Dakkapel op een zijgevel: bouwregels, welstandseisen en vergunningvoorwaarden

Published by Redactie on september 14, 2025 | Category dakkapel

De plaatsing van een dakkapel boven een zijgevel is een populaire keuze voor eigenaren die extra woonruimte willen creëren of licht en zicht willen verbeteren. Echter, het is belangrijk om rekening te houden met een reeks bouw- en welstandseisen om te bepalen of een dergelijke uitbreiding zonder vergunning geplaatst mag worden of dat een omgevingsvergunning nodig is. In dit artikel geven we een overzicht van de relevante regelgeving, technische eisen en aanvullende voorwaarden voor het plaatsen van een dakkapel boven een zijgevel.

Inleiding

Een dakkapel is een soort constructie die boven een bestaand dak wordt gebouwd en vaak wordt gebruikt om extra woonruimte te creëren of om licht in te laten in een bovenverdieping. In Nederland is het bouwen van een dakkapel mogelijk zonder vergunning, mits deze voldoet aan een aantal landelijke en lokale voorwaarden. Deze regels zijn grotendeels vastgelegd in het Bouwbesluit en worden uitgewerkt in lokale regelgeving, zoals het bestemmingsplan of welstandsbeleid van de gemeente.

Bij de plaatsing van een dakkapel boven een zijgevel spelen extra factoren een rol, zoals de zichtbaarheid van de uitbreiding vanaf openbare ruimte, de afstand tot de dakranden en de vormgeving. In de meeste gevallen gelden er strengere eisen als het dakkapel aan een zichtbare zijgevel of aan een gevel die grenst aan openbaar gebied wordt geplaatst.

Technische eisen voor een dakkapel

De basisregels voor het plaatsen van een dakkapel zonder vergunning zijn landelijk geldend en zijn vastgelegd in het Bouwbesluit en in algemene welstandseisen. Deze regels zijn van toepassing op dakkapellen op schuine daken en zijn gericht op zowel de technische uitvoering als de vormgeving.

1. Plaatsing van de dakkapel

Een dakkapel mag in principe alleen vergunningsvrij worden geplaatst aan de achterzijde of een niet-zichtbare zijgevel van het hoofdgebouw. Aan de voorzijde of een zijgevel die grenst aan openbaar gebied is een vergunning meestal verplicht. Dit is vooral het geval in wijkgebieden waar gemeenten streng toezien op het straatbeeld en ruimtelijke uitstraling.

Indien een dakkapel boven een zijgevel wordt geplaatst, moeten de volgende afstandseisen worden nageleefd:

Minimale afstand tot de dakranden: De zijkanten van de dakkapel moeten minstens 0,5 meter afstand hebben tot de randen van het dak.
Minimale afstand tot de dakvoet: De onderzijde van de dakkapel moet minstens 0,5 meter boven de goot of dakvoet geplaatst worden.
Minimale afstand tot de nok: De bovenkant van de dakkapel moet minstens 0,5 meter onder de nok van het dak gelegen zijn.
Afstand tot de bouwmuur: Bij aangrenzende woningen moet minstens 0,5 meter vrije ruimte blijven tussen de bouwmuur en de zijkant van de dakkapel, tenzij het gaat om een gekoppelde dakkapel over twee woningen.
Afstand tot openbare ruimte: Als de zijgevel grenst aan openbaar groen of de weg, moet de afstand tot de zijkant van het dak minstens 1,0 meter zijn.

2. Afmetingen en vorm

De afmetingen van een dakkapel zijn beperkt om ervoor te zorgen dat de uitbreiding niet in de verkeerde verhouding staat tot het hoofdgebouw.

Hoogte: De maximale hoogte van een dakkapel is 1,75 meter, gemeten vanaf de voet van de dakkapel tot de bovenzijde van de trim.
Maximale inwendige hoogte: De vrije hoogte binnen de dakkapel mag niet meer zijn dan 2,40 meter boven de vloer.
Breedte: De totale breedte van de dakkapel mag maximaal 50% van de breedte van het dakvlak bedragen, met een absolute maximum van 3,00 meter.
Vorm: De dakkapel moet een plat dak hebben. Een overstek van maximaal 0,10 meter is toegestaan, en de boeiboorden mogen maximaal 0,25 meter hoog zijn.
Hoogte boeiboord: Het boeiboord (afwerking rondom de dakkapel) mag niet hoger zijn dan 0,20 meter.
Maximale aantal dakkapellen: Op hetzelfde dakvlak mag niet meer dan één dakkapel worden geplaatst. Bij asymmetrische kappen mag een maximum van twee dakkapellen op het langste dakvlak, maar deze mogen niet boven elkaar geplaatst worden.

3. Vormgeving en materiaalgebruik

De vormgeving van de dakkapel moet passen bij het hoofdgebouw en de omgeving. Dit is belangrijk om visueel harmonie te behouden in het straatbeeld. De volgende richtlijnen gelden:

Materiaal- en kleurgebruik: De kleuren en materialen van de dakkapel moeten afgestemd zijn op het hoofdgebouw. Kozijnen moeten in kleur overeenstemmen met de gootlijsten en dakranden van de woning.
Zijwanden: De zijwanden van de dakkapel moeten in een gedekte kleur (bijvoorbeeld loodgrijs) worden afgewerkt.
Voorvlak: Het voorvlak van de dakkapel moet worden gevuld met glas; het gebruik van dichte panelen is niet toegestaan.
Overstekken: De dakkapel moet voorzien zijn van overstekken van minstens 0,05 meter.
Vloerhoogte: De onderzijde van het raamkozijn in de dakkapel moet minstens 0,85 meter boven de vloer liggen.
Coördinatie met bestaande dakkapellen: Als op hetzelfde bouwblok al dakkapellen zijn geplaatst, moet de nieuwe dakkapel qua hoogte, detaillering en materiaalgebruik overeenkomen met de bestaande uitbreidingen.

4. Aanvullende regels voor asymmetrische en schilddaken

De eisen kunnen extra strenger zijn bij bepaalde dakvormen, zoals asymmetrische kappen of schilddaken.

Asymmetrische kappen: Bij asymmetrische kappen is het verstandig om de dakkapel in het kortere dakvlak te plaatsen, om visueel evenwicht te behouden. Aanvullende welstandscriteria zijn:
- Geen dakkapel indien er gedeeltelijke gootdoorbrekingen zijn door geveloptrekking.
- Maximaal 70% van de breedte van het langste dakvlak is toegestaan, met een maximum van 5,00 meter.
- Bij het aanwezige van een gedeeltelijke gootdoorbreking, is het plaatsen van een dakkapel niet wenselijk.
- Twee dakkapellen boven elkaar zijn niet toegestaan in het langste dakvlak.
Schilddak: Bij een schilddak gelden de standaardafmetingen en afstandseisen, maar de vormgeving moet extra afgestemd zijn op het hoofdgebouw en de omgeving.

Aanvullende regels per gemeente

Hoewel de meeste regels landelijk geldend zijn, kunnen gemeenten aanvullende welstandscriteria of eisen stellen. Deze regels zijn vaak vastgelegd in het bestemmingsplan of welstandsbeleid van de gemeente. Het is daarom belangrijk om voor het begin van de uitbreiding te controleren of er aanvullende voorwaarden gelden.

Lokale welstandseisen

Bijvoorbeeld:

Zijgevel aan openbaar gebied: Als een dakkapel wordt geplaatst op een zijgevel die grenst aan openbaar gebied, kunnen er extra afstandseisen gelden. De afstand tot de zijkant van het dak moet bijvoorbeeld minstens 1,00 meter zijn.
Bouwmuur of eindgevel: Bij aangrenzende woningen moet de afstand tussen de bouwmuur en de zijkant van de dakkapel minstens 0,50 meter zijn.
Voorzijde van het hoofdgebouw: Een dakkapel aan de voorzijde van een woning is vrijwel altijd vergunningplichtig. Dit geldt ook voor zijgevels die vanaf de straat zichtbaar zijn.
Beschermd stads- of dorpsgezicht: In beschermd stads- of dorpsgezichten is het plaatsen van een dakkapel niet toegestaan.
Monumentale woningen: In het geval van een monumentale woning is een dakkapel niet vergunningsvrij en moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd.

Controle via het Omgevingsloket

Een betrouwbare manier om te controleren of een dakkapel op een zijgevel vergunningsvrij kan worden geplaatst, is via het Omgevingsloket van de gemeente. Dit online platform geeft toegang tot de relevante regelgeving, bestemmingsplannen en welstandsbeleid van de gemeente. Daarnaast is het ook mogelijk om een vergunningcheck aan te vragen bij een bouwadviesbureau of bij de gemeente zelf.

Vergunningplichtig versus vergunningsvrij

Vergunningsvrije dakkapel

Een dakkapel is vergunningsvrij als:

Het aan de achterzijde of een niet-zichtbare zijgevel wordt geplaatst.
Het voldoet aan de technische eisen zoals hoogte, breedte, afstanden en vormgeving.
Het geen monument is en niet in een beschermd stads- of dorpsgezicht ligt.
Het voldoet aan de landelijke bouwregels en eventuele lokale welstandseisen.

Vergunningplichtige dakkapel

Een dakkapel is vergunningplichtig als:

Het aan de voorzijde van het hoofdgebouw of aan een zijgevel die grenst aan openbaar gebied wordt geplaatst.
Het groter dan de toegestane afmetingen is.
Het in een beschermd stads- of dorpsgezicht of op een monument wordt geplaatst.
Het niet voldoet aan de visuele harmonie of welstandscriteria van de gemeente.

Praktische stappen bij het plaatsen van een dakkapel

Het plaatsen van een dakkapel is een complexe zaak die betreft zowel bouwtechniek als juridische regelgeving. Voor eigenaren is het belangrijk om een goed plan op te stellen en de relevante regelgeving te bestuderen.

1. Onderzoek van de regelgeving

Voor het begin van de uitbreiding is het verstandig om:

De landelijke bouwregels te bestuderen.
De lokale welstandseisen te controleren via het Omgevingsloket of via het bestemmingsplan van de gemeente.
Te bepalen of de woning een monument is of in een beschermd stads- of dorpsgezicht ligt.

2. Verificatie van het ontwerp

Het ontwerp van de dakkapel moet voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit en aan eventuele welstandscriteria. Het is verstandig om het ontwerp te laten verifiëren door een bouwadviseur of een bouwkundig ingenieur.

3. Aanvraag van een vergunning (indien nodig)

Als de dakkapel vergunningplichtig is, moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd bij de gemeente. Dit vereist een uitgebreid plan met technische tekeningen, materiaalkeuze en visuele verklaring.

4. Uitvoering door een erkende bouwbedrijf

Zowel voor vergunningsvrije als vergunningplichtige dakkapellen is het verstandig om de uitvoering te laten uitvoeren door een erkende bouwbedrijf. Dit zorgt voor kwaliteit en veiligheid en vermindert de kans op problemen bij de controle door de gemeente.

Conclusie

De plaatsing van een dakkapel boven een zijgevel is een interessante optie voor eigenaren die extra woonruimte willen creëren of licht en zicht willen verbeteren. Echter, het is belangrijk om rekening te houden met een reeks bouw- en welstandseisen. De meeste dakkapellen zijn vergunningsvrij, maar dit is alleen mogelijk als ze aan de landelijke bouwregels en eventuele lokale welstandseisen voldoen. Het is daarom verstandig om voor het begin van de uitbreiding de relevante regelgeving te bestuderen en eventueel een vergunningcheck aan te vragen.

Voor een vergunningsvrije dakkapel zijn er strikte eisen op afmetingen, afstanden, vormgeving en materiaalgebruik. Bij een dakkapel aan een zichtbare zijgevel of aan een gevel die grenst aan openbaar gebied is een vergunning meestal verplicht. In dergelijke gevallen is het belangrijk om een omgevingsvergunning aan te vragen bij de gemeente.

Het is aan te raden om het ontwerp en de uitvoering te laten verifiëren door een erkende professional, om zowel de kwaliteit als de juridische aspecten van de uitbreiding te garanderen. Door goed voorbereid te zijn en de relevante regelgeving te kennen, kan een dakkapel een waardevolle en esthetische uitbreiding worden van het hoofdgebouw.