Dakkapel bouwen zonder melding of vergunning: Wat is er veranderd?

Published by Redactie on september 15, 2025 | Category dakkapel

Sinds 1 januari 2024 zijn de regels rondom bouwen en verbouwen in Nederland veranderd. De oude omgevingsvergunning is afgeschaft, en daarmee is de bouwproces grotendeels gesplitst in twee afzonderlijke activiteiten: de omgevingsplanactiviteit (ruimtelijke beoordeling) en de bouwactiviteit (technische beoordeling). Deze tweeledigheid maakt het bouwproces voor veel projecten eenvoudiger, vooral als het gaat om kleine, vergunningsvrije werken zoals het aanbrengen van een dakkapel.

In dit artikel bekijken we of het bouwen van een dakkapel onder de nieuwe regels meldingsvrij of vergunningvrij is. We zetten de relevante wetten, regelgeving en praktische voorwaarden uiteen, zodat zowel woningeigenaren als bouwprofessionals een duidelijk beeld krijgen van hun wettelijke verplichtingen.

Wat is een dakkapel?

Een dakkapel is een constructie op het dak van een woning of bouwwerk. Ze worden vaak toegepast om zonlicht binnen te laten in een kamer of om technische installaties zoals warmtepompen of zonnepanelen toegankelijk te maken. Dakkapellen kunnen variëren in grootte, vorm en doel. Ze vallen meestal onder de categorie verdiepingen of verhogingen, maar worden ook gezien als verdiepingen boven een bouwvolume.

De verandering in de regels sinds 1 januari 2024

Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet herzien en is het bouwen in Nederland opgesplitst in twee afzonderlijke activiteiten:

Omgevingsplanactiviteit (ruimtelijke beoordeling) – Hierbij wordt getoetst aan het omgevingsplan, lokale regelgeving, welstand en externe veiligheid. Deze activiteit kan vergunningsplichtig zijn.
Bouwactiviteit (technische beoordeling) – Deze activiteit betreft de technische aspecten van de constructie en wordt beoordeeld op veiligheid en kwaliteit. Deze activiteit kan ook vergunningsplichtig zijn.

Beide activiteiten zijn onafhankelijk van elkaar. Dit betekent dat een bouwproject kan zijn vergunningvrij in technisch opzicht, maar vergunningplichtig in ruimtelijk opzicht, en vice versa.

Dakkapel bouwen: Meldingsvrij of vergunningvrij?

Voor veel kleine bouwwerken, zoals het bouwen van een dakkapel, zijn er aanzienlijke veranderingen geweest. De regels zijn nu duidelijker, en een dakkapel valt in veel gevallen onder de categorie van bouwwerken die vergunningvrij of meldingsvrij zijn.

Technische bouwactiviteit

Een dakkapel die niet boven de 5 meter hoogte uitkomt, wordt meestal gezien als een vergunningvrij bouwwerk in technisch opzicht. Dit geldt zolang de constructie niet tot grotere risico’s leidt, zoals instorting of brandgevaar.

Daarnaast zijn dakkapellen vaak niet onderworpen aan de wettelijke meldingsplicht, mits het bouwwerk niet tot de categorie verbouwingen met sloopactiviteiten behoort.

Omgevingsplanactiviteit

Het is belangrijk om te weten dat ook een dakkapel onder de 5 meter hoogte een vergunning kan vereisen in ruimtelijke zin. Hierbij wordt getoetst aan het omgevingsplan, lokale regelgeving en externe veiligheid. In sommige gemeenten zijn er extra regels voor bouwen in het achtererfgebied, in de buurt van water of in het buitengebied.

Bijvoorbeeld: in gemeenten zoals Assen is deelname aan participatieprocessen verplicht voor bepaalde projecten. Voor een dakkapel zou dit bijvoorbeeld gelden als het project grenst aan een openbare ruimte of naburige woningen.

Gevolgklassen en kwaliteitsborging

De gevolgklasse van een bouwwerk bepaalt hoeveel risico’s het project met zich meebrengt. Voor dakkapellen is het meestal zo dat ze vallen onder gevolgklasse 0 of 1.

Gevolgklasse 0 – Geen risico’s, geen melding of vergunning nodig.
Gevolgklasse 1 – Kleine risico’s, wel een kwaliteitsborging nodig via een kwaliteitsborger.

Sinds 2024 is de verantwoordelijkheid voor kwaliteitsborging bij het bouwen van nieuwbouwwerken in gevolgklasse 1 grotendeels overgedragen aan de private kwaliteitsborger, en niet meer aan de gemeente. Dit geldt in de toekomst ook voor verbouwactiviteiten.

Wanneer is een melding wel nodig?

Een melding is verplicht als een bouwwerk tot sloopactiviteiten leidt en meer dan 10 m³ sloopafval wordt afgevoerd. Bij het bouwen van een dakkapel is dit meestal niet het geval, tenzij het gaat om een volledige sloop en herbouw van een bestaande constructie.

Een melding is ook niet verplicht bij het bouwen van een dakkapel in het achtererfgebied, tenzij het project grenst aan natuurlijke waterlopen of beschermde gebieden, waarbij extra toestemming van het waterschap nodig kan zijn.

Bouwen in het achtererfgebied

Een dakkapel in het achtererfgebied valt vaak onder de categorie vergunningvrije bouwwerken. Dit betekent dat zowel de technische als de ruimtelijke activiteit vaak vergunningvrij is, zolang het binnen de grenzen van het achtererfgebied blijft en aan de technische veiligheidsnormen voldoet.

Bouwen in het buitengebied

Voor een dakkapel in het buitengebied gelden iets strengere regels, vooral als het gaat om het bouwen van een hoofdgebouw of een bijgebouw met woonfunctie. In dit geval is een vergunning of melding vaak nodig. Dit hangt echter sterk af van de lokale regelgeving en het omgevingsplan van de betreffende gemeente.

Wat is er gewijzigd sinds 2023?

De regels rondom bouwen zijn sinds 2024 veranderd. Tot dan was het bouwproces grotendeels gecombineerd in één vergunning, waarbij zowel technische als ruimtelijke aspecten onder één vergunning vielen. Sinds 1 januari 2024 is dit gesplitst, wat betekent dat het nu mogelijk is om een project vergunningvrij in technisch opzicht te realiseren, maar vergunningplichtig in ruimtelijk opzicht.

Deze verandering heeft geleid tot een duidelijker beoordeling van bouwprojecten, maar ook tot een grote verwarring onder woningeigenaren en bouwbedrijven. Het is daarom aan te raden om bij twijfel contact op te nemen met de gemeente of een vergunningscheck te doen via het online portaal.

Vergeet niet: het is pas volledig vergunningvrij als zowel de omgevingsplanactiviteit als de bouwactiviteit vergunningvrij zijn

Zelfs als een dakkapel technisch vergunningvrij is, kan het toch vergunningplichtig zijn in ruimtelijke zin. Dit geldt vooral bij bouwen in beschermde gebieden, in het buitengebied of naast openbare wegen.

Daarom is het altijd verstandig om:

De vergunningscheck te gebruiken (indien beschikbaar).
Contact op te nemen met de gemeente om de regels in jouw situatie te verduidelijken.
Lokale regelgeving en het omgevingsplan van je gemeente te raadplegen.

Informatieplichten bij het bouwen van een dakkapel

Hoewel een dakkapel vaak meldingsvrij of vergunningvrij is, zijn er toch informatieplichten die je als woningeigenaar kunt overnemen.

Start van de bouwwerkzaamheden – Je bent verplicht om de gemeente te informeren dat je met de bouwwerkzaamheden wilt beginnen.
Einde van de bouwwerkzaamheden – Na afronding moet je een gereedmelding indienen, waarin de verklaring van gerechtvaardigd vertrouwen van de kwaliteitsborger verwerkt is.

Deze informatieplichten zijn vooral van toepassing op verbouwingen en nieuwbouwprojecten in gevolgklasse 1 of hoger.

Toezicht en handhaving

De toezichtsorganen, zoals de Boa (Burgemeester en Ambtenaren), spelen een belangrijke rol bij het preventieve toezicht en handhaving in de openbare ruimte. Zij zijn verantwoordelijk voor het zichtbaar aanwezig zijn, het herkennen van situaties en het invorderen van informatie bij eventuele schendingen van de regelgeving.

Als het gaat om het bouwen van een dakkapel, is de handhaving meestal beperkt, zolang het project binnen de vergunningvrije normen blijft. Echter, bij schendingen van de regelgeving, zoals het bouwen zonder vergunning of buiten het achtererfgebied, kan handhaving plaatsvinden.

Conclusie

Het bouwen van een dakkapel kan vaak meldingsvrij en vergunningvrij zijn, zolang het binnen de technische normen blijft en niet in een beschermde ruimte of buitengebied wordt geplaatst. Sinds 1 januari 2024 is het bouwproces grotendeels gesplitst in technisch en ruimtelijk, wat het mogelijk maakt om een project vergunningvrij in technisch opzicht te realiseren, maar vergunningplichtig in ruimtelijk opzicht.

Het is belangrijk om:

De vergunningscheck te gebruiken.
Contact op te nemen met de gemeente.
De lokale regelgeving en het omgevingsplan van je gemeente te raadplegen.
De informatieplichten bij het starten en afronden van een bouwproject te volgen.
De kwaliteitsborging te laten controleren door een kwaliteitsborger.

Hoewel een dakkapel vaak een eenvoudig project is, zijn de regels rondom het bouwen en verbouwen steeds complexer geworden. Daarom is het verstandig om altijd professionele advies in te winnen, vooral bij grotere projecten of in specifieke situaties zoals bouwen in het buitengebied of bij participatieverplichtingen.

Bronnen

meldingsvrij