Dakkapelbouw in de gemeente Nijmegen: vergunningvrije mogelijkheden en stedenbouwkundige regels

Inleiding

In de gemeente Nijmegen zijn specifieke beleidsregels vastgesteld voor de bouw van grondgebonden woningen, waaronder ook bepalingen voor aanbouwen zoals dakkapellen. Deze beleidsregels bieden onder bepaalde voorwaarden de mogelijkheid tot vergunningvrij bouwen, zolang aan de eisen van de stedenbouwkundige matrix en welstandseisen is voldaan. Voor de gemeente Nijmegen geldt een duidelijke structuur voor welke typen dakkapellen en uitbreidingen zonder omgevingsvergunning kunnen worden uitgevoerd, zolang het bouwproject niet in strijd is met de wettelijke bepalingen, welstandseisen en stedenbouwkundige richtlijnen.

In dit artikel worden de relevante regelgevingen en beleidsrichtlijnen voor het aanleggen van dakkapellen in de gemeente Nijmegen besproken. De nadruk ligt op de toegestane afwijkingen, grenzen en voorwaarden die van toepassing zijn op dakkapellen, inclusief bepalingen in verband met welstand, privacy en beeld van de stad. Ook wordt aandacht besteed aan het belang van asbestcontrole, zonnepanelen en eventuele beperkingen bij het aanleggen van dakkapellen in bepaalde stadsdelen.

Wat is een dakkapel?

Een dakkapel is een bouwdeel dat boven op een bestaand dak wordt aangebracht. Het betreft een uitbreiding van het bestaande bouwwerk, die doorgaans gebruikt wordt voor extra ruimte, zoals een extra kamer, een zonnepaneelinstallatie of een dakterras. In het kader van de beleidsregels van de gemeente Nijmegen wordt een dakkapel beschouwd als een uitbreiding die onder bepaalde voorwaarden vergunningvrij kan worden uitgevoerd.

Een dakkapel kan worden aangebracht in het achterdakvlak, aan de zijkant of op de voorkant van een woning, maar de toepassing hangt af van de locatie en de geldende welstandseisen. In gebieden waar geen welstandseisen gelden, is het in sommige gevallen mogelijk om een dakkapel aan de voorkant of op het openbare deel van het dak te bouwen zonder vergunning. In andere situaties is een omgevingsvergunning wél vereist.

Vergunningvrij bouwen: wanneer is een dakkapel toegestaan?

De gemeente Nijmegen heeft beleidsregels vastgesteld waarmee bepaalde afwijkingen van het bestemmingsplan kunnen worden verleend zonder omgevingsvergunning. Deze regels zijn uitgebreid in de stedenbouwkundige matrix, die deel uitmaakt van de beleidsregels voor grondgebonden woningen.

Toegestane dakkapellen in het achterdakvlak

Een dakkapel in het achterdakvlak kan onder bepaalde voorwaarden vergunningvrij worden geplaatst. De volgende voorwaarden zijn van toepassing:

• De dakkapel mag niet groter zijn dan 25% van de vloeroppervlakte van het hoofdbebouw;
• De dakkapel moet binnen het bouwvlak blijven;
• De hoogte van de dakkapel mag de goot- en bouwhoogte van het hoofdbebouw niet overschrijden, tenzij een overschrijding van maximaal 0,3 meter is toegestaan, mits geen extra bouwlaag ontstaat en de eisen van welstand niet in de weg worden staan.

Daarnaast geldt dat bij dakkapellen in het achterdakvlak een afstand van 2 meter tot naburige erven moet worden gehouden, tenzij in een specifiek geval kan worden afgeweken op basis van de eisen van het Burenrecht. In dergelijke gevallen moet de aanvrager kunnen aantonen dat er geen sprake is van inbreuk op het burenrecht.

Dakkapellen op de voorkant of zijkant

In de stedenbouwkundige matrix zijn ook bepalingen opgenomen voor dakkapellen die aan de voorkant of zijkant van een woning worden geplaatst. In gebieden waar geen welstandseisen gelden, is het mogelijk om dakkapellen op deze locaties vergunningvrij te bouwen. Dit geldt echter alleen in combinatie met het voldoen aan de andere algemene voorwaarden die ook voor dakkapellen in het achterdakvlak gelden.

Let wel op: welstandseisen kunnen per locatie en per gemeente verschillen. In het geval van Nijmegen is het verstandig om via de Vergunningcheck op het Omgevingsloket te controleren of aanleg van een dakkapel op de voorkant of zijkant toegestaan is zonder omgevingsvergunning.

Beperkingen bij dakkapellen in bepaalde zones

De regels voor het aanleggen van dakkapellen zijn niet universeel. In bepaalde zones zijn extra beperkingen van toepassing:

• Beschermd stads- of dorpsgezicht: In een door het Rijk aangewezen beschermd stads- of dorpsgezicht of een gemeentelijk beschermd stadsbeeld zijn dakkapellen in het achterdakvlak in principe niet vergunningvrij toegestaan. Ook is het aanleggen van dakkapellen op de voorkant of zijkant in dergelijke zones vaak niet toegestaan zonder vergunning. Dit geldt ook voor gebouwen op een rijks- of gemeentelijk monument.

• Monumenten: Voor een dakkapel op of bij een monument is altijd een omgevingsvergunning vereist. Dit geldt ook voor aan- en uitbouwen of bijgebouwen van monumenten.

• Compacte stedelijke centra: In compacte centra is het aanleggen van dakkapellen vaak beperkt vanwege welstandseisen, zoals geluidsoverlast en de wens tot privacy. In deze zones gelden striktere bepalingen.

• Zonnepanelen: Het plaatsen van zonnepanelen en -collectoren is vaak vergunningvrij mogelijk. Echter, in beschermde stadsgezichten of op de voorkant van een woning is dit meestal niet toegestaan zonder omgevingsvergunning. In dit geval is het verstandig om via het Omgevingsloket te controleren of de gewenste aanleg toegestaan is.

Beleidsregels en welstandseisen

Een van de kernaspecten bij het aanleggen van dakkapellen is het naleven van welstandseisen. Welstandseisen zijn juridische regels die betrekking hebben op het welzijn van de omgeving, inclusief geluid, licht, luchtverontreiniging en de veiligheid van de buren. In de stedenbouwkundige matrix van Nijmegen zijn deze eisen uitgewerkt, met als doel om conflicten tussen woningeigenaars en hun buren te voorkomen.

Privacy en burenrecht

In het kader van het burenrecht (Boek 5, titel 4 van het Burgerlijk Wetboek) is het belangrijk om afstand tot naburige erven te houden. In de beleidsregels wordt in beginsel een afstand van 2 meter aangehouden bij dakkapellen die grenzen aan naburige erven. In uitzonderlijke gevallen kan worden afgeweken van deze afstand, mits de aanvrager kan aantonen dat er geen sprake is van inbreuk op het burenrecht.

Bij dakkapellen die grenzen aan een naburige erf is het bovendien belangrijk om rekening te houden met privacy. De hoogte van afscheidingen en privacyschermen is beperkt tot de minimale vereiste hoogte uit het Bouwbesluit. Dit betekent dat het aanbrengen van privacyschermen boven de toegestane hoogte niet is toegestaan.

Geluidsoverlast

Ook geluidsoverlast is een belangrijk welstandseis. Het aanleggen van een dakkapel kan leiden tot geluidsuitstraling naar buurwoningen, vooral wanneer de dakkapel in de directe omgeving van een naburige woning geplaatst wordt. In het kader van welstandseisen is het belangrijk om te zorgen dat geluidsoverlast niet ontstaat, bijvoorbeeld door gebruik te maken van akoestische isolatie.

In compacte stedelijke zones zijn welstandseisen vaak strikter dan in rustige woonwijken. Dit komt doordat in compacte zones het geluidsniveau al hoger is, en woningbouwprojecten hier vaak minder ruimte bieden voor akoestische isolatie.

Afbakening tot aan- en uitbouwen en bijgebouwen

De beleidsregels voor dakkapellen zijn niet van toepassing op aan- en uitbouwen of bijgebouwen. Dit betekent dat aanleg van een dakkapel aan of op een aan- of uitbouw of bijgebouw niet onder de vergunningvrije regels valt. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om een omgevingsvergunning aan te vragen bij de gemeente.

Bijgebouwen zijn gedefinieerd als bouwwerken van ondergeschikte aard in vergelijking met het hoofdgebouw. Voor dergelijke gebouwen zijn andere regels van toepassing, die niet onder de stedenbouwkundige matrix voor dakkapellen vallen.

Dakverhoging en dakterrassen

Een specifieke regel in de beleidsmatrix van Nijmegen betreft de mogelijke verhoging van de daknok. In bepaalde gevallen is het toegestaan om de nok van het hoofdgebouw te verhogen door middel van het naar achteren doorzetten van het voordakvlak. Deze regeling geldt echter alleen voor hoofdgebouwen zonder aan- of uitbouwen of bijgebouwen, en bij gebouwen die niet op een monument staan of in een beschermd stadsgezicht liggen.

Technische voorwaarden

Voor het toepassen van een nokverhoging gelden de volgende technische voorwaarden:

• De dakopbouw mag niet op een monument of in een beschermd stads- of dorpsgezicht staan;
• De verhoging moet voor het hoofdgebouw worden uitgevoerd, niet voor een aan- of uitbouw of bijgebouw;
• Het betreffende dak mag geen vroegere toevoegingen bevatten, zoals dakkapellen of andere opbouwen;
• De verhoging moet bouwtechnisch noodzakelijk zijn. Dit wil zeggen dat de hoogte tussen de niet-afgewerkte vloer en de onderzijde van de nokbalk zo klein is dat met een dakkapel vanuit de bestaande nok geen stahoogte van 2,1 meter kan worden gerealiseerd.

Dakterrassen

Een dakterras is gedefinieerd als een verblijfsruimte op een plat dak die is ingericht als terras en/of tuin. In de beleidsregels is bepaald dat het aanleggen van een dakterras onder bepaalde voorwaarden vergunningvrij kan zijn. In het kader van welstandseisen moet er echter een afstand van 2 meter worden gehouden tot naburige erven. In uitzonderlijke gevallen kan worden afgeweken van deze afstand, mits aan de eisen van het burenrecht is voldaan.

Asbestcontrole

Bij aanleg van een dakkapel is het belangrijk om rekening te houden met eventueel aanwezige asbest. In woningen die zijn gebouwd voor 1994 is het gebruik van asbesthoudend dakbeschot mogelijk. In dergelijke gevallen is het verplicht om eerst een sloopmelding te doen voordat een dakkapel kan worden aangelegd.

Asbestverwijdering is niet alleen een juridische verplichting, maar ook een maatregel die wordt aanbevolen door verzekeraars. Vele verzekeraars eisen tegenwoordig dat asbest in of om een woning wordt verwijderd voordat er werkzaamheden worden uitgevoerd. Het is daarom verstandig om te controleren of er sprake is van asbesthoudend dakbeschot voordat aanleg van een dakkapel begint.

Zonnepanelen op dakkapellen

Het aanbrengen van zonnepanelen of zonnecollectoren op dakkapellen is in veel gevallen vergunningvrij mogelijk. In de beleidsregels van de gemeente Nijmegen is bepaald dat zonnepanelen op de achterzijde van een woning meestal zonder omgevingsvergunning kunnen worden geplaatst. In beschermde stadsgezichten zijn echter minder vergunningvrije mogelijkheden beschikbaar.

Bij het aanleggen van zonnepanelen op de voorkant van een woning of in een stadsgezicht is het noodzakelijk om een omgevingsvergunning aan te vragen. Ook voor zonnepanelen op monumenten is altijd een omgevingsvergunning nodig.

Samenvatting van de regels

De regelgeving van de gemeente Nijmegen biedt een duidelijk kader voor het aanleggen van dakkapellen, inclusief toegestane afwijkingen, beperkingen en eisen met betrekking tot welstand, privacy en beeld van de stad. De belangrijkste punten zijn samengevat in de volgende tabel:

Conclusie

Het aanleggen van een dakkapel in de gemeente Nijmegen is onder bepaalde voorwaarden vergunningvrij mogelijk. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in de stedenbouwkundige matrix en de beleidsregels voor grondgebonden woningen. Het is belangrijk om te weten dat regels per locatie kunnen variëren, en dat welstandseisen, privacyaspecten en het burenrecht een rol spelen in de toepassing van de regels.

Voordat aanleg van een dakkapel begint, is het verstandig om via de Vergunningcheck op het Omgevingsloket te controleren of de gewenste aanleg toegestaan is zonder vergunning. Ook is het belangrijk om rekening te houden met eventueel aanwezige asbest in oude woningen, en te zorgen voor de nodige sloopmelding als dit het geval is.

Door het naleven van de regels en het respecteren van de stedenbouwkundige richtlijnen kan het aanleggen van een dakkapel zowel voor de woningeigenaar als voor de omgeving positief zijn. Het leidt tot extra bouwruimte, een betere energie-efficiëntie en een aangename verblijfsruimte op het dak.

Bronnen

1. Beleidsregels voor grondgebonden woningen gemeente Nijmegen
2. Vergunningvrij bouwen: dakkapellen en schutting