Het verwijderen van gordingen bij de installatie van een dakkapel: constructieve aandachtspunten en uitvoering

Published by Redactie on september 10, 2025 | Category dakkapel

Het plaatsen van een dakkapel is een veelvoorkomende renovatie die bijdraagt aan extra woonruimte, natuurlijk licht en een verbetering van de energieprestaties van een woning. Echter, de installatie van een dakkapel vereist ingrijpen in de bestaande dakconstructie, waarbij vaak gordingen moeten worden verwijderd of aangepast. Deze gordingen vormen een essentieel onderdeel van het dak, omdat ze het gewicht en de belasting van het dak ondersteunen. Het verwijderen of aanpassen van gordingen moet daarom zorgvuldig worden gepland en uitgevoerd, onder oog houdend de stabiliteit en dragende functie van het dak.

In dit artikel bespreken we de constructieve aandachtspunten bij het verwijderen van gordingen voor een dakkapel, inclusief de technische voorwaarden, de benodigde versterkingen en de uitvoering van het werk. We leggen uit hoe gordingen functioneren in een gordingendak of sporenkap, wat er gebeurt bij het maken van een opening voor een dakkapel, en hoe de constructie kan worden hersteld of versterkt. Ook geven we richtlijnen voor de keuze van materiaal, de afstand tussen gordingen, en de samenwerking met vakmensen.

De rol van gordingen in de dakconstructie

Gordingen zijn horizontale houten balken die in de lengterichting van een dak zijn aangebracht. Ze vormen een essentieel onderdeel van de draagconstructie en dragen het gewicht van de dakhuid, eventuele isolatie, sneeuw, en windbelasting. Gordingen zijn meestal gemaakt van hout, zoals Oregon, Roodnoorse den of Epicia, en zijn ontworpen om een overspanning van maximaal 3 tot 4 meter te dragen. Buiten deze spanwijdte kan het risico op doorbuiging groter worden, wat leidt tot constructieve problemen.

In de constructietekeningen is het ontwerp van de gordingen aangegeven. Het is belangrijk dat deze balken correct zijn geplaatst, recht en op de juiste afstand van elkaar, zodat ze het gewicht van het dak gelijkmatig verdelen. De afstand tussen gordingen hangt af van de sterkte van het hout en de hellingsgraad van het dak. Gemiddeld wordt een afstand van ongeveer 1,5 meter gehanteerd. Bij het verwijderen of aanpassen van gordingen voor een dakkapel is het noodzakelijk om rekening te houden met deze technische aspecten.

Het maken van een opening in een gordingendak

Wanneer een dakkapel geplaatst wordt op een gordingendak, is het vaak nodig om een opening te maken in de bestaande constructie. Hierbij worden delen van gordingen verwijderd of aangepast, wat de stabiliteit van het dak kan verzwakken. Om dit te compenseren, wordt een zogenaamde raveling aangebracht. Een raveling is een versterkende balk die de opening opvangt en ervoor zorgt dat de dragende functie van de constructie behouden blijft.

De mate van aanpassing varieert per situatie. Soms kunnen bestaande gordingen worden gebruikt als onderslagbalk of bovenslagbalk van de dakkapel. In andere gevallen is het nodig om nieuwe horizontale balken in te zetten om de opening te versterken. Het is essentieel dat deze versterkingen zijn ontworpen door een constructeur of bouwkundig ingenieur, om zeker te stellen dat de structuur blijft voldoen aan de bouwtechnische eisen.

Aanpassingen bij een sporenkap of klapdak

In nieuwer gebouwen wordt vaker een sporenkap of klapdak gebruikt, ook wel bekend als spantendak. Deze constructie bestaat uit verticale balken (sporen) die van de muur naar de nok lopen. De ruimte tussen deze balken wordt vaak opgevuld met isolatiemateriaal. Bij het plaatsen van een dakkapel op een sporenkap is het vaak nodig om extra versterking toe te voegen aan de dakconstructie.

Een belangrijk aspect bij sporenkappen is het knieschot, dat de krachten moet overbrengen naar de vloer. Vaak is het bestaande knieschot voldoende, maar het kan nodig zijn om extra onderslagen aan te brengen. Deze zijn balken die van muur tot muur lopen en ervoor zorgen dat de structuur sterker is. De afstand tussen de sporen en de dikte van het hout zijn ook bepalende factoren bij de keuze voor het type dakkapel en de benodigde versterking.

Uitvoering van het werk: maatwerk versus prefab

Het uitvoeren van het werk bij de installatie van een dakkapel kan op twee manieren gebeuren: als maatwerk of in prefab-uitvoering. Een maatwerk dakkapel vereist meer tijd, omdat de vakmensen eerst een uitsparing moeten maken in het dak, eventueel spanten moeten verleggen en de dakkapel vervolgens handmatig opbouwen. Dit proces kan ongeveer één werkweek in beslag nemen. Tijdens de werkdagen wordt het gat in het dak afgedekt met zeilen, zodat het regenwater niet naar binnen kan komen.

Een prefab dakkapel is daarentegen al volledig vervaardigd en kan in één keer op het dak worden geplaatst. Dit is vooral efficiënt bij grotere dakkapellen, zoals een dakkapel van 9 meter. In dat geval wordt een kraan gebruikt om de dakkapel direct boven de uitgevoerde uitsparing te plaatsen. De vakmensen zetten de dakkapel vervolgens vast aan de bestaande constructie, waarna de kraan kan vertrekken.

Een belangrijk voordeel van prefab-dakkapellen is dat ze direct waterdicht zijn, waardoor minder tussentijdse afdekking nodig is. Dit is vooral gunstig in regenachtige omstandigheden, zoals in Nederland. Bovendien is het risico op schade aan de woning door doorregen of vocht minder, wat de uitvoering sneller en veiliger maakt.

Aandachtspunten bij het verwijderen van gordingen

Het verwijderen van gordingen moet altijd gebeuren met voorzichtigheid en onder oog houdend de dragende functie van het dak. Hier zijn enkele aandachtspunten die essentieel zijn bij dit proces:

Constructieberekening maken: Als gordingen verwijderd worden of aangepast, is het noodzakelijk om een constructieberekening te maken. Deze berekening geeft aan hoe het dak kan worden versterkt en welke veranderingen zijn toegestaan zonder de stabiliteit van het gebouw te compromitteren.
Raveling aanbrengen: Bij het maken van een opening in het dak moet een raveling worden aangebracht om de constructie te versterken. De afmetingen en materiaalkwaliteit van deze balk zijn afhankelijk van de bestaande structuur.
Materialen kiezen: De keuze van houtsoorten is belangrijk voor de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie. Oregon is bijvoorbeeld een sterk en duurzaam hout, maar het is ook duurder. Roodnoorse den of Epicia zijn alternatieven die goed presteren op kosten/prestatie-niveau.
Afstand tussen gordingen: De afstand tussen gordingen moet zorgvuldig worden bepaald. Te grote afstanden kunnen leiden tot doorbuiging, terwijl te kleine afstanden onnodig veel materiaal en kosten genereren.
Afwerking van de dakkapel: Nadat het gat is gemaakt en de dakkapel is geplaatst, moeten de kozijnen, glaswerk en eventuele rolluiken worden geïnstalleerd. Ook moet de buitenkant van de dakkapel geïsoleerd, waterdicht en afgewerkt worden. De binnenkant kan worden afgestoomd of afgetimmerd, afhankelijk van de wensen van de klant.
Afval verwijderen: Na afloop van de werken is het belangrijk dat alle afval wordt afgevoerd en dat de werkplek netjes wordt achtergelaten. Dit zorgt voor een goede eindtoestand van de dakkapel en voorkomt extra kosten voor het opruimen.

Renovatie van een bestaande dakkapel

Naast het plaatsen van een nieuwe dakkapel kan het ook nodig zijn om een bestaande dakkapel te renoveren. Bij oude dakkapellen zijn er vaak aandachtspunten zoals vervallen loodslabben, slijtage van glas en slechte isolatie. Deze werken zijn vaak gunstiger uit te voeren tijdens een renovatie van het dak, omdat dan ook de isolatie en afwerking van de dakkapel meegenomen kunnen worden. Door de werken te combineren, worden arbeidskosten bespaard.

Belangrijke aandachtspunten bij de renovatie zijn:

Isolatie: De dakkapel kan geïsoleerd worden met moderne isolatiematerialen om de energieprestaties te verbeteren.
Loodslabben vervangen: Gescheurde of losse loodslabben moeten worden vervangen om lekkages te voorkomen.
Ramen vervangen: Oude ramen met enkele beglazing kunnen worden vervangen door ramen met hoogrendementsglas, wat het comfort en de energiebesparing verbetert.
Materiaalkeuze: De keuze voor het afwerk van de dakkapel, zoals hardhout, keralit of trespa, moet goed overwogen worden. Een vakmensen geeft gericht advies op basis van de situatie en wensen.
Vergunningen: Als de uiterlijke vorm van de dakkapel verandert of het uitzicht van het huis wordt gewijzigd, is het mogelijk dat een vergunning nodig is. Dit dient vooraf gecontroleerd te worden bij de gemeente.

Conclusie

Het verwijderen van gordingen bij de installatie van een dakkapel vereist zorgvuldige planning en uitvoering. Gordingen zijn essentieel voor de stabiliteit van het dak, en hun verwijdering of aanpassing moet gepaard gaan met versterkingen zoals een raveling. De keuze tussen maatwerk en prefab-uitvoering heeft invloed op de duur, de waterdichtheid en de kosten van het project. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de afstand tussen gordingen, de houtsoorten en de afwerking van de dakkapel.

Bij de renovatie van een bestaande dakkapel zijn er ook veel aandachtspunten, zoals isolatie, loodslabben en ramen. De samenwerking met vakmensen is essentieel om een stevige, duurzame en functionele dakkapel te realiseren. Het is aan te raden om altijd een constructieberekening te laten maken en eventuele versterkingen zorgvuldig te plannen, zodat de structuur van het dak blijft voldoen aan de bouwtechnische eisen.

Een goed geplande en uitgevoerde dakkapel kan een waardevolle toename zijn voor de woning, zowel functioneel als esthetisch. Het is daarom belangrijk om alle constructieve en bouwkundige aspecten goed te begrijpen en onder oog te houden bij de keuze en uitvoering van het project.