ArchiCAD in de praktijk: Bouwen aan monumenten en woningen

Inleiding

De bouwsector staat momenteel voor een transformatie, waarbij moderne technologieën zoals BIM (Building Information Modeling) en 3D-modellering een steeds grotere rol spelen. Deze innovaties zijn essentieel geworden om complexe projecten te beheren, vooral in de context van renovaties, verbouwingen en het werken aan rijksmonumenten. In dit artikel bekijken we hoe het gebruik van ArchiCAD in de praktijk bijdraagt aan het behoud van historische gebouwen, het realiseren van ingrijpende verbouwingen en het opstellen van vergunningen.

De informatie in dit artikel is gebaseerd op echte projecten uitgevoerd door GVB Architecten en andere betrokken partijen, zoals genoemd in de beschikbare bronnen. Deze projecten geven een duidelijk beeld van de rol van ArchiCAD in de uitvoering van bouwkundige en architecturale opdrachten, met een specifieke focus op kozijnen, dakkapellen en het werken aan rijksmonumenten.

Het gebruik van ArchiCAD in de bouwsector

Overstap naar 3D-modellering

In januari 2016 maakte GVB Architecten een belangrijke stap in de richting van 3D-modellering en BIM door de overstap te maken naar ArchiCAD als nieuwe CAD-software. Deze overstap betekent een verandering in de manier waarop architecten en bouwprofessionals werken. In plaats van alleen 2D-tekeningen te gebruiken, kunnen ze nu 3D-modellen aanmaken die de structuur en de details van een gebouw nauwkeurig weergeven. Dit helpt bijvoorbeeld bij het opmeten van bestaande toestand, het ontwerpen van verbouwingen en het indienen van vergunningen.

Voordeel van 3D-modellen

Het gebruik van 3D-modellen heeft verschillende voordelen. Ten eerste geeft het architecten en bouwbedrijven een visueel overzicht van het project, wat het sneller en efficiënter maakt om te communiceren met klanten en andere betrokken partijen. Ten tweede helpt het bij het detecteren van mogelijke constructieve problemen in het ontwerpstadium, waardoor fouten tijdens de uitvoering worden voorkomen. Ten derde ondersteunt 3D-modellering het opstellen van nauwkeurige tekeningen voor vergunningen en subsidies.

Toepassing in monumentenzorg

Bij projecten waarbij rijksmonumenten betrokken zijn, speelt ArchiCAD een cruciale rol. Monumenten vereisen vaak ingrijpende restauraties en verbouwingen, waarbij het behoud van historische elementen van groot belang is. Door gebruik te maken van 3D-modellen, kunnen architecten en beheerders bepalen welke delen van het gebouw behouden moeten blijven en welke onderhoud of herstel nodig hebben. Dit is bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar in projecten zoals de restauratie van de Maartenskerk in Hillegom of het verbouwen van een oude pastorie in Wassenaar.

Voorbeeldprojecten

In de praktijk zijn er meerdere voorbeelden van hoe ArchiCAD wordt ingezet voor zowel kleine als grote projecten. Denk hierbij aan het maken van een bouwkundige opname, het ontwerpen van een nieuwe dakkapel of het indienen van een brimaanvraag voor een hoofdhuis en een koetshuis. In deze gevallen wordt gebruikgemaakt van 3D-tekeningen om het huidige bouwbeeld nauwkeurig vast te leggen en om het nieuwe ontwerp visueel duidelijk te maken voor de betrokken instanties.

Kozijnen en dakkapellen in de praktijk

Restauratie van kozijnen

Een van de veelvoorkomende taken in de bouwsector is de restauratie van kozijnen, vooral in historische panden. In een project uit november 2022 werd bijvoorbeeld een vergunning aangevraagd om de oorspronkelijke vensterindelingen van een pand in Leiden te restaureren. Hierbij werden de oude vensters en kozijnen teruggebracht naar hun oorspronkelijke toestand, met het oog op het behoud van de historische waarde van het pand.

Architecten en bouwbedrijven gebruiken ArchiCAD om dit proces te ondersteunen. Door gebruik te maken van 3D-tekeningen kunnen ze precies vastleggen hoe de kozijnen eruitzagen en hoe ze moeten worden gerestaureerd. Dit helpt bijvoorbeeld bij het opstellen van een vergunningaanvraag, waarin duidelijk wordt gemaakt hoe het bouwproject eruit zal zien na de restauratie.

Nieuwe dakkapellen

Dakkapellen zijn een populaire uitbreiding in woningbouwprojecten, omdat ze extra ruimte bieden zonder het bouwvolume van het huis te verhogen. In een project uit april 2024 was sprake van een restauratie die ook dakkapellen bevatte. Hierbij werd gebruikgemaakt van 3D-modellen om het ontwerp van de dakkapel te visualiseren en om te bepalen hoe het past bij de rest van het bouwbeeld.

In het kader van dergelijke projecten is het vaak nodig om te werken aan isolatie en beglazing, omdat dakkapellen vaak geïsoleerd moeten zijn om voldoende energieprestaties te halen. Hierbij is het belangrijk om rekening te houden met de historische waarde van het pand, zodat de verbouwing niet negatief invloed heeft op de monumentenstatus.

Energieprestaties en duurzaamheid

In de huidige bouwsector is duurzaamheid een belangrijk thema, ook bij de restauratie van historische gebouwen. Zoals beschreven in een project uit december 2022, werden voor een rijksmonument in Haarlem maatregelen genomen om de energieprestaties te verbeteren, zoals het aanbrengen van extra isolatie en het plaatsen van pv-panelen. Ook hier speelt ArchiCAD een rol bij het opstellen van het ontwerp en het indienen van een vergunningaanvraag.

Monumentenzorg en de rol van ArchiCAD

Restauratie van rijksmonumenten

Rijksmonumenten vereisen vaak ingrijpende restauraties en verbouwingen, omdat ze vaak oude en slecht onderhouden gebouwen zijn. In een project uit september 2021 ging het bijvoorbeeld om de restauratie van een oude pastorie in Wassenaar, die volledig wordt verduurzaamd en gerestaureerd als woonhuis. Hierbij werd gebruikgemaakt van ArchiCAD om het ontwerp van de verbouwing te visualiseren en om te bepalen hoe de historische elementen in het nieuwe ontwerp kunnen worden behouden.

Splitsing van panden

Soms is het nodig om een pand te splitsen in meerdere appartementen of woningen. In november 2022 werd bijvoorbeeld een pand in Leiden gesplitst in drie zelfstandige appartementen. Hierbij werd gebruikgemaakt van een bouwkundige opname en een plan in ArchiCAD, waarmee het nieuwe bouwbeeld duidelijk kon worden gemaakt voor de betrokken instanties.

Onderhoudssubsidies

Voor sommige projecten zijn subsidies nodig, zoals bijvoorbeeld de SIM-regeling voor onderhoud aan rijksmonumenten. In augustus 2021 werd bijvoorbeeld een subsidie-aanvraag ingediend voor een landhuis, een kerk en een hofje, die allemaal werden gehonoreerd met de maximale subsidie. Ook hierbij is ArchiCAD een waardevol hulpmiddel, omdat het helpt bij het opstellen van onderhoudsplannen en het indienen van subsidies.

Conclusie

Archicad speelt een steeds belangrijkere rol in de bouwsector, vooral bij het werken aan monumenten en woningen. Door gebruik te maken van 3D-modellen en BIM, kunnen architecten en bouwbedrijven complexe projecten efficiënt beheren en nauwkeurige tekeningen maken voor vergunningen en subsidies. In dit artikel zijn meerdere voorbeelden van projecten beschreven waarbij ArchiCAD succesvol werd ingezet, zoals de restauratie van kozijnen, het ontwerpen van dakkapellen en het indienen van vergunningen voor verbouwingen.

De praktijkprojecten tonen aan dat moderne technologieën zoals ArchiCAD niet alleen nuttig zijn bij het ontwerpen van nieuwe gebouwen, maar ook essentieel zijn bij de restauratie en verbouwing van historische panden. Het gebruik van 3D-modellen helpt bijvoorbeeld bij het behoud van historische elementen, het detecteren van constructieve problemen en het communiceren van het ontwerp aan betrokken partijen.

In de toekomst zal het gebruik van BIM en 3D-modellering waarschijnlijk nog verder toenemen, waardoor het belang van software zoals ArchiCAD nog groter wordt. Voor zowel architecten als bouwbedrijven is het daarom belangrijk om vertrouwd te raken met deze technologieën om efficiënt en effectief te kunnen werken aan complexe bouwprojecten.

Bronnen

1. GVB Architecten - Actueel