Dak verhogen en dakkapel plaatsen: bouwregels, vergunningen en bestemmingsplan

Published by Redactie on september 13, 2025 | Category dakkapel

Een dakkapel of een verhoogd dak is een populaire manier om extra woonruimte te creëren in een bestaande woning. Deze soort uitbreidingen kunnen echter niet zomaar worden uitgevoerd; ze voldoen aan specifieke bouwregels en vereisen soms een omgevingsvergunning. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de bestemmingsplannen van de gemeente, aangezien deze bepalen of en hoe een dakopbouw mag worden uitgevoerd. In dit artikel wordt ingegaan op de technische aspecten van een dakverhoging, de regels rondom dakkapellen en de rol van de bestemmingsplannen bij het uitvoeren van dergelijke verbouwingen.

Wat is een dak verhogen en wat is een dakkapel?

Nokverhoging: een esthetische en functionele oplossing

Een nokverhoging houdt in dat het hoogste punt van het dak (de nok) wordt opgehoogd. Hierbij verandert de hellingshoek van het dak niet, maar wordt er meer vrije ruimte onder het schuine dak gecreëerd. Deze techniek is vooral geschikt voor puntdaken en biedt een esthetisch aantrekkelijkere uitkomst in vergelijking met een dakkapel. Doordat het dak visueel als een geheel blijft, ziet het eruit alsof de verhoging al altijd daar was. Dit maakt een nokverhoging een favoriete keuze voor wie extra woonruimte wil, zonder het uiterlijk van het huis te verstoren.

Dakkapel: een vergunningvrije uitbreiding?

Een dakkapel is een constructie die bovenop een bestaand dak wordt geplaatst, met de bedoeling om extra ruimte te creëren. Het verschil met een nokverhoging is dat een dakkapel een afzonderlijke constructie is die boven het bestaande dak komt. Dakkapellen kunnen in verschillende vormen worden gemaakt, zoals een platdakdakkapel, puntendakkapel of hoekdakkapel. De keuze van de vorm heeft invloed op de vergunningplicht van de uitbreiding.

Bouwregels en vergunningen

Een van de belangrijkste overwegingen bij een dakkapel of nokverhoging is of een vergunning nodig is. Dit hangt af van diverse factoren zoals de locatie van de uitbreiding, de afmetingen, de vorm en de status van de woning.

Maximale hoogte en afstanden

De goothoogte en bouwhoogte zijn twee maatgevende parameters bij het plannen van een dakopbouw. De goothoogte is de afstand tussen de grond en de bovenkant van de goot. Deze is belangrijk om ervoor te zorgen dat het gebouw visueel in balans blijft met de omliggende woningen. Te hoge goothoogtes kunnen leiden tot esthetische problemen of zelfs juridische complicaties bij het verkrijgen van een vergunning.

De bouwhoogte is de afstand tussen de grond en het hoogste punt van het gebouw. Deze bepaalt ook of de uitbreiding invloed heeft op de zonlichttoegang van buurhuisjes. Als de bouwhoogte te hoog is, kan dit in strijd komen met lokale bouwvoorschriften.

Voor een vergunningvrije dakkapel gelden de volgende eisen:

De dakkapel mag zich alleen aan de achterzijde of aan een niet-zichtbare zijgevel bevinden.
De maximale hoogte is 1,75 meter.
De onderzijde van de dakkapel moet minstens 0,5 meter boven de dakvoet liggen.
De bovenkant moet minstens 0,5 meter onder de nok blijven.
De zijkanten moeten minstens 0,5 meter van de dakranden af staan.
De dakkapel moet een plat dak hebben en op een schuin dak worden geplaatst.

Als deze voorwaarden niet worden nageleefd, is een vergunning van de gemeente vereist.

Vergunning voor een nokverhoging

Bij een nokverhoging is het vaak niet vergunningvrij om de uitbreiding uit te voeren. Dit is vooral het geval als de verhoging leidt tot een significante verandering in het uiterlijk of de hoogte van het dak. Bovendien hangt het van de bestemmingsplanregels af of een dergelijke verandering is toegestaan.

Een belangrijke overweging bij een nokverhoging is of de hellingshoek van het dak wordt veranderd. In tegenstelling tot een dakkapel, blijft de hellingshoek bij een nokverhoging hetzelfde, wat het een minder zichtbare uitbreiding maakt. Echter, een verhoogde nok kan wel tot een verandering in het silhouet van het gebouw leiden, wat in sommige straten gevoelig geoordeeld wordt.

Bestemmingsplan en stedenbouwkundige regels

Wat is een bestemmingsplan?

Het bestemmingsplan is een juridisch bindend instrument dat bepaalt wat waar en hoe op een perceel kan worden gebouwd. Het bevat regels over bijvoorbeeld bouwhoogte, bouwvolume, afstanden tot de grenzen en het straatbeeld. Bij het uitvoeren van een dakopbouw is het belangrijk om te controleren of de gewenste uitbreiding voldoet aan de regels van het bestemmingsplan van de gemeente.

Stedenbouwkundige criteria

In sommige straten gelden specifieke stedenbouwkundige criteria, zoals het wijkgezicht of hoofdroutes. Als een woning bijvoorbeeld grenst aan een hoofdroute of maakt deel uit van een beschermd wijkgezicht, kan het niet toegestaan zijn om aan die zijde van het huis een dakkapel of dakverhoging te plaatsen.

Een voorbeeld: woning Houtduif 18 grenst aan een hoofdroute en maakt deel uit van een wijkgezicht. Volgens de regels is het daarom niet toegestaan om een dakkapel of dakverhoging aan de achterzijde van het huis te plaatsen. Echter, aan de voorzijde, waar geen stedenbouwkundige beperkingen gelden, is het wel toegestaan om een dergelijke uitbreiding uit te voeren.

Materialen en vormgeving

Niet alleen de locatie en afmetingen zijn belangrijk, ook de uitstraling van de uitbreiding moet aansluiten bij het bestaande straatbeeld. In bestemmingen waar het wijkgezicht of het stadsbeeld beschermd is, wordt vaak een aansluiting qua materiaalgebruik en vorm vereist. Dit betekent dat de dakkapel of dakverhoging visueel past bij andere woningen in de omgeving. Bijvoorbeeld: als andere woningen in de straat een houten afwerking hebben, is het mogelijk dat ook deze woning een dergelijke afwerking moet kiezen.

Technische aspecten en bouwmethoden

Constructieve oplossingen

Bij een nokverhoging wordt het huidige dakbedekking afgebroken en wordt het dak herbouwd met een hogere nok. De hellingshoek blijft hetzelfde, waardoor de vorm van het dak visueel geheel blijft. Deze methode vereist een uitgebreide bouwtekening en vaak een bouwplaat om te tonen hoe het gebouw er na de uitbreiding uit zal zien.

Bij een dakkapel wordt een afzonderlijke constructie op het bestaande dak geplaatst. De keuze van het daktype (plat of schuin) heeft invloed op de vergunningplicht. Slechts dakkapellen met een plat dak zijn meestal vergunningvrij, aangezien deze vorm minder zichtbaar is en minder impact heeft op het straatbeeld.

Belang van een bouwtekening

Voor zowel een nokverhoging als een dakkapel is het noodzakelijk om een bouwtekening te maken. Deze tekening geeft een visuele voorstelling van de uitstraling van de uitbreiding, zowel van binnen als buiten het huis. Bovendien is deze tekening vaak vereist om een vergunning aan te vragen bij de gemeente.

Praktische stappen bij het plannen van een dakopbouw

Stap 1: Bestemmingsplan en regelgeving checken

Voor het begin van een project is het essentieel om te controleren of een dakopbouw is toegestaan binnen het bestemmingsplan van de gemeente. Dit kan via het Omgevingsloket of door een advies in te winnen bij een aannemer of bouwadviseur.

Stap 2: Afmetingen en locatie bepalen

Als het project toegestaan is, worden de afmetingen van de uitbreiding bepaald. Let hierbij op de goothoogte, bouwhoogte en afstanden tot de dakvoet en randen. Deze bepalen of een dakkapel of nokverhoging vergunningvrij is.

Stap 3: Bouwtekening maken

De bouwtekening is een essentieel onderdeel van het project. Het geeft een visuele weergave van de uitbreiding en helpt bij het toezicht door de gemeente of aannemer.

Stap 4: Vergunning aanvragen (indien nodig)

Als het project niet vergunningvrij is, moet een vergunning aanvragen bij de gemeente. Dit vereist een bouwplaat, een bouwtekening en soms een technische berekening.

Conclusie

Het verhogen van een dak of het plaatsen van een dakkapel is een effectieve manier om extra woonruimte te creëren in een bestaande woning. Echter, het is belangrijk om de bouwregels en vergunningplichten nauwkeurig te begrijpen. De goothoogte, bouwhoogte, afstanden en bestemmingsplanregels bepalen of een uitbreiding is toegestaan en of een vergunning is vereist. Bovendien heeft de locatie en vorm van de uitbreiding invloed op de esthetiek en het straatbeeld. Door deze aspecten zorgvuldig te plannen, kan een dakverhoging of dakkapel een waardevolle verbouwing worden die zowel functioneel als visueel een goed resultaat oplevert.