Dakkapel en erfafscheiding: Vergunningvrije en vergunningplichtige situaties in het bouwproces

Bij verbouwingen en uitbreidingen van woningen spelen zowel dakkapellen als erfafscheidingen een belangrijke rol in het creëren van extra woonruimte en het verbeteren van het gebruiksgemak. Echter, deze bouwmaatregelen vallen onder de regelgeving van de gemeente en kunnen in sommige gevallen vergunningvrij zijn, terwijl ze in andere gevallen een omgevingsvergunning vereisen. In dit artikel bespreken we de regels en voorwaarden die van toepassing zijn op dakkapellen en erfafscheidingen, met een focus op hun locatie aan de voorkant, zijkant of achterzijde van de woning.

We geven een duidelijke uitleg over welke situaties vergunningvrij zijn, welke afmetingen toegestaan zijn en welke uitzonderingen mogelijk zijn, gebaseerd op huidige beleidsregels en praktijkbeelden uit diverse gemeentelijke regelingen.

Inleiding

Bij verbouwingen is het belangrijk om rekening te houden met de lokale bouwregelgeving. In Nederland zijn er wetten en beleidsregels die bepalen of een bouwproject zonder vergunning kan worden uitgevoerd. Voor veel standaardverbouwingen zijn er dus vergunningvrije regels, waardoor woningeigenaars tijds- en geldbesparing kunnen realiseren.

Dakkapellen en erfafscheidingen zijn dergelijke bouwmaatregelen die in specifieke situaties zonder vergunning kunnen worden uitgevoerd. In dit artikel gaan we in op de toegestane afmetingen, locaties en situaties waarin een vergunning niet nodig is. Ook bespreken we de situaties waarin een vergunning wél vereist is, met name wanneer sprake is van monumentale woningen of woningen in een beschermd stads- of dorpsgezicht.

Vergunningvrije bouwmaatregelen

Vergunningvrij bouwen is mogelijk voor een aantal veelvoorkomende bouwprojecten. Dit geldt onder andere voor dakkapellen aan de achterzijde van een woning, zolang bepaalde voorwaarden worden nageleefd. Ook erfafscheidingen zijn in bepaalde gevallen vergunningvrij, afhankelijk van hun hoogte en locatie.

Dakkapellen aan de achterzijde

Dakkapellen zijn gedefinieerd als “een op een schuin dakvlak uitgebouwde uitstulping met drie verticale vlakken en een eigen dak”. Het doel van een dakkapel is om extra woonruimte te creëren en daglicht in te laten, zonder dat er sprake is van een grote uitbreiding van het woningvolume.

In de meeste gevallen is het bouwen van een dakkapel aan de achterzijde van de woning vergunningvrij. Dit geldt zolang aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, zoals de hoogte van de dakkapel, de afstand tot de randen van het dak, en de locatie van het bouwwerk.

Toegestane afmetingen

De afmetingen van een vergunningvrije dakkapel zijn afhankelijk van de locatie van de woning. In het algemeen geldt het volgende:

• Een dakkapel aan de achterzijde mag maximaal 2 meter hoog zijn.
• De zijkanten van de dakkapel moeten minstens 0,5 meter afstand houden van de zijkanten van het dak.
• De dakkapel mag niet te groot zijn ten opzichte van het betreffende dakvlak.

Als deze voorwaarden worden nageleefd, kan een dakkapel zonder omgevingsvergunning worden uitgevoerd.

Locatie van de dakkapel

De locatie van de dakkapel speelt een grote rol in de regelgeving. Aan de achterzijde van de woning is het meestal vergunningvrij, maar aan de voorkant of zijkant kan een vergunning vereist zijn.

De achtergevel wordt vaak als de minder zichtbare zijde van het huis beschouwd, wat betekent dat de eisen voor bouwen aan deze kant minder strikt zijn. Echter, dit geldt enkel zolang aan de genoemde voorwaarden wordt voldaan.

Uitzonderingen

Hoewel het meestal vergunningvrij is, zijn er uitzonderingen waarin een vergunning wel nodig is. Deze omvatten onder andere:

• Monumentale woningen: Als de woning een monumentale status heeft, dan is het aanleggen van een dakkapel meestal vergunningplichtig, ongeacht de locatie of het type dakkapel.
• Beschermd stads- of dorpsgezicht: In een gebied met een beschermd stads- of dorpsgezicht kunnen extra regels van toepassing zijn, waardoor een vergunning vereist is.

Het is aan te raden om voor deze uitzonderingen contact op te nemen met de gemeente om te bepalen of een vergunning nodig is.

Erfafscheidingen

Een erfafscheiding is een bouwwerk dat dient om de erf- of tuinruimte te begrenzen. In sommige gevallen zijn erfafscheidingen vergunningvrij, afhankelijk van hun hoogte en locatie.

Vergunningvrije erfafscheidingen

Aan de voorkant van de woning is een lage erfafscheiding vergunningvrij toegestaan. Een lage erfafscheiding is maximaal 1 meter hoog. Aan de achter- en zijkant zijn hoge erfafscheidingen vergunningvrij, mits de hoogte niet hoger is dan 2 meter.

Locatie en hoogte

De hoogte van de erfafscheiding hangt af van de locatie:

• Voorkant: maximaal 1 meter hoog.
• Achter- en zijkant: maximaal 2 meter hoog.

Een hoge erfafscheiding is daarom vergunningvrij aan de achter- en zijkant, maar niet aan de voorkant.

Uitzonderingen

Hoewel het meestal vergunningvrij is, zijn er situaties waarin een vergunning toch vereist is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij woningen in een beschermd stads- of dorpsgezicht, of bij monumentale woningen.

In dergelijke gevallen zijn er extra regels die van toepassing zijn, waardoor een vergunning vereist kan zijn. Het is aan te raden om bij twijfel contact op te nemen met de gemeente om te bepalen of een vergunning nodig is.

Vergunningplichtige situaties

Niet alle bouwmaatregelen zijn vergunningvrij. In sommige gevallen is een omgevingsvergunning vereist, bijvoorbeeld bij dakkapellen die aan de voorkant of zijkant van de woning worden geplaatst, of bij dakkapellen die groter zijn dan de toegestane afmetingen.

Dakkapellen aan de voorkant of zijkant

In de meeste gevallen is het bouwen van een dakkapel aan de voorkant of zijkant van de woning vergunningplichtig. Dit geldt omdat deze locaties meer zichtbaar zijn en het straatbeeld kunnen beïnvloeden.

Hoewel er uitzonderingen zijn, bijvoorbeeld wanneer de woning geplaatst is in een vrije omgeving of tegenover een bos, is het meestal aan te raden om een omgevingsvergunning aan te vragen voor dakkapellen aan deze locaties.

Dakkapellen met een schuin dak

Een dakkapel met een schuin dak is in de praktijk meestal vergunningplichtig, ongeacht de locatie. Dit geldt ook voor dakkapellen waarbij de nok wordt verhoogd. In dergelijke gevallen moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd via het omgevingsloket van de gemeente.

Dakkapellen boven bepaalde afmetingen

Hoewel het meestal vergunningvrij is, zijn er limieten qua afmetingen. Een dakkapel die groter is dan de toegestane afmetingen is in de meeste gevallen vergunningplichtig.

De toegestane afmetingen zijn afhankelijk van de locatie van de woning. In het algemeen geldt het volgende:

• Aan de achterzijde: maximaal 2 meter hoog en een zijkantafstand van minstens 0,5 meter.
• Aan de voorkant of zijkant: afmetingen zijn afhankelijk van de gemeentelijke regels.

Een dakkapel die groter is dan de toegestane afmetingen is meestal vergunningplichtig.

Monumentale woningen en beschermd stadsgezicht

Als de woning een monumentale status heeft, dan is het aanleggen van een dakkapel meestal vergunningplichtig, ongeacht de locatie of het type dakkapel. Monumentale woningen vallen onder het beschermd stads- of dorpsgezicht, wat betekent dat er extra regels gelden.

In dergelijke gevallen is het aan te raden om contact op te nemen met de gemeente om te bepalen of een vergunning nodig is.

Het online hulpmiddel "Vergunningcheck"

Een praktische tip voor woningeigenaars is om het online hulpmiddel "Vergunningcheck" van het omgevingsloket van de gemeente te raadplegen. Dit is een betrouwbare manier om te controleren of een bouwproject vergunningvrij kan worden uitgevoerd of niet.

Het hulpmiddel helpt bij het bepalen van of een vergunning nodig is, en geeft ook aan welke voorwaarden van toepassing zijn. Het is aan te raden om dit hulpmiddel te gebruiken voordat er een bouwproject wordt gestart, zodat eventuele problemen met de regelgeving kunnen worden voorkomen.

Conclusie

Bij het aanleggen van een dakkapel of erfafscheiding is het belangrijk om rekening te houden met de lokale bouwregelgeving. In de meeste gevallen zijn dergelijke bouwmaatregelen vergunningvrij, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

Dakkapellen aan de achterzijde zijn in de meeste gevallen vergunningvrij, mits de afmetingen en locatie binnen de toegestane grenzen vallen. Ook erfafscheidingen zijn in bepaalde gevallen vergunningvrij, afhankelijk van hun hoogte en locatie.

Niet alle bouwmaatregelen zijn echter vergunningvrij. In sommige gevallen is een omgevingsvergunning vereist, bijvoorbeeld bij dakkapellen aan de voorkant of zijkant, bij dakkapellen die groter zijn dan de toegestane afmetingen, of bij woningen in een beschermd stads- of dorpsgezicht.

Het is aan te raden om vooraf contact op te nemen met de gemeente om te bepalen of een vergunning nodig is. Ook het gebruik van het online hulpmiddel "Vergunningcheck" kan helpen bij het bepalen van of een bouwproject vergunningvrij kan worden uitgevoerd.

Bronnen

1. Beleidsregels voor dakkapellen en erfafscheidingen
2. Beleid voor het afwijken van het bestemmingsplan
3. Dakkapel aan de achterzijde van de woning: vergunningvrije en vergunningplichtige situaties