Dakkapellen en zonnepanelen: juridische grenzen, technische mogelijkheden en praktische overwegingen

Published by Redactie on september 14, 2025 | Category dakkapel

Inleiding

In het huidige energielandschap zijn zonnepanelen en dakkapellen steeds vaker aan te treffen op woningen. Zonnepanelen worden toegepast om duurzame elektriciteit op te wekken, terwijl dakkapellen dienen als schaduwgevende structuren boven ramen of terrassen. Echter, de combinatie van deze twee elementen – of het gebruik van een dakkapel als ondergrond voor zonnepanelen – kan juridische en technische complicaties opleveren. Dit artikel behandelt de situatie waarin de bouw van een dakkapel door de buren leidt tot schaduw op bestaande zonnepanelen, evenals de technische en juridische kaders bij het plaatsen van zonnepanelen op een dakkapel.

Het artikel is opgebouwd in meerdere secties: eerst wordt ingegaan op de juridische aspecten van onrechtmatige hinder door schaduwvorming, daarna op de technische mogelijkheden en beperkingen bij het plaatsen van zonnepanelen op een dakkapel, en tenslotte op praktische tips en aanbevelingen voor woningeigenaren.

Juridische grenzen: onrechtmatige hinder bij schaduwvorming door dakkapellen

1. Wat is onrechtmatige hinder?

In de civiele rechtpraak is sprake van onrechtmatige hinder wanneer de daden van één partij de ander in het gebruik van zijn eigendom ernstig nadenemen. Dit geldt echter alleen als de hinder niet tot de normale woonomstandigheden behoort en als de hinder niet redelijkerwijs door te maken is.

In het kader van zonnepanelen en dakkapellen is het geval vaak als volgt: een woningeigenaar plaatst zonnepanelen op zijn dak of dakkapel. De buurman bouwt vervolgens een dakkapel die schaduw op de zonnepanelen werpt, waardoor het rendement afneemt. De eigenaar van de zonnepanelen kan dan beweren dat hij onrechtmatige hinder ondervindt.

2. Juridisch oordeel: dakkapellen en zonnepanelen

De jurisprudentie toont aan dat de rechter in zulke gevallen streng oordeelt over de drempel van onrechtmatige hinder. In het hoge noorden (Arnhem-Leeuwarden) en in Gelderland zijn reeds uitspraken gedaan die het volgende aantonen:

Geen sprake van onrechtmatige hinder bij een rendementsverlies van minder dan 10%.
Dakkapellen zijn juridisch toegestaan als deze volgens de regelgeving zijn aangevraagd en gebouwd.
Een woningeigenaar heeft het recht om zijn dak te gebruiken op een manier die hij zelf voor de hand ligt, zoals het bouwen van een dakkapel, zolang dit niet inbreuk maakt op het gebruik van het naburige eigendom.

In een zaak in Arnhem-Leeuwarden, waar een dakkapel schaduw op zonnepanelen wierp, oordeelde de rechter dat het rendementsverlies niet hoog genoeg was om als onrechtmatige hinder te gelden. Ook in Gelderland werd een vergelijkbaar oordeel genomen: de extra schaduw tijdens herfst en winter was niet genoeg om hinder te vormen.

De hoofdrechterlijke regel is dus: schaduwvorming door dakkapellen wordt niet automatisch als hinder aangemerkt, tenzij het rendement van de zonnepanelen sterk vermindert.

3. Uitzonderingen en situaties waarin hinder aangemerkt wordt

De drempel voor onrechtmatige hinder ligt hoog, maar er zijn uitzonderingen. Zo kan het geval onrechtmatig worden aangemerkt als:

Het rendementsverlies meer dan 30% bedraagt.
De schaduwval volledig blokkering van zonlicht betreft in de zomermaanden.
De dakkapel is geplaatst na het plaatsen van de zonnepanelen en is slecht gecommuniceerd met de buren.
Het gebruik van de zonnepanelen volledig onmogelijk wordt (zoals bij verduistering van een groot deel van de panelen).

In zulke gevallen kan de rechter bepalen dat het gebruik van de zonnepanelen inderdaad wordt aangetast, en dat de dakkapel kan worden aangemerkt als hinderlijke constructie.

4. Praktijkadvies: overleg en vergunning

De jurisprudentie benadrukt de belangrijkheid van vooraf overleg tussen buren bij het bouwen van dakkapellen of het plaatsen van zonnepanelen. Overleg kan conflicten voorkomen en zorgen voor betere wederzijdse inzichten in het gebruik van ruimte en licht.

Daarnaast moet het bouwen van een dakkapel bij de voorkant van een woning vaak een omgevingsvergunning ondergaan. Dit geldt bijvoorbeeld wanneer de dakkapel buiten de bestaande bebouwingsverordening valt (zoals bij schaduwprojectie op een straat of open ruimte).

Technische mogelijkheden en beperkingen bij zonnepanelen op dakkapellen

1. Zonnepanelen op bestaande dakkapellen

Het plaatsen van zonnepanelen op een bestaande dakkapel is niet altijd mogelijk. De technische toepasbaarheid hangt af van meerdere factoren:

A. Statische belasting

De dakkapel moet voldoende sterk zijn om het gewicht van de zonnepanelen te dragen. Zonnepanelen wegen ongeveer 10 tot 15 kg per vierkante meter. Dit is een aanzienlijke belasting, vooral als het om een oudere of niet-geïsoleerde dakkapel gaat.

Een vakman moet eerst bepalen of het dak van de dakkapel capabel is om dit gewicht aan te kunnen. In sommige gevallen is een versterking van het dak of het gebruik van ballast noodzakelijk.

B. Dakeventuele ligging en hellingshoek

De ligging en hellingshoek van de dakkapel zijn cruciaal voor de efficiëntie van de zonnepanelen.

Zuidelijke ligging levert meestal het beste rendement.
Hellingshoeken tussen 30° en 45° zijn meestal ideaal.
Bij platte dakkapellen is er meer speling in de keuze van hellingshoek en legrichting, maar is er minder ruimte voor een groot aantal panelen.

C. Beschikbare ruimte

De beschikbare ruimte op de dakkapel bepaalt het aantal zonnepanelen dat kan worden geplaatst. Een dakkapel met een klein oppervlak biedt weinig mogelijkheden voor een rendabele opbrengst.

2. Zonnepanelen op nieuwe dakkapellen

Het is meestal technisch en juridisch voordeeliger om zonnepanelen te plaatsen bij de bouw van een nieuwe dakkapel. Dit heeft meerdere voordelen:

Het ontwerp van de dakkapel kan al voorzien worden van zonnepanelen.
De belasting kan vooraf worden ingerekend in het ontwerp.
Er is minder kans op schaduwvorming op bestaande constructies.
Het uiterlijk van de dakkapel is strakker en harmonieuzer met ingebouwde zonnepanelen.

Een vakman kan het beste bepalen of een dakkapel fabrieksgewijs geïntegreerd kan worden met zonnepanelen of ofwel eerst wordt geplaatst en daarna de panelen worden gemonteerd.

3. Technische risico’s en voorzichtigheden

A. Daklekkages

Alle dakwerken, inclusief het plaatsen van zonnepanelen op een dakkapel, kunnen lekkages veroorzaken. De oorzaken kunnen zijn:

Beschadiging van de waterkerende onderliggende dakfolie.
Verouderde of slecht bevestigde dakpannen.
Onvoldoende gebruik van dakhaken of bevestigingsmaterialen.

Het is daarom aan te raden om zonnepanelen op dakkapellen altijd door een erkende installateur en ervaren dakdekker te laten plaatsen.

B. Veroudering en slijtage

Zonnepanelen op dakkapellen kunnen sneller slijten door windbelasting en regendruppels. Een goed ontwerp en professionele bevestiging zijn hier essentieel.

Praktische overwegingen en aanbevelingen

1. Vraag eerst of het technisch mogelijk is

Voordat zonnepanelen op een dakkapel worden geplaatst, is het verplicht om een expert te raadplegen. Een installateur of bouwvakman kan bepalen of:

De dakkapel sterk genoeg is.
De hellingshoek en legrichting gunstig zijn.
Er voldoende ruimte is voor zonnepanelen.

2. Overleg met buren

De jurisprudentie benadrukt het belang van vrijwillig overleg tussen buren. Overleg kan voorkomen dat:

Er juridische aansprakelijkheid ontstaat.
Er conflicten over schaduwvorming ontstaan.
Er onverwachte hinder wordt veroorzaakt.

Het is aan te raden om buren bij te schakelen in de besluitvorming bij bouwprojecten of energieprojecten.

3. Juridische bevoegdheid bij het bouwen van een dakkapel

Een dakkapel moet vaak een omgevingsvergunning hebben. Dit geldt zeker als de dakkapel:

Buiten de bebouwingsverordening valt.
Een open ruimte of straatprojectie heeft.
Buiten de gebruikelijke afmetingen ligt.

Een vergunning is ook nodig om eventuele bezwaren van buren te voorkomen.

Conclusie

Zonnepanelen op dakkapellen en de schaduwvorming die deze kunnen veroorzaken vormen een complexe combinatie van technische, juridische en praktische aspecten. De jurisprudentie benadrukt dat het recht op het gebruik van zonlicht niet automatisch wordt erkend bij schaduwvorming, zolang de hinder niet onredelijk groot is. Bovendien is het technisch niet altijd mogelijk om zonnepanelen op een bestaande dakkapel te plaatsen, wat vereist dat een vakman eerst de toepasbaarheid bepaalt.

Voor woningeigenaren geldt dus het volgende:

Overleg met buren is essentieel bij alle bouwprojecten.
Vraag een vakman om advies bij het plaatsen van zonnepanelen op een dakkapel.
Controleer de juridische bevoegdheid bij het bouwen van een dakkapel.
Weeg de technische mogelijkheden en beperkingen voor het optimaliseren van het energieverbruik.

Zonnepanelen en dakkapellen kunnen dus samen werken, maar alleen als dit gebeurt binnen een rechtelijk en technisch correcte kader.