Bouwvergunningsvrij dakkapel plaatsen: regels, uitzonderingen en praktische richtlijnen

Published by Redactie on september 13, 2025 | Category dakkapel

Bij het aanbrengen van een dakkapel speelt de vraag of een bouwvergunning nodig is een cruciale rol. In Nederland zijn bepaalde bouwactiviteiten vergunningsvrij, mits ze aan specifieke eisen voldoen. Een dakkapel is in sommige gevallen toegestaan zonder omgevingsvergunning, zolang de technische en ruimtelijke voorwaarden worden nageleefd. Deze richtlijnen zijn echter niet uniform landelijk geregeld, aangezien gemeenten bepaalde regels kunnen aanpassen of versoepelen.

In dit artikel worden de juridische en praktische aspecten van het vergunningsvrij plaatsen van een dakkapel uitgebreid toegelicht. Op basis van juridische jurisprudentie, bouwregelgeving en praktische ervaring van bouwbedrijven wordt een duidelijk overzicht gegeven van de regels, beperkingen en mogelijke uitzonderingen. De nadruk ligt op het begrijpen van de eisen van het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl) en het omgevingsplan van de gemeente, die beide een rol spelen bij de beoordeling of een dakkapel zonder vergunning geplaatst mag worden.

Wat is vergunningsvrij bouwen?

Vergunningvrij bouwen betekent dat een bepaalde bouwactiviteit uitgevoerd mag worden zonder dat hiervoor een omgevingsvergunning of bouwvergunning nodig is. Dit geldt echter alleen onder bepaalde voorwaarden die vastgelegd zijn in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl) en in het omgevingsplan van de gemeente. De regels zijn zo geformuleerd dat ze het milieu zo weinig mogelijk belasten en de leefbaarheid van de wijk behouden.

Algemene voorwaarden voor vergunningsvrij bouwen

Om vergunningsvrij te mogen bouwen, moet het project aan de volgende algemene criteria voldoen:

Beperkte zichtbaarheid: Als het bouwwerk vanaf de openbare weg nauwelijks of niet zichtbaar is, is het vaak vergunningsvrij. Dit is één van de hoofdrelevante aandachtpunten in het Bbl.
Weinig impact op de omgeving: De activiteit mag niet leiden tot een merkbare invloed op het milieu, de verkeersveiligheid of de leefomgeving.
Geen afwijking van de ruimtelijke regels: Het bouwwerk moet binnen de bestaande ruimtelijke regels van het bestemmingsplan en het omgevingsplan vallen.

Juridische basis

De juridische basis voor vergunningvrij bouwen in Nederland is te vinden in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl). Dit besluit bevat een lijst van bouwactiviteiten die zonder vergunning mogen worden uitgevoerd. Het Bbl is een uitvoeringsbesluit van de Wet Bouw en Bewoners (Wabo) en bepaalt welke bouwactiviteiten automatisch vergunningvrij zijn, en welke eisen er daaraan verbonden zijn.

In het Bbl wordt ook gedefinieerd wat een "bijgebouw" is, zoals een dakkapel. Een dakkapel kan op basis van het Bbl vergunningsvrij zijn, mits de eisen voor afmetingen, locatie en zichtbaarheid worden nageleefd.

Rol van de gemeente

De gemeente speelt een belangrijke rol bij het bepalen van de regels voor vergunningvrij bouwen. Hoewel het Bbl landelijk geldt, kan de gemeente via het omgevingsplan (in het kort: OmgV) specifieke regels aanpassen of uitzonderingen maken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het zogenaamde “bruidsschat” (artikel 22.27 en 22.36 van het omgevingsplan). Deze regels bepalen onder andere hoe ver een bijgebouw van het hoofdgebouw mag liggen en op welke manier het op de voorgevel zichtbaar mag zijn.

Deze regels kunnen van gemeente tot gemeente verschillen. Een voorbeeld van een versoepeling is de gemeente Haarlemmermeer, die regels heeft uitgebreid om het vergunningvrij bouwen te stimuleren.

Vergunningvrij bouwen en de voorgevel

Een belangrijke beperking bij het vergunningvrij bouwen is de locatie van het bouwwerk ten opzichte van de voorgevel. Een dakkapel die direct zichtbaar is vanaf de openbare weg of de voorgevel van het huis, heeft vaak wel een vergunning nodig. De ruimtelijke regels voor dakkapellen aan de voorkant zijn sinds 2020 niet langer landelijk geregeld, wat betekent dat gemeenten hun eigen regels kunnen opstellen.

Jurisprudentie over de voorgevel

In een aantal jurisprudentiegevallen is onderzocht of het vergunningvrij bouwen aan de voorgevel mogelijk is. Een bekend geval is ECLI:NL:RVS:2011:BT2149, waarin een gemeente een bouwvergunning heeft geweigerd, maar op onjuiste gronden. De reden voor de weigering was niet dat een reguliere vergunning nodig was, maar doordat het project al vergunningvrij was.

Deze jurisprudentie benadrukt het belang van correcte toepassing van de regels. Het is dus mogelijk dat een gemeente een bouwvergunning aanvraagt waarin eigenlijk geen vergunning nodig was, wat in dat geval een onjuiste beslissing is.

Vergunningvrije dakkapel: technische eisen

Als een dakkapel vergunningvrij moet worden geplaatst, zijn er een aantal technische eisen die moeten worden nageleefd. Deze eisen zijn afgeleid uit het Bbl en eventuele lokaal geldende regels uit het omgevingsplan.

Algemene afmetingen

Maximale hoogte: De hoogte van de dakkapel mag maximaal 1,75 meter zijn.
Onderkant van de dakkapel: Deze moet tussen 0,5 en 1 meter boven de dakvoet liggen.
Bovenkant van de dakkapel: Deze moet minstens 0,5 meter onder de daknok liggen.
Zijkanten van de dakkapel: De zijkanten van de dakkapel moeten minstens 0,5 meter van de zijkanten van het dakvlak liggen.
Bij een rijtjeshuis: De zijkanten van de dakkapel moeten minstens 0,5 meter van de woningscheidende muur liggen.

Locatie

Een vergunningvrije dakkapel mag alleen op de zijkant of achterzijde van het huis worden geplaatst.
De dakkapel mag niet aan een openbaar gebied liggen, zoals een weg of een bos.
De dakkapel mag de maximale maat van het hoofdgebouw niet overschrijden, minus 1 meter.

Bouw- en afwerkingseisen

De dakkapel moet een plat dak hebben.
De zijkanten moeten ondoorzichtig zijn.
De binnenafwerking is toegestaan, maar moet volledig afgestemd zijn op het bestaande huis.
De dakkapel moet geïntegreerd zijn in het bestaande bouwvolume, zodat het niet als een losstaand bouwwerk wordt beschouwd.

Als de eisen niet zijn voldaan: vergunning nodig

Als de dakkapel niet aan de genoemde eisen voldoet, is het noodzakelijk om een bouwvergunning aan te vragen. De aanvraagprocedure kan vaak online worden gedaan via de website van de gemeente. Een vergunning kost meestal rond de 400 euro, afhankelijk van de omvang van het project en de gemeente.

Wanneer is een bouwvergunning verplicht?

Een bouwvergunning is verplicht in de volgende gevallen:

Als de dakkapel aan de voorgevel van het huis geplaatst wordt.
Als de dakkapel meer dan 1,75 meter hoog is.
Als de dakkapel aan een openbaar gebied ligt, zoals een weg of een bos.
Als de dakkapel meer dan 1 meter groter is dan het hoofdgebouw.
Als de dakkapel een zichtbaar gedeelte heeft dat vanaf de openbare weg zichtbaar is.

Proces voor het aanvragen van een bouwvergunning

Het aanvragen van een bouwvergunning kan doorgaans via de gemeente worden gedaan. Een aantal bedrijven, zoals RoAn Bouwvergunningen, biedt ook diensten aan om dit proces voor je te regelen. Het proces bestaat doorgaans uit de volgende stappen:

Offerte aanvragen: Een bedrijf zoals RoAn Bouwvergunningen biedt het mogelijk aan om via een online formulier een offerte te krijgen.
Wensen bespreken: Nadat de offerte is goedgekeurd, wordt het project besproken in detail.
Controle en aanpassing: Het bedrijf controleert of alle gegevens compleet zijn en stelt eventueel extra vragen om het project beter te kunnen indienen.
Aanvraag indienen: De aanvraag wordt ingediend bij de gemeente. Dit gebeurt meestal digitaal.
Wachten op goedkeuring: De gemeente heeft standaard acht weken de tijd om een beslissing te nemen.
Project realiseren: Zodra de vergunning is verleend, kan het project op gang worden gebracht.

Advies bij twijfel

Als het niet duidelijk is of een dakkapel vergunningvrij is, is het raadzaam om contact op te nemen met een bouwkundige specialist of een bouwvergunningdeskundige. Deze professionals kunnen beoordelen of het project aan de vereisten voldoet. In sommige gevallen kan het ook helpen om contact op te nemen met de helpdesk Bouwregelgeving van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO), die specifieke vragen kan beantwoorden.

Praktische tips voor het vergunningvrij plaatsen van een dakkapel

Voor wie kiest voor het vergunningvrij plaatsen van een dakkapel, zijn er een aantal praktische tips die kunnen helpen bij het project:

Maak een duidelijke tekening: Zorg dat de afmetingen van de dakkapel duidelijk zijn en dat deze overeenkomen met de regels.
Check de eisen per gemeente: Omdat gemeenten hun eigen regels kunnen hanteren, is het belangrijk om te controleren of jouw gemeente extra eisen heeft.
Kies voor een lage hoogte: Een dakkapel die lager is, is meestal makkelijker vergunningvrij.
Blijf binnen het bouwvolume: De dakkapel moet binnen de grenzen van het hoofdgebouw vallen en niet groter zijn dan 1 meter.
Zorg voor een plat dak en ondoorzichtige zijkanten: Dit helpt om ervoor te zorgen dat de dakkapel niet te zichtbaar is vanaf de openbare weg.
Laat het project uitvoeren door een erkende aannemer: Een ervaren aannemer weet waar de grenzen van het vergunningvrij bouwen liggen.

Kwaliteitsaspecten

Hoewel het vergunningvrij bouwen mogelijk is, is het belangrijk om kwaliteit te waarborgen. Een dakkapel moet niet alleen aan de regels voldoen, maar ook veilig zijn, goed geïsoleerd zijn en esthetisch passen bij het huis. Er zijn bedrijven die kwaliteitsdakkapellen leveren, zoals bijvoorbeeld Schipper Kozijnen, die een dakkapel aanbiedt met:

Montage binnen 1 dag
15 jaar garantie
Kindveilig hang- en sluitwerk
Volledige binnenafwerking mogelijk
100% Nederlands fabricaat
Social return

Kosten

De kosten van een dakkapel variëren afhankelijk van de afmetingen, het materiaal en de complexiteit van de installatie. Een vergunningvrije dakkapel is vaak goedkoper dan een vergunningplichtige, omdat er geen extra kosten voor de vergunning zijn. Echter, als de eisen van de gemeente niet zijn voldaan, kan het project later worden afgewezen of leiden tot boetes, wat kostbaarder kan zijn.

Conclusie

Het vergunningvrij plaatsen van een dakkapel is mogelijk mits bepaalde eisen worden nageleefd. Deze eisen zijn vastgelegd in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl) en kunnen per gemeente variëren. Het is belangrijk om te controleren of de plannen voldoen aan de technische regels, zoals de maximale hoogte, afstand tot de zijkant van het dak en locatie. Een dakkapel die aan de voorgevel of openbare weg zichtbaar is, vraagt meestal wel een vergunning.

Het proces van het aanvragen van een bouwvergunning kan via de gemeente of via een externe partij, zoals RoAn Bouwvergunningen, worden gedaan. Als het project niet aan de vergunningvrije voorwaarden voldoet, is het noodzakelijk om een vergunning aan te vragen. Het is raadzaam om bij twijfel contact op te nemen met een bouwkundige specialist of de helpdesk Bouwregelgeving.

Bij het vergunningvrij bouwen is het belangrijk om kwaliteit en veiligheid te waarborgen. Kies voor een erkende aannemer en zorg dat de dakkapel goed geïsoleerd is en veilig is voor kinderen. Zo kan een dakkapel zowel functioneel als esthetisch een waardevolle toevoeging worden aan het huis.

Bronnen

bouwvergunningsvrij