Dakkapelregels en -vergunningen: Wat is er in 2017 en daarna gewijzigd?

Published by Redactie on september 16, 2025 | Category dakkapel

Sinds de invoering van de Omgevingswet in Nederland in 2024 zijn er aanzienlijke veranderingen opgetreden in het regelgevingssysteem voor bouw- en verbouwprojecten, waaronder de installatie van dakkapellen. Deze wet vervangt oude regelgevingen zoals de Wabo en het Bouwbesluit en centraliseert de procedure voor omgevingsvergunningen via het Omgevingsloket. Voor dakkapellen is dit van betekenis, aangezien de regels voor de plaatsing en het aanvragen van een vergunning kunnen variëren afhankelijk van de locatie, het type dakkapel en de geldende welstandscriteria. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de regels en praktijk uit 2017 en daarna, met aandacht voor welstandscriteria, vergunningaanvragen en mogelijke veranderingen in de regelgeving.

Inleiding

De plaatsing van een dakkapel is een populaire keuze voor huiseigenaars die extra licht of ruimte willen in hun woning. Toch zijn er regelgevingen en beperkingen die moeten worden opgevolgd, zowel voor de bouw als voor de aanvraag van een vergunning. In 2017 gold een specifieke welstandsnota in Hoorn die richtlijnen stelde voor bouwwerken op het dak. Deze nota was bedoeld om de leefomgeving te waarborgen en te voorkomen dat bouwprojecten de openbare ruimte zouden ontsieren. Later in 2020 is deze regeling vervallen, wat heeft geleid tot nieuwe regels, zoals die die thans gelden onder de Omgevingswet. Deze overgang heeft gevolgen voor het aanvragen van vergunningen en het toepassen van welstandscriteria.

Welstandscriteria voor dakkapellen in 2017

In 2017 gold in de gemeente Hoorn een welstandsnota die onder andere regels bevatte voor de plaatsing van dakkapellen. Deze nota stelde beperkingen in de vorm van welstandscriteria om ervoor te zorgen dat dakkapellen harmonisch en esthetisch passen in het stadsbeeld. Deze richtlijnen zijn van belang omdat dakkapellen visueel sterk zijn en het uiterlijk van een woning bepalend kunnen zijn.

Aan de voorkant van het gebouw

Voor dakkapellen geplaatst aan de voorkant van het huis zijn er specifieke eisen:

Materiaal- en kleurgebruik: Het materiaal en de kleur van de dakkapel moeten afgestemd zijn op het hoofdgebouw. De kozijnen moeten conform zijn aan de kozijnen op de voor- of zijgevel.
Voorvlak: Het voorvlak moet volledig met glas zijn gevuld. Dichte panelen zijn niet toegestaan.
Zijwanden: De zijwanden van de dakkapel moeten in een donkere kleur zijn of afgewerkt in de kleur van het dakvlak.
Locatie: Op het dakvlak mogen geen zonnecollectoren of dakramen aanwezig zijn. Er mag geen dakkapel geplaatst worden op een aan- of uitbouw of bijgebouw.
Beoordeling: De dakkapel moet voldoen aan het gebiedsgerichte beoordelingskader van het betreffende gebied.

Deze richtlijnen zijn bedoeld om te zorgen dat dakkapellen niet te dominante of storende elementen vormen in de omgeving.

Aan de achterkant van het gebouw

Voor dakkapellen die aan de achterkant van het gebouw worden geplaatst gelden andere, maar eveneens strikte richtlijnen:

Aantal en rangschikking: Bij meerdere dakkapellen moet de gemeente een regelmatige rangschikking op een horizontale lijn zien. Er moet minimaal 1 meter tussenruimte zijn. Dakkapellen mogen niet boven elkaar geplaatst worden.
Afstand tot constructieelementen: De afstand tot de nok moet minstens 0,50 meter zijn. De afstand tot de goot of dakvoet moet verticaal gemeten minstens 0,50 meter en maximaal 1,00 meter zijn. De afstand tot de zijkant van het achterdakvlak moet minstens 0,50 meter zijn.
Uniformiteit: Bij meerdere dakkapellen op één doorgaand dak moet er een herhaling van uniforme exemplaren zijn.

Deze richtlijnen zijn gericht op het behoud van het stadsbeeld en het voorkomen van visueel onaangename situaties.

Veranderingen sinds 2017

In 2020 is de regeling die gold op basis van de welstandsnota uit 2017 vervallen. Dit betekent dat de specifieke regels uit die tijd niet langer gelden. Sindsdien zijn nieuwe regels ingevoerd die in lijn staan met de Omgevingswet vanaf 2024. Deze wet zorgt voor een vereenvoudiging van het aanvraagproces voor omgevingsvergunningen en centraliseert de regelgeving in één digitale omgeving via het Omgevingsloket.

Nieuwe regels onder de Omgevingswet

De Omgevingswet heeft geleid tot een aantal belangrijke veranderingen in de regelgeving rond dakkapellen:

Eén aanvraagprocedure: Voorheen moest men via verschillende instanties een vergunning aanvragen. Sinds 2024 is alles samengebracht onder één wet, wat het proces efficiënter maakt.
Digitaal aanvragen: Aanvragen worden via het Omgevingsloket gedaan, wat het mogelijk maakt om sneller te reageren op aanvragen en regels te consulteren.
Bezwaarprocedure: Na de aanvraag heeft het proces twee fasen. In de eerste fase beoordeelt de gemeente de aanvraag binnen 8 weken. In de tweede fase kunnen belanghebbenden binnen 6 weken bezwaar maken. Pas na deze periode wordt de vergunning definitief verleend.
Vergunningaanvraag: In principe duurt het proces 14 weken, waarvan 8 weken voor de beoordeling door de gemeente en 6 weken voor de bezwaarperiode.

Hoewel de specifieke welstandscriteria uit 2017 niet langer gelden, blijft het belangrijk om rekening te houden met de visuele impact van een dakkapel. De nieuwe regels zetten hierop door, maar met een lagere drempel voor aanvragen.

Aanvragen van een vergunning voor een dakkapel

Het aanvragen van een vergunning voor een dakkapel is essentieel voor het naleven van de regelgeving. Of een vergunning nodig is, hangt af van meerdere factoren, zoals de locatie van de dakkapel (voorkant, achterkant), het type dakkapel en of het betreft een monument of een gebied met bepaalde beperkingen.

Wanneer is een vergunning nodig?

Aan de voorkant van het gebouw: In de meeste gevallen is een vergunning nodig. Dit geldt ook voor dakkapellen op monumenten of in gebieden met beschermd stadsgezicht.
Aan de achterkant van het gebouw: Meestal is geen vergunning nodig, maar er zijn wel beperkingen qua afstand tot constructieelementen en rangschikking van meerdere dakkapellen.
Speciale modellen: Nokverhogende dakkapellen en hoekdakkapellen vereisen vaak een vergunning vanwege hun invloed op het stadsbeeld.

Hoe verloopt de aanvraagprocedure?

De aanvraagprocedure voor een dakkapel vergunning is gestructureerd in twee fasen:

Fase 1 – Beoordeling door de gemeente: De gemeente beoordeelt de aanvraag binnen 8 weken. Als de aanvraag onvolledig is, kan dit leiden tot vertraging.
Fase 2 – Bezwaarprocedure: Na goedkeuring door de gemeente hebben belanghebbenden 6 weken om bezwaar aan te tekenen. Pas na deze periode wordt de vergunning definitief verleend.

Het is mogelijk om aanvragen te doen zonder dat alle bouwtekeningen en berekeningen zijn ingediend. Dit kan helpen om tijd te besparen, maar het is belangrijk om de procedure goed te begrijpen.

Veelgemaakte fouten

Er zijn een aantal veelgemaakte fouten bij het aanvragen van een vergunning voor een dakkapel:

Onvolledige aanvraag: Als de aanvraag onvolledig is, kan dit leiden tot vertraging in de procedure. Het is aan te raden om een compleet dossier in te dienen.
Niet voldoen aan welstandscriteria: Hoewel de oude welstandscriteria uit 2017 zijn vervallen, zijn er nog steeds eisen qua uiterlijk en beoordeling van het stadsbeeld. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden.
Aanvragen zonder melding: Als de aanvraag gedaan wordt zonder dat er melding is gemaakt van de werkzaamheden, kan dit leiden tot boetes of vertraging.

Het is verstandig om een bouwbedrijf of adviseur te raadplegen om ervoor te zorgen dat alle stappen correct worden gevolgd.

De invloed van de Omgevingswet

De invoering van de Omgevingswet in 2024 heeft geleid tot een aantal belangrijke veranderingen in het aanvraagproces voor dakkapellen. Deze wet centraliseert de regelgeving rondom bouw- en verbouwprojecten en maakt het aanvragen van vergunningen eenvoudiger en efficiënter.

Voordelen van de Omgevingswet

Eén aanvraagprocedure: In plaats van meerdere instanties te benaderen, is alles nu samengebracht onder één wet en één digitale omgeving.
Snelheid: De gemeente heeft 8 weken om de aanvraag te beoordelen, wat sneller is dan de eerdere norm van 8 tot 12 weken.
Transparantie: Het Omgevingsloket biedt duidelijkheid over welke regels voor jouw adres gelden. Dit maakt het eenvoudiger om de regelgeving te begrijpen en te volgen.

Nadelen of uitdagingen

Bezwaarprocedure: De bezwaarprocedure kan leiden tot vertraging, aangezien belanghebbenden 6 weken hebben om bezwaar aan te tekenen.
Complexiteit: Hoewel het proces is vereenvoudigd, kan het nog steeds complex zijn, vooral voor eigenaars die geen ervaring hebben met vergunningaanvragen.
Nieuwe regels: De regels zijn veranderd sinds 2017, wat betekent dat oudere documenten of adviezen niet langer gelden. Het is belangrijk om actueel te blijven.

Beoordeling door onafhankelijke instanties

In sommige gevallen wordt een dakkapel aanvraag beoordeeld door een onafhankelijke commissie, zoals de Commissie voor Monumenten en Welstand. Deze commissie is verantwoordelijk voor het toezicht op welstandscriteria en het beoordelen van bouwprojecten die het stadsbeeld of de leefomgeving beïnvloeden.

Criteria voor beoordeling

Ondergeschiktheid aan het hoofdgebouw: De dakkapel moet een ondergeschikte toevoeging zijn aan het dakvlak.
Uniformiteit: De dakkapel moet gelijk zijn aan het standaardplan voor een gelijke woning in het betreffende bouwblok of straat.
Gebiedsgerichte criteria: De dakkapel moet voldoen aan aanvullende criteria die gelden voor het betreffende gebied of object.

Als een dakkapel niet voldoet aan deze criteria of als er twijfel is over de toepasbaarheid van de richtlijnen, kan er gebruik gemaakt worden van gebieds-, object- en eventuele andere criteria.

Samenvatting van de regels per locatie

De regels voor dakkapellen kunnen variëren afhankelijk van de locatie en het type woning. Hier is een overzicht van de belangrijkste regels:

Locatie / Type	Benodigde Vergunning	Aanvullende Eisen
Voorkant woning	Vaak ja	Materiaal- en kleurgebruik afgestemd op hoofdgebouw
Achterkant woning	Meestal nee	Regelmatige rangschikking, minimaal 1 m afstand
Monument of beeldbepalend gebouw	Altijd ja	Aanvullende eisen voor het behoud van het stadsbeeld
Nokverhogende dakkapel	Vaak ja	Extra beoordeling nodig
Hoekdakkapel	Vaak ja	Beoordeling door onafhankelijke instanties

Deze tabel geeft een duidelijk overzicht van de regels voor dakkapellen in 2017 en daarna. Het is belangrijk om deze richtlijnen te volgen om conflicten te voorkomen en de regelgeving correct te naleven.

Conclusie

De regels voor dakkapellen zijn veranderd sinds 2017, vooral door de invoering van de Omgevingswet in 2024. Deze wet heeft geleid tot een vereenvoudiging van het aanvraagproces en een centrale plek voor het aanvragen van vergunningen via het Omgevingsloket. Hoewel de oude welstandscriteria uit 2017 zijn vervallen, blijft het belangrijk om rekening te houden met het stadsbeeld en de visuele impact van een dakkapel. Het aanvragen van een vergunning is essentieel, en het proces is gestructureerd in twee fasen: beoordeling door de gemeente en eventueel bezwaar door belanghebbenden.

Voor eigenaars die een dakkapel willen plaatsen is het belangrijk om deze richtlijnen en procedures goed te begrijpen. Het is verstandig om een bouwbedrijf of adviseur te raadplegen om ervoor te zorgen dat alle stappen correct worden gevolgd. Bovendien is het belangrijk om actueel te blijven, aangezien de regelgeving zich voortdurend ontwikkelt en aanpast aan nieuwe behoeften en uitdagingen.

Bronnen

regels
2017