Dakkapellen aan de achterzijde: afstanden, afmetingen en afwegingen voor vergunningvrije uitvoering

Published by Redactie on september 13, 2025 | Category dakkapel

Een dakkapel aan de achterzijde van het huis is een populaire verbouwing die extra woonruimte creëert zonder dat er verbroken hoeft te worden aan de gevels die het dorp of de wijk bepalen. Onder bepaalde voorwaarden is het mogelijk om een dakkapel te plaatsen zonder een omgevingsvergunning nodig te hebben. Dit artikel gaat dieper in op de regelgeving, maatvoeringen, vormaspecten en praktische afwegingen voor het plaatsen van een vergunningvrije dakkapel aan de achterzijde van een woning, met een specifieke aandacht voor de afstand tot de nok, afmetingen en andere welstandscriteria.

Inleiding

De aanleg van een dakkapel valt onder de categorie van de zogenaamde vergunningvrije bouwmaatregelen, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. De achtergevel van een woning wordt vaak als de minder zichtbare zijde beschouwd, wat betekent dat de eisen voor het plaatsen van een dakkapel hier minder strikt kunnen zijn dan bijvoorbeeld bij een aanleg aan de voorkant van het huis. Echter, er zijn toch belangrijke maatvoeringen, afstanden en vormaspecten die in acht moeten worden genomen om de bouwmaatregel vergunningvrij te laten blijven.

Deze richtlijnen zijn niet uniform voor het hele land, aangezien lokale regelgevingen kunnen variëren. Het is daarom belangrijk om de specifieke regels van de gemeente waarin de woning gelegen is, goed te bestuderen. In dit artikel worden de algemene richtlijnen uitgelegd, met nadruk op de afstand tot de nok, de maximaal toegestane afmetingen, de toegestane vormen en andere belangrijke welstandscriteria.

Afstanden en afmetingen

Afstand tot de nok

Een belangrijke maatvoering bij het plaatsen van een dakkapel aan de achterzijde is de afstand tot de nok van het dak. De nok is het hoogste punt van het dak, waar de twee dakvlakken elkaar ontmoeten. Bij vergunningvrije dakkapellen geldt dat de dakkapel minimaal 0,50 meter verticaal vanaf de nok moet worden geplaatst. Dit betekent dat de dakkapel niet direct onder de nok mag komen te zitten, maar op een bepaalde afstand moet worden geïnstalleerd.

Deze afstand is bedoeld om ervoor te zorgen dat de dakkapel het silhouet van het huis niet te sterk verandert en dat er een harmonieuze uitstraling blijft. Bovendien zorgt deze afstand ervoor dat de dakkapel niet in het zicht van straat of openbaar groen valt, wat in sommige gevallen aanleiding kan geven tot een vergunningverzoek.

Andere afstanden

Naast de afstand tot de nok zijn er ook andere afstanden die bij een vergunningvrije dakkapel in acht moeten worden genomen. Zo moet de dakkapel op een minimaal afstand van 0,50 meter tot de goot of de dakvoet geplaatst worden. Deze afstand mag echter niet groter zijn dan 1,00 meter. Dit betekent dat de dakkapel niet te ver van de goot mag liggen, maar ook niet te dicht bij de rand van het dak.

Daarnaast geldt er een minimaal afstand van 0,50 meter tot de zijkant van het achterdakvlak. Bij de zijkant van het midden van een bouwmuur of eindgevel moet de afstand minstens 0,50 meter zijn, gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel. Bij een kilkepers wordt deze afstand gemeten vanaf de voet van de dakkapel. Bij woningen waarvan de zijerf of gevel grenst aan een openbare weg of groenruimte, geldt een iets strengere maatvoering: de afstand tot de zijkant van het dakvlak moet minstens 1,00 meter zijn.

Maximaal aantal dakkapellen

Er zijn ook beperkingen op het aantal dakkapellen dat op één dakvlak mag worden geplaatst. Op het achterdakvlak mag maximaal twee dakkapellen worden geplaatst. Op het zijdakvlak mag slechts één dakkapel worden geplaatst. Bij meerdere dakkapellen op hetzelfde dakvlak moet er bovendien rekening worden gehouden met de rangschikking. De dakkapellen moeten op een horizontale lijn staan, dus niet boven elkaar. Tussen de dakkapellen moet een afstand van minstens 1,00 meter worden gehouden.

Maximaal toegestane afmetingen

De afmetingen van een vergunningvrije dakkapel zijn ook goed geregeld. De hoogte van de dakkapel mag maximaal 50% zijn van de in het verticale vlak geprojecteerde hoogte van het dakvlak. De maximale hoogte is bovendien beperkt tot 1,50 meter, gemeten vanaf de voet van de dakkapel tot de bovenzijde van het boeiboord (daktrim).

De breedte van de dakkapel mag maximaal 50% zijn van de breedte van het dakvlak. Deze maximale breedte mag echter niet groter zijn dan 3,00 meter, gemeten tussen de buitenzijde van de zijwanden. De breedte van het dakvlak wordt gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel.

Vormaspecten

De vorm van de dakkapel speelt ook een rol bij de vergunningvrije toepassing. In de meeste gevallen streeft men naar een plat dak voor de dakkapel. Deze vorm zorgt voor een harmonieuze overgang met het bestaande dak en voorkomt dat het silhouet van het huis te sterk verandert.

Een dakkapel met een schuine vorm, ook wel een sleepdakkapel genoemd, is in principe ook mogelijk, maar dan moet de hellingshoek van het dak van de dakkapel minstens 35° zijn. Is de hellingshoek kleiner, dan is een vergunning nodig. Een dakkapel met een puntdak vereist bijna altijd een vergunning.

Bij woningen die onder monumenten- of beschermde woningregelgeving vallen, gelden extra beperkingen. Zelfs kleine wijzigingen aan zo’n woning kunnen al een vergunning vereisen. Het is daarom belangrijk om te controleren of de woning onder een bepaalde bescherming valt.

Welstandscriteria voor dakkapellen

De regelgeving omtrent dakkapellen is niet alleen technisch, maar ook gericht op het behoud van het welzijn en het esthetische karakter van de omgeving. Deze welstandscriteria beïnvloeden de toegestane locaties, vormen en afmetingen van een dakkapel. Deze criteria zijn van toepassing op zowel dakkapellen aan de voorkant als aan de achterkant van de woning.

Materiaal- en kleurgebruik

Het materiaal en de kleur van de dakkapel moeten afgestemd zijn op het hoofdgebouw. Dit betekent dat de dakkapel niet in een vreemd of opvallend materiaal of kleur mag worden uitgevoerd. De kozijnen moeten conform de voorgevel of zijkant van het huis zijn, wat betekent dat ze dezelfde kleur en vorm moeten hebben als de kozijnen elders in het huis.

De voorzijde van de dakkapel moet volledig met glas worden afgedekt. Het gebruik van dichte panelen is niet toegestaan. De zijwanden van de dakkapel moeten in een donkere kleur zijn of afgewerkt in de kleur van het dakvlak. Dit zorgt voor een harmonieuze overgang met de rest van het dak.

Andere welstandscriteria

Bij een vergunningvrije dakkapel mag er geen gebruik worden gemaakt van zonnecollectoren of dakramen. Ook is het niet toegestaan om een dakkapel te plaatsen op een aan- of uitbouw of bijgebouw. Bovendien moet de dakkapel voldoen aan het gebiedsgerichte beoordelingskader van het betreffende gebied. Dit kader kan per wijk en per gemeente verschillen, wat betekent dat het verstandig is om dit in de praktijk goed na te gaan.

Specifieke situaties en uitzonderingen

Zadeldakken

Een zadeldak is een veelvoorkomende dakvorm waarin het plaatsen van een dakkapel onder bepaalde voorwaarden mogelijk is. Bij een zadeldak met een hellingshoek groter dan 30° is het in principe geschikt om een dakkapel te plaatsen. Bij deze eenvoudige dakvorm streeft men naar een plat dak voor de dakkapel.

Bij een zadeldak met een wolfseind is het beperkte deel van het wolfseind ongeschikt voor toevoegingen. De zijdakvlakken zijn dan meer geschikt voor het plaatsen van een dakkapel. Het is wel belangrijk om de wolfseinden te respecteren, omdat deze belangrijk zijn voor het silhouet van het dak.

Een wolfseind moet vrij blijven van dakkapellen. Bij het plaatsen van een dakkapel in het dakvlak is de dakbreedte ter hoogte van het boeiboord van de dakkapel bepalend voor de maximaal toegestane breedte van de dakkapel.

Bij een zadeldak met vliering is het vaak ongeschikt om een dakkapel te plaatsen, omdat de hoogte van het dak te klein is om een functionele ruimte onder het dak te creëren. Bovendien leidt het plaatsen van een dakkapel hoog in het dakvlak tot een onevenwichtig beeld. Bij deze dakvorm is het daarom niet gewenst om een dakkapel te plaatsen, vooral als de gootlijn is doorbroken door gevelopbouwen.

Asymmetrische kappen

Een asymmetrische kap heeft aan één zijde een vrij groot en fors dakvlak. Het plaatsen van een dakkapel hoog in dit dakvlak kan leiden tot een onevenwichtig beeld, wat welstandshalve niet gewenst is. In dergelijke gevallen is het beter om de dakkapel in het andere, kortere dakvlak te plaatsen.

Bij asymmetrische kappen is het ook belangrijk om rekening te houden met eventuele gootdoorbrekingen die zijn ontstaan door geveloptrekkingen. In dergelijke gevallen is het plaatsen van een dakkapel in het betreffende dakvlak niet wenselijk.

Voor asymmetrische kappen gelden de volgende aanvullende welstandscriteria:

Een dakkapel is niet toegestaan indien reeds een (gedeeltelijke) gootdoorbreking aanwezig is;
De hoogte van het dakvlak maakt het mogelijk om een dakkapel met een inwendige hoogte tot de verdiepingsvloer te plaatsen;
Het plaatsen van twee dakkapellen boven elkaar in het langste dakvlak is niet toegestaan;
De breedte van de dakkapel in het langste dakvlak mag maximaal 70% zijn van de breedte van het dakvlak, met een maximum van 5,00 meter gemeten tussen de zijwanden van de dakkapel;
De afstand tot de zijkant van het dakvlak moet minstens 1,00 meter zijn, gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel;
De afstand tot de goot moet verticaal gemeten worden en minimaal 0,50 meter en maximaal 1,00 meter zijn.

Schilddak

Een schilddak is een dakvorm die minder geschikt is voor het plaatsen van een dakkapel, vooral als het gaat om het creëren van extra woonruimte. Omdat de hoogte van een schilddak vaak niet toereikend is, is het functioneel nut van een dakkapel beperkt. Daarnaast kan het plaatsen van een dakkapel in het midden van het dak leiden tot een onevenwichtig beeld.

Beschermde woningen en monumenten

Woningen die onder beschermde woning- of monumentregelgeving vallen, zijn vaak sterk beperkt in de mogelijke verbouwingen. Bij kleine wijzigingen aan deze woningen is al een omgevingsvergunning nodig. Het is daarom bijna onmogelijk om een dakkapel vergunningvrij te plaatsen in een beschermde woning of monument.

Praktische stappen bij het plaatsen van een dakkapel

Vraag: Kan ik overal in Nederland een vergunningvrije dakkapel plaatsen?

Ja, maar het is belangrijk om lokale afwijkingen te controleren. De regelgeving op dit gebied kan per gemeente verschillen. Het is daarom verstandig om altijd de lokale verordeningen te raadplegen voordat je begint met de uitvoering.

Vraag: Wat als mijn dakkapel niet voldoet aan de regels?

Als de dakkapel niet voldoet aan de maatvoeringen en welstandscriteria, is het mogelijk dat je een vergunning moet aanvragen of dat je ontwerp moet worden aangepast. Het is daarom belangrijk om van tevoren goed te informeren en eventueel advies in te winnen bij een bouwadviseur of dakkapelinstallateur.

Vraag: Zijn er ook regels voor het materiaalgebruik?

Over het algemeen zijn er geen specifieke landelijke regels voor materiaalgebruik, maar sommige gemeenten kunnen hier eigen regels voor hebben. Het is daarom verstandig om dit lokaal te controleren.

Conclusie

Het plaatsen van een dakkapel aan de achterzijde van een woning kan een waardevolle verbouwing zijn, zowel functioneel als esthetisch. Onder bepaalde voorwaarden is het mogelijk om deze verbouwing zonder vergunning uit te voeren. De afstanden tot de nok, goot, zijkanten en andere elementen van het dak zijn belangrijke maatvoeringen die in acht moeten worden genomen. Daarnaast zijn er ook richtlijnen voor de vorm, afmetingen en materiaalkeuze van de dakkapel, die gericht zijn op het behoud van het welzijn en het esthetische karakter van de omgeving.

Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de regelgeving en eventueel hulp in te schakelen bij specialisten. Door de juiste voorbereiding en kennis van de regels, kan een dakkapel worden geplaatst die niet alleen aan de eisen van de gemeente voldoet, maar ook aan de wensen van de eigenaar. Zo kan een dakkapel zowel een functionele als esthetische verbouwing worden, die het leefcomfort van het huis vergroot.