Dakkapellen en Ekers: Definities, Regels en Belang van Bouwtekeningen

Published by Redactie on september 15, 2025 | Category dakkapel

Bij verbouwingen en uitbreidingen van woningen zijn dakkapellen en erkers populaire keuzes om ruimte te vergroten en het zonlicht te optimaliseren. Tegelijkertijd zijn deze uitbouwen niet zonder regels en voorwaarden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de definities, regelgeving en praktische aandachtspunten bij dakkapellen en erkers, met een focus op hoe deze constructies binnen de huidige bouwvoorschriften vallen. Daarnaast wordt ingegaan op de rol van bouwtekeningen bij het realiseren van deze verbouwingen.

Wat zijn dakkapellen en erkers?

Definitie dakkapel

Een dakkapel is een constructie die zich tussen de dakgoot en de nok van een dakvlak bevindt. Het is onder de noklijn gelegen, en de onderzijde van de constructie is in het dakvlak geplaatst. Een dakkapel kan dienen om extra leefruimte te creëren boven een bestaande ruimte, zoals een woonkamer of slaapkamer. Volgens de definities uit de lokale regelgeving is een dakkapel een ondergeschikte toevoeging aan een schuine kap, en wordt het meestal gemaakt van materialen zoals dakpannen, riet of zink.

Definitie erker

Een erker wordt omschreven als een kleine grondgebonden uitbreiding van één bouwlaag aan de voorgevel van een woning. Het is een ondergeschikte uitbouw die zich meestal in de verblijfsruimte van een woning bevindt, zoals een woonkamer of keuken. Een erker heeft meestal een beperkte diepte en is aan drie zijden geheel of gedeeltelijk voorzien van glas. Het is dus een typisch bouwelement dat visueel aansluit bij het straatbeeld en tegelijkertijd extra licht en ruimte biedt.

Onderlinge verschillen en overeenkomsten

Hoewel zowel een dakkapel als een erker uitbreidingen zijn op een woning, verschillen ze in hun locatie en constructie. Een dakkapel bevindt zich op het dak, terwijl een erker op de begane grond is. Bovendien is een dakkapel een verticale uitbreiding boven een bestaande ruimte, terwijl een erker horizontaal uitsteekt vanuit de gevel.

Beide constructies zijn echter ondergeschikte bouwonderdelen binnen de betekenis van de regelgeving. Dit betekent dat ze geen hoofdgebouwen zijn, maar wel als uitbreidingen functioneren die verbonden zijn aan het hoofdgebouw.

Regels en eisen voor dakkapellen en erkers

Algemene regels voor dakkapellen

Volgens de regelgeving gelden bepaalde beperkingen bij de bouw van dakkapellen. Zo wordt de goothoogte van een bouwwerk gedefinieerd als de afstand vanaf het afgewerkte bouwterrein tot de goot van het hoofdbouwwerk. Dakkapellen zijn meestal niet inbegrepen bij deze berekening, tenzij de gezamenlijke breedte van de dakkapellen meer bedraagt dan 50% van de breedte van het betreffende dakvlak. In dat geval wordt de goothoogte gemeten vanaf het peil tot aan de goot van de dakkapel.

Bij het berekenen van de inhoud van een bouwwerk, wordt rekening gehouden met de ruimte tussen de onderzijde van de begane grondvloer, de buitenzijde van de gevels en de buitenzijde van daken en dakkapellen. Ook de oppervlakte van een bouwwerk wordt gedefinieerd als de projectie van de buitenwerkse gevelvlakken op het gemiddelde niveau van het afgewerkte bouwterrein.

Daarnaast zijn er regels voor ondergeschikte onderdelen. Elementen zoals ventilatiekanalen, schoorstenen, liftschachten en luifels mogen worden buiten beschouwing gelaten, mits de overschrijding van bouwgrenzen niet meer dan 1 meter bedraagt.

Algemene regels voor erkers

Een erker is een ondergeschikte uitbouw op de begane grond van een woning. Volgens de lokale regelgeving zijn erkers toegestaan buiten het achtererfgebied, mits de volgende voorwaarden worden gerespecteerd:

Bouwhoogte maximaal 3 meter
Afstand tot de voorste perceelsgrens minstens 2 meter
Breedte van de erker niet groter dan 2/3 van de breedte van de gevel van de woning
Horizontale diepte maximaal 1,5 meter

Daarnaast is het toegestaan om in het achtererfgebied overkappingen zoals carports te bouwen, mits de bouwhoogte maximaal 3 meter bedraagt. Voor vrijstaande woningen geldt dat één zijde naast het hoofdgebouw vrij moet blijven over een strook van minstens 3 meter breed tot 8 meter achter de voorgevel.

Toepassing op bijbehorende bouwwerken

Zowel dakkapellen als erkers vallen onder de categorie bijbehorende bouwwerken. Dit zijn uitbreidingen van een hoofdgebouw of werken die functioneel verbonden zijn met een hoofdgebouw. Deze werken kunnen al dan niet tegen het hoofdgebouw aangebouwd zijn.

Bij het bouwen van dergelijke werken moet er rekening worden gehouden met de bouwvlakken en bouwpercelen zoals gedefinieerd in de lokale regelgeving. De regels zijn bedoeld om het straatbeeld te behouden en om de functie van het hoofdgebouw niet te overschaduwen.

Afwijken van bestemmingsplannen

Het is mogelijk om af te wijken van de regels van een bestemmingsplan, mits twee voorwaarden zijn vervuld:

De belangen van de eigenaren en gebruikers van betrokken en nabijgelegen gronden worden niet onevenredig geschaad.
De afwijking dient niet schadelijk te zijn voor de woonwaarde, verkeerssituatie of milieu.

Bouwtekeningen: Essentieel voor een geslaagde verbouwing

Waarom is een bouwtekening belangrijk?

Zowel bij dakkapellen als bij erkers is het aan te raden om een bouwtekening op te stellen. Dit is niet alleen een vereiste voor een vergunningaanvraag, maar ook een essentieel instrument tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. Een duidelijke en technisch correcte bouwtekening voorkomt misverstanden, extra kosten en vertragingen.

Bouwtekening voor dakkapellen

Bij een dakkapel is het van groot belang om rekening te houden met de hellingshoek van het dak, de afmetingen, de uitstraling van het straatbeeld en de technische constructieve elementen. Een professionele bouwtekening dakkapel bevat informatie over:

Maatvoering van de dakkapel
Materialen die worden gebruikt
Constructieve details
Integratie met het bestaande dak
Toegang tot de ruimte (trap, lift, etc.)

Een dakkapel die op maat is gemaakt, zorgt voor een harmonieuze uitstraling en voldoet aan de wensen van de woningeigenaar.

Bouwtekening voor erkers

Een bouwtekening voor een erker dient te worden afgestemd op de gevelconstructie, de ligging van de ruimte en de visuele wens van de woningeigenaar. Ook hier is het belangrijk om rekening te houden met:

Afstand tot perceelsgrenzen
Bouwhoogte
Constructieve integraalheid met het hoofdgebouw
Glazing en lichtinval
Beveiliging en isolatie

Een goed ontworpen erker verbetert niet alleen de functie van de woning, maar ook het wooncomfort en de esthetiek van de gevel.

Professionele ondersteuning bij bouwtekeningen

Het maken van een bouwtekening vereist kennis van zowel bouwkundige regels als technische normen. Daarom wordt het aan te raden om dit werk aan een ervaren bouwkundig tekenaar of bouwadviseur over te laten. Zo’n professional weet precies wat gemeenten en aannemers eisen en kan de bouwtekening afstemmen op de lokale welstandscriteria.

Een professioneel opgestelde bouwtekening verhoogt de kans op een vlottende goedkeuring en voorkomt kostbare aanpassingen in het laatste stadium.

Praktische aandachtspunten bij dakkapellen en erkers

Invloed op het straatbeeld

Beide constructies hebben een invloed op het straatbeeld. Ekers zijn vaak zichtbaar vanaf de straat en dienen daarom visueel te passen bij het bestaande straatbeeld. Dakkapellen zijn meestal minder zichtbaar, maar kunnen wel de uitstraling van het dak beïnvloeden.

Technische uitvoering

De uitvoering van een dakkapel of erker vraagt om aandacht voor technische aspecten zoals:

Luchtdichtheid
Isolatie
Waterdichtheid
Beveiliging
Trappen en toegang

Bij het ontwerp moet zorg worden gedragen voor een duurzame en energie-efficiënte uitvoering.

Vergunningen

Hoewel bepaalde uitbouwen vergunningvrij kunnen zijn, is het toch aan te raden om een vergunningaanvraag in te dienen, vooral als er sprake is van afwijkingen van de regelgeving. In sommige gevallen is een vergunning verplicht, bijvoorbeeld wanneer de uitbouw in een beschermd stadsgezicht gelegen is of als het niet voldoet aan de bouwvoorschriften.

Kosten

De kosten van een dakkapel of erker variëren afhankelijk van de grootte, materiaalkeuze, technische complexiteit en de regelgeving. Een professionele bouwtekening kan helpen om kosten te beheersen en om eventuele extra kosten tijdens de uitvoering te voorkomen.

Conclusie

Dakkapellen en erkers zijn waardevolle uitbreidingen van woningen die extra ruimte, licht en comfort kunnen bieden. Tegelijkertijd vallen deze constructies onder specifieke regelgeving en bouwvoorschriften. Het is daarom belangrijk om bij het ontwerp en de uitvoering rekening te houden met de regels en eisen van de lokale overheid. Daarnaast is het aan te raden om een professionele bouwtekening te laten maken, zowel om de vergunningaanvraag te vergemakkelijken als om de uitvoering van de werkzaamheden te begeleiden.

Door aandacht te besteden aan technische aspecten, esthetiek en regelgeving, is het mogelijk om een dakkapel of erker te realiseren die niet alleen functioneel is, maar ook een waardevolle toevoeging vormt aan de woning.

Bronnen

erken