Wat is een standleiding en waarom is het belangrijk voor de riolering?

Een standleiding is een essentieel onderdeel van een rioleringssysteem, vooral in flatgebouwen en gebouwen met meerdere verdiepingen. De standleiding zorgt ervoor dat vuilwater van de gebruikers per verdieping wordt afgevoerd en dat de binnenriolering adequaat wordt beluchted en ontlucht. Daarnaast neemt de standleiding de drukverschillen in de afvoerbuizen weg, wat nodig is om stankoverlast en verstoppingen te voorkomen. In dit artikel zullen we nader ingaan op de functie van een standleiding, de materialen waaruit deze is opgebouwd, de technieken voor renovatie en het belang van onderhoud.

Wat is een standleiding?

Een standleiding is een verticale leiding die vanaf het laagste punt van een gebouw, zoals de kruipruimte of grond, loopt tot het hoogste punt, namelijk het dak. Deze leiding is bedoeld om vuilwater van de gebruikers per verdieping af te voeren. De standleiding is daardoor van cruciaal belang voor de werking van een rioleringssysteem. In flatgebouwen loopt de standleiding door de verschillende verdiepingen en verbindt deze met de verzamel- of grondleiding, die het vuilwater uiteindelijk naar het gemeentelijke hoofdriol leidt.

De standleiding is meestal weggewerkt in muren of vloeren, waardoor deze nauwelijks zichtbaar is. De standleiding moet aangesloten zijn op een ontspanningsleiding, zodat de binnenriolering in open verbinding staat met de buitenlucht. De ontspanningsleiding is vaak het laatste deel van de leiding dat boven het dak uitsteekt. Om mogelijke stankoverlast te voorkomen, zijn er speciale eisen opgesteld voor de plaats van de dakdoorvoer van de ontspanningsleiding.

Functie en werking van een standleiding

De standleiding speelt een cruciale rol in de riolering door zowel het vallende vuilwater als luchtstromingen te verwerken. In de standleiding ontstaan twee soorten stromingen: het vallende water met afvalstoffen en een luchtstroming. Als een kleine hoeveelheid water wordt afgevoerd, loopt het langs de wanden van de standleiding naar beneden. Hierdoor ontstaat er een wrijving tussen de lucht en het vallende water, waardoor lucht wordt meegezogen. Als gevolg hiervan ontstaan er drukverschillen in de standleiding. In het bovenste gedeelte van de standleiding ontstaat een onderdruk en in het onderste gedeelte een overdruk.

De standleiding neemt dus de druk in de afvoerbuizen van de riolering weg en dient aangesloten te zijn op een ontspanningsleiding. Hiermee staat de binnenriolering in een open verbinding met de buitenlucht. De standleiding heeft geen grotere helling dan 45° ten opzichte van de verticale lijn. Dit zorgt ervoor dat het water efficiënt en zonder storing kan afvoeren.

Materialen en bouw van een standleiding

De materialen waaruit een standleiding is opgebouwd, variëren afhankelijk van de bouwperiode en het type gebouw. In de jaren ’50 en ’60 werden veel standleidingen gemaakt van gietijzer. Deze leidingen hebben over het algemeen een levensduur van ongeveer 30 tot 40 jaar. Met adequaat onderhoud en tijdige reparaties kunnen gietijzeren standleidingen vaak langer meegaan. Daarnaast worden sinds de jaren ’60 kunststofmaterialen zoals PVC, PE en PP gebruikt voor binnenriolering en afvoeren. Ook zijn er nog steeds leidingen van lood of koper in gebruik, die meestal geen problemen opleveren.

In sommige gevallen zijn er gemengde standleidingen en in andere gevallen zijn er gescheiden standleidingen. De standleidingen zijn meestal niet zichtbaar, omdat ze worden weggewerkt in de muren of vloeren van het gebouw. De dimensionering van de standleiding en het type standleiding is per gebouw verschillend.

Problemen met een standleiding

Er zijn meerdere problemen die kunnen voorkomen met een standleiding, waaronder lekkage, drukproblemen en verstoppingen. Lekkage van standleidingen komt veel voor. Is er sprake van oudere materialen zoals gietijzer, dan is de oorzaak vaak te wijten aan ouderdomsgebonden gebreken, maar ook door geknutsel van nieuwe materialen op de oudere standleiding.

Drukproblemen zijn ook veel voorkomend. Deze kunnen leiden tot stankoverlast. Drukverschillen zijn vaak op te merken aan borrelen of gorgelen van de afvoeren in bijvoorbeeld een badkamer. Bij grote hoeveelheden waterspoelen kan er beweging in de standleiding komen, waardoor het belangrijk is dat de standleiding voldoende is gefixeerd middels beugels en expansiestukken.

Renovatie en vervanging van een standleiding

Bij problemen met een standleiding zijn er twee hoofdkeuzes: het renoveren of het vervangen van de standleiding. Bij het renoveren wordt de bestaande standleiding niet verwijderd, maar van binnenuit bekleed met een nieuwe laag, bijvoorbeeld van epoxy. Dit is een goedkope oplossing, maar is niet aan te raden bij ernstige lekkage. Bij een volledige vervanging worden de oude leidingen verwijderd en vervangen met nieuwe exemplaren van kunststof. Dit is over het algemeen de meest duurzame oplossing, omdat je volledig opnieuw begint en daardoor minder kans is op nieuwe problemen.

De renovatie van een standleiding is een omvangrijke operatie, omdat elke standleiding in zijn geheel en in één keer gedaan moet worden. Omdat de standleiding enige tijd buiten gebruik moet worden gesteld, heeft dat tot gevolg dat de aangesloten appartementen een bepaalde periode geen gebruik mogen maken van de aangesloten was- en douches.

Onderhoud en reiniging van een standleiding

Het onderhoud of reparatie van deze leidingen is een kostbare zaak, omdat het vaak te lang word uitgesteld. Daarom is het raadzaam om de standleiding regelmatig te reinigen. Dit verlengt niet alleen de levensduur van de standleiding, maar ook wordt de aanhechting van vet, vuil en andere resten aan de binnenkant van de leiding voorkomen. De meest voorkomende oorzaak van een verstopte standleiding is het langzaam dichtslibben door vet-olie, voedselresten, vuilresten of haren die achterblijven in de leiding.

Een standleiding kan worden gered door een professionele reiniging uit te voeren. De meest voorkomende manier om een standleiding te reinigen is via relinen, waarbij een kunstharslaag wordt aangebracht aan de binnenzijde van de leiding door middel van een spuitmond. Deze zakt van bovenaf in de leiding. Een andere methode is het aanbrengen van een met kunsthars geïmpregneerde glasvezelkous in de leiding, die door verwarming hard op de leiding zet.

Conclusie

Een standleiding is van cruciaal belang voor de werking van een rioleringssysteem. De standleiding zorgt ervoor dat vuilwater van de gebruikers per verdieping wordt afgevoerd en dat de binnenriolering adequaat wordt beluchted en ontlucht. De standleiding moet aangesloten zijn op een ontspanningsleiding, zodat de binnenriolering in open verbinding staat met de buitenlucht. De materialen waaruit een standleiding is opgebouwd, variëren afhankelijk van de bouwperiode en het type gebouw. Bij problemen met een standleiding zijn er twee hoofdkeuzes: het renoveren of het vervangen van de standleiding. Het onderhoud of reparatie van deze leidingen is een kostbare zaak, omdat het vaak te lang word uitgesteld. Daarom is het raadzaam om de standleiding regelmatig te reinigen.

Bronnen

1. Standleiding riolering
2. Standleiding riolering
3. Standleidingen reinigen
4. Standleidingen vervangen
5. Standleidingen en bouwkunde
6. Wat is een standleiding?
7. Standleidingen vervangen of renoveren
8. Veelgemaakte fouten bij binnenriolering
9. Wat is een standleiding?
10. Standleidingen en renovatie
11. Standleidingen vervangen