Dakkapel bouwen: eisen en regelgeving voor nieuwbouweisen

Published by Redactie on september 15, 2025 | Category dakkapel

Inleiding

Het bouwen van een dakkapel is een populaire uitbreiding binnen de woningbouw en kan zowel functioneel als esthetisch gunstig zijn. Echter, dit soort bouwwerk valt onder de regelgeving van het Bouwbesluit en moet aan bepaalde eisen voldoen. In dit artikel worden de relevante regelgevingen en eisen die van toepassing zijn op dakkapellen, uitgebreid toegelicht. Op basis van de gegevens uit de bronnen wordt geanalyseerd of en welke nieuwbouweisen gelden voor dakkapellen en hoe deze in de praktijk worden toegepast.

Deze informatie is van belang voor iedereen die overweegt om een dakkapel te bouwen, inclusief woningeigenaren, architecten en bouwbedrijven. Het is essentieel dat zowel de opdrachtgever als de uitvoerende partij goed begrijpt welke voorschriften gelden, om mogelijke juridische en technische problemen te voorkomen.

Wat is een dakkapel?

Een dakkapel is een bouwwerk dat bovenop een bestaand gebouw wordt geplaatst en doorgaans niet op de grond rust. Volgens de Memorie van toelichting van het Bouwbesluit vallen dakkapellen onder de categorie "bouwwerken die de grond niet raken". Deze soort verbouwingen moet wel voldoen aan de eisen die van toepassing zijn op bouwwerken, zoals brandveiligheid, toegankelijkheid, en ruimtelijke eisen.

Hoewel dakkapellen niet op de grond rusten, zijn ze toch vergunningplichtig als zij bepaalde criteria overschrijden. Bijvoorbeeld: als een dakkapel voor een nieuw gebruik wordt ingevoerd of bepaalde bouwkundige maatregelen vereist zijn, kan dit leiden tot een gebruiksvergunning of bouwvergunning.

Bouwvergunning en gebruiksvergunning voor dakkapellen

Bij de aanleg van een dakkapel kan het nodig zijn om een bouwvergunning aan te vragen. Dit geldt vooral als de verbouwing gepaard gaat met een functiewijziging of indien bepaalde bouwvoorschriften van toepassing zijn. Zoals vermeld in de Memorie van toelichting, kan een bouwplan worden geweigerd als het niet voorziet in een verbindingsweg die aan de eisen voldoet. Dit is bijvoorbeeld van belang bij grotere uitbreidingen die toegankelijkheid beïnvloeden.

Daarnaast kan een gebruiksvergunning nodig zijn indien de dakkapel wordt ingezet voor een nieuwe activiteit. In dat geval dient de bouwkundige toestand van het bouwwerk volgens de voorschriften van het Bouwbesluit te worden getoetst, met name op het vlak van brandveiligheid. De gebruiksvergunning kan alleen worden verleend nadat aan de eisen uit artikel 13 van de Woningwet is voldaan.

Nieuwbouweisen en dakkapellen

Nieuwbouweisen en de Bouwverordening

De vraag die vaak rijst, is of een dakkapel aan de nieuwbouweisen moet voldoen. Dit hangt af van de aard van de verbouwing. Tot 1 april 2012 moesten verbouwingen van bestaande gebouwen aan de nieuwbouweisen voldoen. Sindsdien is het mogelijk om het niveau van eisen te hanteren dat gold op het moment van de oorspronkelijke bouw, ook wel het "rechtens verkregen niveau" genoemd.

Dit betekent dat een dakkapel niet automatisch aan de strengere nieuwbouweisen moet voldoen, tenzij de verbouwing als een nieuwe constructie wordt gezien. Dit is het geval wanneer een functiewijziging plaatsvindt of wanneer het bouwwerk een functie krijgt die niet in lijn is met de oorspronkelijke bestemming van het bestaande gebouw.

BENG-eisen en energieprestaties

Sinds 1 januari 2021 gelden strengere eisen voor het energiegebruik in nieuwbouw, bekend als de Bijna Energieneutrale Gebouw Eisen (BENG-eisen). Deze eisen zijn opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Volgens deze regelgeving kunnen bepaalde tekortkomingen in isolatie worden gecompenseerd door bijvoorbeeld zonnepanelen. Echter, indien een dakkapel wordt beschouwd als een nieuw bouwwerk, kunnen de BENG-eisen van toepassing zijn.

Het is echter belangrijk om te benadrukken dat dakkapellen vaak geen volledige isolatie-eisen hoeven te voldoen, tenzij zij voorzien zijn van een permanente functie zoals een woonruimte of een kantoor. In dat geval kunnen energie-efficiëntie-eisen van toepassing zijn.

Toepassing van bouwtechnische eisen

Brandveiligheid

Een dakkapel moet voldoen aan de eisen voor brandveiligheid die gelden voor de bestaande bouw. Dit betreft onder andere de toegang tot en uit het bouwwerk, de brandvertraging van materialen en de aanwezigheid van nooduitgangen. Indien de dakkapel wordt gebruikt voor een permanente activiteit, kunnen er extra eisen gelden.

Volgens de regelgeving die is opgenomen in het Bouwbesluit, is het noodzakelijk om een bouwwerk te controleren op brandveiligheid, met name bij functiewijzigingen. Dit geldt ook voor dakkapellen die worden verbouwd of opnieuw ingezet voor een ander doel.

Toegankelijkheid

Een dakkapel moet toegankelijk zijn volgens de eisen van het Bouwbesluit. Dit betreft zowel de toegang via de hoofdconstructie als de toegang tot het bouwwerk zelf. Bijvoorbeeld: indien de dakkapel een permanente functie heeft, zoals een werkkamer, moet deze via een veilige trap of liften bereikbaar zijn.

Toegangseisen kunnen variëren, afhankelijk van de hoogte van de dakkapel en de functie die aan de ruimte wordt toegeschreven. Het is daarom verstandig om dit aan te vragen bij de gemeente of een deskundige bouwadviseur.

Ruimtelijke eisen

De ruimtelijke eisen die van toepassing zijn op dakkapellen, zijn meestal gelijk aan die voor de bestaande bouw. Dit betreft de hoogte, de oppervlakte en de verhouding tussen het bestaande gebouw en de uitbreiding. Indien de dakkapel een functie krijgt die niet in lijn is met het oorspronkelijke doel van het gebouw, kunnen extra ruimtelijke eisen gelden.

Een voorbeeld: een dakkapel die wordt ingezet als een extra woonruimte moet voldoen aan de eisen voor woningbouw, zoals het aanwezig zijn van een toilet, een badkamer en voldoende lichtinval. In dat geval zijn de nieuwbouweisen van toepassing.

Renovatie en dakkapellen

Definitie en categorieën

Het huidige Bouwbesluit deelt renovatie in vier categorieën. Eén daarvan is het "vernieuwen of vervangen van isolatielagen", wat relevant kan zijn bij de verbouwing van een dakkapel. Indien bijvoorbeeld de isolatie van een dakkapel wordt vervangen of verbeterd, kunnen de eisen voor isolatie in het Bouwbesluit van toepassing zijn.

Het is echter belangrijk om te onthouden dat renovatie van een dakkapel niet automatisch inhoudt dat alle nieuwbouweisen moeten worden gehonoreerd. De eisen die van toepassing zijn, zijn afhankelijk van de aard van de verbouwing en de functie die aan de ruimte wordt toegeschreven.

Verantwoordelijkheden van de opdrachtgever

Een opdrachtgever, bijvoorbeeld de woningeigenaar, kan kiezen om een deskundige in te schakelen om te beoordelen of het bouwplan voldoet aan de minimumeisen van het Bbl. Deze deskundige kan onder andere Nederlandse Praktijkrichtlijnen (NPR’s) en Nederlandse Technische Afspraken (NTA’s) gebruiken om te controleren of de dakkapel aan de voorschriften voldoet.

Het is verstandig om deze stap te ondernemen, vooral bij complexe verbouwingen of indien er twijfel is over de regelgeving. Dit helpt om mogelijke problemen bij het verkrijgen van een bouwvergunning of gebruiksvergunning te voorkomen.

Conclusie

Het bouwen van een dakkapel valt onder de regelgeving van het Bouwbesluit en kan, afhankelijk van de aard van de verbouwing, aan nieuwbouweisen moeten voldoen. Indien de dakkapel wordt ingezet voor een nieuwe functie of indien bepaalde bouwvoorschrachten van toepassing zijn, kunnen energie-efficiëntie-eisen, brandveiligheidseisen en ruimtelijke eisen gelden. Het is belangrijk om te onthouden dat niet alle dakkapellen automatisch aan de strengere nieuwbouweisen moeten voldoen, maar dat de eisen afhankelijk zijn van de specifieke situatie en de functie die aan het bouwwerk wordt toegeschreven.

Voor zowel woningeigenaren als professionals in de bouwsector is het essentieel om deze regelgeving goed te begrijpen en toe te passen. Dit helpt om mogelijke juridische en technische problemen te voorkomen en zorgt voor een veilige en duurzame uitbreiding van het bestaande gebouw.