Knieschotten bij Dakkapellen: Functie, Aanpassingen en Aanvragen

Published by Redactie on september 14, 2025 | Category dakkapel

Bij de plaatsing van een dakkapel spelen knieschotten een cruciale rol in zowel het bouwkundige als esthetische aspect van de constructie. Ze ondersteunen het dak en bieden vaak extra opbergruimte, maar zijn soms ook een belemmering bij het realiseren van een gewenste uitstraling of functie van de dakkapel. In dit artikel bespreken we de rol van knieschotten bij dakkapellen, mogelijke aanpassingen zoals het verplaatsen of wegwerken, en de voorwaarden en bepalingen die daarbij van toepassing zijn.

De informatie is gebaseerd op recente praktijkuitvoeringen en adviezen uit de branche, zoals beschreven op diverse websites van vakmensen en constructeurs. Het doel is om klare, feitelijke informatie te geven aan eigenaren, ontwerpers en bouwvaklieden die overwegen om een dakkapel te plaatsen of bestaande knieschotten aan te passen.

Wat is een knieschot en wat is zijn functie?

Een knieschot is een verticaal stuk tussen de zoldervloer en de spanten dat een deel van het gewicht van het dak ondersteunt. Het knieschot vormt een scherpe hoek en kan dienen als extra berg- of opslagruimte. In sommige situaties vervult het knieschot ook een bouwkundige functie, bijvoorbeeld als extra ondersteuning van het dak. Dit wordt dan een constructief knieschot, dat vaak terug te vinden is in moderne gordingendaken of bij dakkapellen. Deze knieschotten mag je in geen geval weghalen om stabiliteitsproblemen te voorkomen.

Bron [5] bevestigt dat het knieschot een essentiële ondersteuning vormt in de dakconstructie, vooral bij gordingendaken en sporenkappen. In het geval van een dakkapel kan het knieschot ook als ondersteuning dienen voor de dakkapelconstructie. Dit betekent dat de functie van het knieschot niet alleen esthetisch is, maar ook functioneel en structureel van betekenis is.

Waarom wil je een knieschot verplaatsen?

Er zijn meerdere redenen waarom een eigenaar overweegt om een knieschot te verplaatsen of aan te passen:

Visuele optimalisatie: Een knieschot kan in de weg staan voor een gewenste inrichting of uitstraling van de dakkapel of zolderkamer. Door het verplaatsen van het knieschot of het maken van een gedeelte weg, kan de ruimte visueel breder of lichter worden.
Functionaliteit: In sommige gevallen is er sprake van een verhoogde knieschot die de inrichting van de dakkapel beperkt, zoals bij een VELUX- of ROTO-dakraam dat lager wil worden geplaatst. In dergelijke gevallen moet de dakconstructie worden aangepast om de extra krachten op te vangen.
Opbergruimte: Het wegwerken of verplaatsen van een knieschot kan leiden tot extra berg- of opslagruimte, wat ideaal is voor zolderkamers of dakkamers die functioneel moeten zijn.
Aanpassing aan wensen: Wanneer een dakkapel wordt geplaatst, wil een eigenaar vaak bepaalde vormgevingen realiseren. Een verplaatsing van het knieschot kan hierbij dienen om de gewenste inrichting te behouden.

Constructieve aandachtspunten bij het verplaatsen van een knieschot

Het verplaatsen van een knieschot vereist een grondige constructieve evaluatie. De knieschot vormt vaak een essentieel deel van de dakconstructie. Daarom is het verplicht om een constructieberekening te maken en eventueel extra versterkingen aan te brengen.

Aanpassingen bij gordingendaken

Bij een gordingendak bestaat de structuur uit gordingen, horizontaal bevestigd tegen het dakbeschot. Een spant kan aanwezig zijn om deze gordingen te ondersteunen. Bij het plaatsen van een dakkapel is het vaak nodig om gordingen te verwijderen om ruimte te maken. Dit kan de structuur verzwakken, waarom een raveling wordt aangebracht. In sommige gevallen kunnen gordingen worden gebruikt als onderslag- of bovenslagbalken van de dakkapel. Anders zijn nieuwe horizontale balken nodig.

Bron [4] meldt dat het maken van een gat in de gordingen bij gordingendaken vaak een versterking vereist. Dit geldt ook voor een knieschot dat verlaagd of verplaatst wordt.

Aanpassingen bij sporenkappen

Bij sporenkappen of klapdaken is de structuur gecreëerd uit verticale balken (sporen). De ruimte tussen deze balken wordt vaak gevuld met isolatie. Bij het verplaatsen van een knieschot is extra versterking nodig, zoals het plaatsen van onderslagen (balken die van muur tot muur lopen). Ook moet het knieschot in staat zijn om krachten over te brengen naar de vloer. Bestaande knieschotten in sporenkappen zijn vaak goed genoeg voor deze functie.

Bron [4] vermeldt dat bij sporenkappen extra versterking van de dakconstructie vaak nodig is. Dit geldt ook bij verplaatsing of wegwerking van het knieschot.

Aanvragen en voorwaarden

Bij het verplaatsen of wegwerken van een knieschot zijn meerdere administratieve en bouwkundige stappen van belang:

1. Bouwtekening en constructieberekening

Als je een knieschot verplaatst of wegwerkt, is het verplicht om een bouwtekening en een constructieberekening te maken. Dit is nodig om te controleren of de gewenste constructie veilig is. De gemeente vraagt deze documenten aan bij het indienen van een bouwvergunningaanvraag. Deze berekening wordt meestal uitgevoerd door een bouwkundig adviseur of constructeur.

Bron [4] meldt dat een constructieberekening van de dakkapel op basis van de bouwtekening wordt gemaakt. Dit is ook van toepassing bij verplaatsing van een knieschot.

2. Bouwvergunning

Of je een bouwvergunning nodig hebt, hangt af van de omvang van de ingreep. In het geval van verplaatsing of wegwerking van een knieschot is een vergunning vaak nodig, afhankelijk van de mate van verandering in de structuur. De gemeente bepaalt dit op basis van het bestemmingsplan en het Bouwbesluit.

Bron [4] stelt dat het verplicht is om te controleren of een vergunning nodig is. Dit kan eenvoudig worden gedaan met behulp van enkele voorwaarden.

3. Voldoen aan bouwnormen

Alle bouwwerken moeten voldoen aan de huidige bouwnormen en veiligheidsvoorschriften. Dit betreft onder meer:

Veiligheid bij belastingverdeling
Voldoende ondersteuning van de dakconstructie
Aanpassing van de isolatie en luchtdichtheid
Voldoen aan wettelijke regelgeving

Praktische stappen bij verplaatsing of wegwerking

Bij een verplaatsing of wegwerking van een knieschot zijn meerdere praktische stappen nodig:

Advies in: Laat een professional of schrijnwerker jouw ruimte beoordelen. Ze meten de knieschotten en geven advies over wat mogelijk is. Bron [3] meldt dat dit vaak binnen 2 tot 4 weken kan plaatsvinden, afhankelijk van de drukte.
Constructieve evaluatie: Een constructeur of bouwkundig adviseur moet beoordelen of de verplaatsing of wegwerking veilig is. Dit is vooral belangrijk bij constructieve knieschotten.
Bouwvergunning aanvragen: Indien nodig, dient je een bouwvergunning aan bij de gemeente. Dit vereist bouwtekeningen en constructieberekeningen.
Uitvoering: Een vakman of schrijnwerker voert de verplaatsing of wegwerking uit. In sommige gevallen is het noodzakelijk om extra versterkingen aan te brengen, zoals onderslagen of bovenslagen.
Afwerking: Na de verplaatsing of wegwerking kan de ruimte worden afgepast. Je kunt kiezen voor een gipsplaatplafond, vensterbank, verlichting of andere afwerkingen. Bron [2] biedt diverse opties voor afwerking van de dakkapel.

Aanvullende opties en keuzes bij knieschotten

Naast verplaatsen of wegwerken zijn er ook andere opties beschikbaar:

Maatkasten maken: Als je niet het hele knieschot wil weghalen, maar toch extra berg- of opslagruimte wilt creëren, zijn maatkasten een goed alternatief. Deze kasten kunnen gemaakt worden op maat en worden in het knieschot ingebouwd. Bron [6] geeft een overzicht van mogelijke vormgevingsopties.
Schoenkasten of archiefkasten: Deze kasten zijn geschikt voor het optimaliseren van de ruimte onder het knieschot.
Knieschot als wandverlenging: In sommige gevallen kan het knieschot worden weggewerkt en als een gewone wand dienen. Dit is ideaal voor het creëren van een open, brede ruimte.
Knieschot als schuifdeur: Voor moderne inrichtingen is het mogelijk om het knieschot als schuifdeur te gebruiken, zodat het open en dicht kan. Dit is een innovatieve manier om de functie van het knieschot te behouden terwijl de esthetiek verbeterd wordt.

Aanvullende constructieve maatregelen

Wanneer je een knieschot verplaatst of wegwerkt, zijn er meerdere aanvullende constructieve maatregelen nodig:

Raveling: Deze versterking wordt aangebracht om de opening in de balkenlaag op te vangen. De raveling zorgt ervoor dat de constructie niet verzwakt raakt.
Onderslagen en bovenslagen: Deze balken worden gebruikt om extra ondersteuning te geven aan de dakconstructie.
Versterking van het knieschot: In sommige gevallen is het nodig om het knieschot te versterken, bijvoorbeeld door het gebruik van sterkere materialen of extra balken.
Verwijdering van oude constructie: Als oude gordingen of sporen verwijderd worden, moet de resterende structuur worden gecontroleerd en eventueel aangepast.

Aanbevolen benadering voor eigenaren

Voor eigenaren die overwegen om een knieschot te verplaatsen of weg te werken, is het aanbevolen om de volgende stappen te volgen:

Informatie verzamelen: Informeer jezelf over de functie van het knieschot en de mogelijkheden voor aanpassing.
Advies in: Laat een vakman of schrijnwerker de ruimte beoordelen. Ze geven een realistisch beeld van wat mogelijk is en wat de constructieve consequenties zijn.
Constructieve evaluatie: Laat een constructeur of bouwkundig adviseur een evaluatie uitvoeren. Dit is essentieel om veiligheid en structuur te waarborgen.
Bouwvergunning aanvragen: Indien nodig, dient je een bouwvergunning aan bij de gemeente. Dit vereist bouwtekeningen en constructieberekeningen.
Uitvoering en afwerking: Laat een vakman of schrijnwerker de ingreep uitvoeren. Kies voor een kwalitatief goede uitvoering en overweeg eventueel extra afwerkingsopties.

Conclusie

Het verplaatsen of wegwerken van een knieschot bij een dakkapel is een ingrijpende constructieve ingreep die zorgvuldig moet worden gepland en uitgevoerd. Het knieschot vervult vaak een essentiële functie in de dakconstructie, zowel bouwkundig als functioneel. Daarom is het belangrijk om een constructieve evaluatie te laten uitvoeren en eventueel extra versterkingen aan te brengen.

Een verplaatsing of wegwerking kan leiden tot een visueel aantrekkelijker en functioneler ruimte, maar vereist wel een grondige benadering. Door advies in te nemen van een vakman of schrijnwerker, een constructieve evaluatie te laten uitvoeren en eventueel een bouwvergunning aan te vragen, kun je ervoor zorgen dat de ingreep veilig en op maat uitgevoerd wordt.

Bij het nemen van een beslissing over het verplaatsen van een knieschot is het ook aan te raden om alle mogelijke opties in overweging te nemen, zoals het maken van maatkasten of het gebruik van het knieschot als wandverlenging. Op deze manier kun je de functie en esthetiek van de ruimte optimaliseren.