrij kan worden aangelegd, afhankelijk van factoren zoals locatie, afmetingen en bouwtechnische eisen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aspecten van vergunningvrij dakkapellen onder de huidige wetgeving, gebaseerd op de meest recente en betrouwbare informatie.

Wat zijn de huidige regels voor vergunningvrij bouwen?

Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet volledig van kracht, waarmee de bouwregelgeving is ingedeeld in twee categorieën: de ruimtelijke activiteit (Omgevingsplanactiviteit) en de technische activiteit (Bouwactiviteit). Beide categorieën kunnen zowel vergunningplichtig als vergunningvrij zijn, afhankelijk van de aard en locatie van het bouwwerk.

Ruimtelijke activiteit

De ruimtelijke activiteit betreft de locatie van het bouwwerk, zoals de hoogte, de afstand tot de bebouwingsgrens en het zicht vanaf openbare wegen. Deze regels zijn grotendeels bepaald door het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl) en het Omgevingsplan van de gemeente. De regels kunnen variëren per gemeente, vooral als het gaat om zogenaamde welstandseisen of bepaalde stadsgezichten die extra aandacht vereisen.

Technische activiteit

De technische activiteit betreft de bouwkwaliteit en veiligheid van het bouwwerk. Deze regels zijn bepaald door de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) en het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl). Deze regels gaan onder andere over brandveiligheid, fundering, isolatie en energiezuinigheid.

Een bouwwerk is pas volledig vergunningvrij als zowel de ruimtelijke activiteit als de technische activiteit vergunningvrij zijn. Dit betekent dat het bouwwerk aan alle regels uit het Bbl en de Wkb moet voldoen, naast de regels die gelden op grond van het Omgevingsplan van de gemeente.

Dakkapel aan de achterzijde: meestal vergunningvrij

Een dakkapel aan de achterzijde van het huis is vaak vergunningvrij, zolang het aan bepaalde voorwaarden voldoet. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (artikel 2.29-2.31) en in het Omgevingsplan van de gemeente.

Voorwaarden voor een vergunningvrije dakkapel aan de achterzijde

De dakkapel mag niet groter zijn dan 4 m².
De dakkapel mag niet meer dan 3 meter boven het oorspronkelijke dak uitsteken.
De afstand tot de bebouwingsgrens aan de achterzijde moet minimaal 0,5 meter zijn.
De dakkapel moet gemaakt worden van materialen die voldoen aan de bouwtechnische eisen van het Bbl.
De dakkapel mag niet boven het midden van het dak liggen.
Er moet een melding gemaakt worden bij de gemeente (zogenaamde vergunningcheck).

Melding bij de gemeente

Hoewel een dakkapel aan de achterzijde vaak vergunningvrij is, moet er wel een melding worden gedaan bij de gemeente. Deze melding heeft betrekking op de ruimtelijke activiteit en wordt verwerkt via de vergunningcheck via het Omgevingsloket. De gemeente bepaalt dan of er voor uw situatie wel of geen vergunning nodig is.

Het doel van deze melding is om te controleren of het bouwwerk aan de ruimtelijke regels voldoet. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de dakkapel in een beschermde zone staat of als er welstandseisen gelden in de buurt.

Dakkapel aan de voorkant of zijkant: meestal vergunningplichtig

Een dakkapel aan de voorkant of zijkant van het huis vereist meestal een vergunning, ongeacht de afmetingen. Dit komt doordat deze locaties vaak binnen de zichtlijn van openbare wegen vallen en meer invloed kunnen hebben op het stadsbeeld.

Uitzonderingen

Er zijn wel enkele uitzonderingen op deze regel, bijvoorbeeld:

In gebieden zonder welstandseisen mag een dakkapel aan de voorkant of zijkant soms vergunningvrij worden geplaatst.
In sommige gemeentes zijn de regels versoepeld, zoals bij de gemeente Haarlemmermeer, waar recent regels zijn uitgebreid voor vergunningvrij bouwen.
De regels zijn niet landelijk geregeld, maar worden per gemeente bepaald. Dit betekent dat in sommige gemeentes de regels voor een dakkapel aan de voorkant iets gunstiger kunnen zijn.

Aanvraagproces voor een vergunning

Als een dakkapel aan de voorkant of zijkant wordt aangelegd, is het aanvragen van een vergunning verplicht. Het aanvraagproces kan variëren per gemeente, maar meestal is het volgende proces van toepassing:

Invullen van een vergunningaanvraagformulier bij het Omgevingsloket.
Levering van een plan van de dakkapel, inclusief afmetingen, hoogte en materialen.
Beoordeling door de gemeente op grond van de ruimtelijke en technische regels.
Indien alles in orde is, verlening van de vergunning binnen ongeveer zes weken.

Het is aan te raden om van tevoren contact op te nemen met de gemeente om te kijken of uw project aansluit bij de huidige regels. Dit helpt om eventuele vertragingen of problemen tijdens de aanvraag te voorkomen.

Dakkapel en asbesthoudend dakbeschot

Bij het aanleggen van een dakkapel moet ook worden gecontroleerd of er asbesthoudend dakbeschot aanwezig is. In woningen die zijn gebouwd voor 1994 is het gebruikelijk dat er asbesthoudend dakbeschot is gebruikt. Als dit het geval is, is het verplicht om een sloopmelding te doen bij de gemeente voordat de dakkapel kan worden aangelegd.

Waarom is een sloopmelding nodig?

Asbesthoudend materiaal is gevaarlijk voor de gezondheid en moet worden verwijderd door een gecertificeerde sloopbedrijf. Een sloopmelding is nodig om ervoor te zorgen dat de sloop wordt uitgevoerd volgens de juiste regels en dat het milieu niet wordt belast.

Verzekeringen en asbest

Ook bij verzekeringen is asbesthoudend dakbeschot steeds vaker aan de orde. Veel verzekeraars vragen of asbest is verwijderd, voordat een woning kan worden verkocht of verbouwd. In sommige gevallen is het zelfs verplicht om asbest te verwijderen als de woning wordt verkocht.

Daarom is het verstandig om voor het begin van de bouwactiviteit te controleren of asbest aanwezig is. Dit kan gedaan worden door een asbesttest of een visuele inspectie door een professional. Als er asbesthoudend materiaal aanwezig is, is een sloopmelding verplicht en kan de dakkapel pas worden aangelegd na de verwijdering.

Dakkapel en de Wet Kwaliteitsborging (Wkb)

De Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) bepaalt de kwaliteitsborging voor bouwwerken en is van toepassing op zowel nieuwbouw als verbouw sinds 1 januari 2025. Deze wet onderscheidt vier gevolgklassen, waarin bouwwerken ingedeeld worden op basis van het risico dat ze met zich meebrengen.

Gevolgklasse 0

Dakkapellen vallen meestal onder gevolgklasse 0, wat betekent dat deze bouwwerken vergunningvrij zijn. Echter, er zijn wel bouwtechnische eisen waaraan moet worden voldaan, zoals:

Brandveiligheid
Fundering
Energiezuinigheid
Verlichting
Luchtdichtheid

Bij een dakkapel moet er dus wel op worden gelet dat het bouwwerk aan deze eisen voldoet, ook als er geen vergunning nodig is.

Gevolgklasse I

Als een dakkapel aan de voorkant of zijkant wordt aangelegd, kan het ook onder gevolgklasse I vallen. Dit betekent dat een melding en een kwaliteitsborger nodig zijn. De melding moet worden ingediend bij de gemeente, en een kwaliteitsborger moet ervoor zorgen dat de bouwwerk aan alle bouwtechnische eisen voldoet.

Dakkapel en burenrecht

Naast de regels uit het Bbl en de Wkb, zijn er ook burenrechten die van toepassing kunnen zijn bij het aanleggen van een dakkapel. Deze rechten zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek en betreffen onder andere privacy en stilzwijgende regels.

Bijvoorbeeld:

Een dakkapel die ver boven het oorspronkelijke dak uitsteekt, kan privacyproblemen veroorzaken voor buren.
Als de dakkapel in de zichtlijn van buren ligt, kan dit leiden tot rechtsproblemen of complainten.
In sommige gevallen kunnen buren eisen dat een bouwwerk wordt gesloopt als het hun privacy beïnvloedt.

Daarom is het belangrijk om bij het ontwerp van de dakkapel rekening te houden met de locatie en de eventuele impact op buren. Het is verstandig om vooraf te bespreken of buren bezwaren hebben, vooral als het gaat om een dakkapel aan de voorkant of zijkant van het huis.

Rechtszaak over dakkapel en vergunning

In een recente zaak is een stel uit Assendelft tot in de rechtszaak gegaan over de aanleg van een dakkapel. De gemeente had de vergunningaanvraag afgewezen, maar op 15 november 2024 gaf de Raad van State het stel gelijk. Dit betekent dat een dakkapel wel onder bepaalde voorwaarden vergunningvrij kan worden aangelegd, ook als het niet volledig in het achterdak ligt.

Belang van deze uitspraak

Deze uitspraak benadrukt het belang van het naleven van de regels bij het aanvragen van een vergunning. Het is niet genoeg om alleen aan de ruimtelijke en technische eisen te voldoen, maar ook om te laten zien dat het bouwwerk geen negatieve impact heeft op het stadsbeeld of de buren.

Les uit de zaak

Het is belangrijk om alle regels en eisen vooraf te bestuderen.
Het is verstandig om vooraf contact op te nemen met de gemeente om te kijken of de aanleg van een dakkapel aansluit bij de huidige regels.
Het is aan te raden om een professionele bouwbedrijf in te schakelen om ervoor te zorgen dat het bouwwerk aan alle eisen voldoet.

Vergunningvrije zonnepanelen en dakkapellen

Naast dakkapellen zijn ook zonnepanelen vaak vergunningvrij, mits ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. Dit is vooral het geval bij dakkapellen met zonnepanelen, waarbij de dakkapel niet alleen extra woonruimte biedt, maar ook bijdraagt aan de energiezuinigheid van de woning.

Voorwaarden voor zonnepanelen

Zonnepanelen mogen niet meer dan 5 meter hoog zijn.
Ze mogen niet op een beschermde stadsgezicht worden geplaatst.
Ze mogen niet op een monument worden geplaatst.
Ze mogen niet boven een woonruimte worden geplaatst.
Ze moeten voldoen aan de bouwtechnische eisen van het Bbl.

Het is verstandig om te controleren of de dakkapel aan deze voorwaarden voldoet, voordat zonnepanelen worden geplaatst. In sommige gevallen is het nodig om een extra melding te doen bij de gemeente, vooral als het gaat om een dakkapel aan de voorkant of zijkant.

Conclusie

Het aanleggen van een dakkapel is een populaire keuze bij woningverbouwingen en uitbreidingen. Het biedt een relatief eenvoudige manier om extra woonruimte te creëren en de waarde van de woning te verhogen. Sinds de invoering van de nieuwe Omgevingswet in januari 2024 zijn de regels voor vergunningvrij bouwen aangepast. Een dakkapel aan de achterzijde kan meestal vergunningvrij worden aangelegd, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Een dakkapel aan de voorkant of zijkant vereist meestal een vergunning.

Daarnaast moet rekening worden gehouden met asbesthoudend dakbeschot, burenrechten, en de regels uit de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Het is aan te raden om vooraf contact op te nemen met de gemeente en eventueel een professionele bouwbedrijf in te schakelen om ervoor te zorgen dat het bouwwerk aan alle eisen voldoet.

Bij het aanleggen van een dakkapel is het verstandig om gebruik te maken van de vergunningcheck via het Omgevingsloket. Deze check helpt om te bepalen of het bouwwerk vergunningvrij is of dat er een vergunning nodig is. Het doel van deze check is om te voorkomen dat er juridische problemen ontstaan, zoals in het recente geval van het stel uit Assendelft.

In de praktijk is het belangrijk om zowel de ruimtelijke als de technische regels te kennen en te volgen. Dit betekent dat het bouwwerk niet alleen aan de ruimtelijke voorwaarden moet voldoen, maar ook aan de bouwtechnische eisen uit het Bbl en de Wkb. Het is verstandig om te controleren of er asbesthoudend dakbeschot is aanwezig, voordat de bouwactiviteit begint, en om eventueel een sloopmelding te doen bij de gemeente.

In samenvatting: een dakkapel kan een waardevolle aanvulling zijn op een woning, maar het is belangrijk om de regels voor vergunningvrij bouwen goed te begrijpen en te volgen. Dit helpt om eventuele problemen te voorkomen en ervoor te zorgen dat het bouwwerk aan alle eisen voldoet.