Afwijken van dakkapelregels in relatie tot de erfgrens: wat is toegestaan?

Published by Redactie on september 11, 2025 | Category dakkapel

Bij renovatie- of uitbreidingsprojecten op het dak lopen eigenaren vaak tegen wettelijke en gemeentelijke bepalingen aan die bepalen hoe ver een constructie mag liggen van de erfgrens. Dit artikel behandelt op basis van beschikbare informatie de regels rond het afwijken van de grens bij het plaatsen van dakkapellen, inclusief de rol van schoorstenen en de mogelijkheid om af te wijken van het bestemmingsplan. Het doel is om duidelijkheid te geven aan eigenaren, bouwprofessionals en buurlanden over de toegestane afstanden, de rol van gemeentelijke beleidsregels, en de praktijk van uitvoering.

Inleiding

De plaatsing van een dakkapel op een woning is vaak een populaire manier om extra nuttige ruimte te creëren of het uitzicht te verbeteren. Echter, deze uitbreiding moet voldoen aan een aantal wettelijke en gemeentelijke regels. Deze regels hebben betrekking op zowel de afstand tot de erfgrens als de hoogte, breedte en andere bouwkundige kenmerken van de dakkapel. De afwijking van deze regels kan onder bepaalde omstandigheden toegestaan zijn, maar is niet altijd zonder voorwaarden.

De regelgeving die van toepassing is op dakkapellen wordt vaak bepaald door het bestemmingsplan, bouwbesluit en gemeentelijke beleidsregels. In dit artikel worden de relevante bepalingen en voorwaarden uitgelegd, met specifieke aandacht voor het afwijken van grenzen, het gebruik van schoorstenen als grensindicator en de mogelijkheid tot afwijkingen in het kader van het bestemmingsplan.

Definities en basisregels voor dakkapellen

Voordat de regels voor afwijken worden uitgelegd, is het belangrijk om te begrijpen welke basisregels voor dakkapellen gelden.

1. Toegestane afstanden tot de erfgrens

Een dakkapel mag op basis van de beschikbare informatie niet dichter dan 0,5 meter komen tot de grenslijn van een perceel. Deze afstand wordt gemeten vanaf het dakvlak tot de hartlijn van een woningscheidende muur of de erfgrenslijn. Dit betekent dat de dakkapel op minstens 0,5 meter afstand moet liggen van het perceel van een buur, gemeten vanaf het dakvlak.

2. Toegestane afstanden tot de voorgevel

Dakkapellen mogen niet geplaatst worden voor de voorgevel. Dit betekent dat de dakkapel niet geplaatst mag worden in de richting van een openbaar toegankelijk gebied, zoals een straat of openbaar groen. De afstand tot de voorgevel moet minstens 1 meter zijn.

3. Maximale hoogte

De maximale hoogte van een dakkapel is afhankelijk van de breedte van het dak. In het algemeen mag een dakkapel niet hoger zijn dan 1,75 meter gemeten vanaf de voet van de dakkapel. Daarnaast moet de onderkant van de dakkapel zich op minstens 0,5 meter, maar minder dan 1 meter boven de dakvoet bevinden.

4. Maximale breedte

De breedte van de dakkapel mag normaal gesproken niet meer dan 50% van de gevelbreedte bedragen. In uitzonderlijke gevallen is een breedte van maximaal 60% toegestaan, maar dit moet binnen het kader van de gemeentelijke beleidsregels en eventuele afwijkingen van het bestemmingsplan.

Afwijken van de erfgrens bij dakkapellen

Er zijn situaties waarin een dakkapel niet precies op de aangegeven afstand tot de erfgrens kan worden geplaatst, bijvoorbeeld vanwege een bestaande schoorsteen of een foutieve constructie. In dergelijke gevallen is het soms mogelijk om af te wijken van de standaardregels, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan.

1. Schoorsteen als grensindicator

In sommige gevallen kan een schoorsteen een rol spelen bij het bepalen van de erfgrens. Volgens de gegevens uit bron [2] kan de erfgrens op het dak door het midden van een schoorsteen lopen. Dit betekent dat het midden van de schoorsteen als uitgangspunt kan dienen voor de afstand van 0,5 meter tot de dakkapel. Echter, dit geldt enkel wanneer de schoorsteen gezamenlijk eigendom is van de eigenaren van de aangrenzende woningen.

Een jurist in bron [2] bevestigt dat een buurman in dit geval in beginsel gelijk heeft als de schoorsteen gezamenlijk eigendom is. Dit betekent dat de dakkapel op 0,5 meter afstand geplaatst moet worden van het midden van de schoorsteen, en niet vanaf de hartlijn van een woningscheidende muur. Dit kan leiden tot een schuine of diagonale erfgrens op het dak, afhankelijk van de positie van de schoorsteen.

2. Foutieve constructie en aanpassingen

Wanneer een dakkapel foutief is geplaatst, zoals in een discussie met een buurman, kan deze aangepast worden naar een vergunningsvrije dakkapel. Dit vereist een afstand van minstens 0,5 meter tot het dakvlak van de buurman, gemeten vanaf de hartlijn van een woningscheidende muur. In dit geval is het belangrijk om te controleren of de schoorsteen een rol speelt bij het bepalen van deze afstand.

Een belangrijk punt is dat een dakkapel niet automatisch vergunningsvrij is. In sommige gevallen kan de gemeente bepalen dat een vergunning vereist is, zoals aangegeven in bron [3]. Dit betekent dat een eigenaar niet klakkeloos kan aannemen dat een dakkapel zonder vergunning geplaatst mag worden, zelfs als de schoorsteen als grensindicator wordt gebruikt.

Afwijkingen van het bestemmingsplan

Bij het plaatsen van een dakkapel kan het gebeuren dat de constructie niet strikt voldoet aan het bestemmingsplan van het perceel. In dergelijke gevallen is het mogelijk om af te wijken van het bestemmingsplan, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan.

1. Beleidsregels voor kleine afwijkingen

Volgens bron [1] zijn er beleidsregels opgesteld voor kleine afwijkingen van het bestemmingsplan, zoals het plaatsen van een dakkapel of dakopbouw. Deze beleidsregels zijn gelijk aan de regels voor vrijstellingen volgens artikel 19 lid 3 WRO en artikel 3.23 WRO.

Een toegestane afwijking kan bijvoorbeeld zijn dat een dakkapel op het achterdak geplaatst wordt, of dat een aan- of uitbouw slechts één bouwlaag bevat. De goothoogte van bijgebouwen mag maximaal 4 meter bedragen, en binnen een afstand van 3 meter van de erfafscheiding mag alleen worden gebouwd als de openheid van het gebied en de licht- en bezonningssituatie van aangrenzende percelen niet in ernstige mate worden geschaad.

2. Mogelijkheid tot vergunning

Als een dakkapel niet voldoet aan de beleidsregels of het bestemmingsplan, kan een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend worden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een dakkapel dichter dan 0,5 meter bij de erfgrens geplaatst moet worden om redenen van praktische uitvoering.

In dit geval wordt de aanvraag beoordeeld op basis van artikel 4 van het BOR, dat bepaalt dat een afwijking van het bestemmingsplan in sommige gevallen toegestaan kan zijn. De gemeente kan dan besluiten om een vergunning te verlenen, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan, zoals de beperking van de invloed op de omgeving en het behoud van de openheid van het gebied.

Praktijk van dakkapeluitvoering en aanpassingen

Het plaatsen van een dakkapel is een complex proces dat niet alleen wettelijke regels moet volgen, maar ook praktische uitvoering vereist. In de praktijk zijn er verschillende aspecten die in overweging genomen moeten worden bij het plaatsen van een dakkapel.

1. Afwerking en toegang

Een dakkapel moet van buitenaf afgewerkt worden, inclusief de zijkanten. In sommige gevallen is dit moeilijk uit te voeren zonder toegang tot het dak van een buur. In dat geval kan een akkoord met de buurman vereist zijn, of kan de dakkapel vooraf grotendeels afgewerkt worden, zoals beschreven in bron [3].

Er zijn ook situaties waarin een dakkapel over vrijwel de gehele breedte van het huis geplaatst wordt. In dit geval is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de afwerking van de dakkapel niet leidt tot schade aan het dak van de buur of tot storingen in de leefomgeving van de buurman.

2. Vraagprijs en uitvoering

Het is raadzaam om meerdere offertes aan te vragen bij bedrijven die dakkapellen plaatsen. In bron [3] wordt beschreven hoe een eigenaar meerdere offertes heeft aangevraagd en uiteindelijk is gekozen voor een bedrijf waar hij een goed gevoel bij had, ondanks dat het niet de goedkoopste offerte was. Dit benadrukt de belangrijkheid van kwaliteit en betrouwbaarheid bij de uitvoering van dakkapellen.

Het is ook belangrijk om te weten dat een dakkapel niet altijd volledig afgewerkt kan worden vanaf het dak van de eigenaar, vooral bij brede dakkapellen. In sommige gevallen is het nodig om te werken vanaf het dak van de buur, wat een akkoord vereist tussen de betrokken partijen.

Conclusie

Het plaatsen van een dakkapel is een project dat zowel wettelijke regels als praktische overwegingen moet volgen. De afstand tot de erfgrens is een belangrijk aspect, met een minimumafstand van 0,5 meter tot het dakvlak van de buur. In sommige gevallen kan de schoorsteen als grensindicator dienen, mits deze gezamenlijk eigendom is en niet dichter dan 0,5 meter van de dakkapel komt.

Afwijkingen van de standaardregels zijn mogelijk, maar moeten voldoen aan gemeentelijke beleidsregels en eventuele vergunningen. Het is belangrijk om te controleren of een dakkapel vergunningsvrij is of dat een omgevingsvergunning vereist is. Dit is vooral relevant in gevallen waarin een dakkapel niet strikt voldoet aan de regels of waarbij extra uitbreidingen zijn gepland.

In de praktijk is het belangrijk om meerdere offertes te vergelijken en ervoor te zorgen dat de uitvoering van de dakkapel niet leidt tot schade aan de leefomgeving of het dak van een buur. De afwerking van de dakkapel moet zorgvuldig gepland worden, met rekening houdend met de toegang tot het dak en eventuele akkoorden met buren.

Bij het aanpassen van een bestaande dakkapel of het plaatsen van een nieuwe dakkapel is het dus essentieel om rekening te houden met zowel de juridische regels als de praktische uitvoering.