Dakkapelvergunning en slopen: regels en verplichtingen voor woningbouwers en verbouwers

Published by Redactie on september 17, 2025 | Category dakkapel

Inleiding

In de context van woningbouw en verbouwing komen vragen regelmatig voor over de verplichtheid tot het aanvragen van een vergunning bij het uitvoeren van sloopwerkzaamheden, zoals het slopen van een dakkapel. In de Nederlandse regelgeving zijn duidelijke regels vastgelegd over de omgevingsvergunning voor het slopen. Deze bepalingen zijn bedoeld om zowel de veiligheid van de omgeving, het milieu en de werknemers, als de juridische eisen van de gemeente te waarborgen.

Op basis van de beschikbare informatie blijkt dat het slopen van bouwwerken in de meeste gevallen een vergunning vereist, tenzij de hoeveelheid sloopafval onder bepaalde limieten blijft. Bij het slopen van een dakkapel, afhankelijk van de omvang en samenstelling van het afval, is het dus mogelijk dat een vergunning benodigd is. Dit artikel geeft een gedetailleerde uitleg van de juridische kaders, praktische toepassing en handhaving van de regels rondom de sloopvergunning.

De juridische basis: omgevingsvergunning voor het slopen

Wettelijke grondslag

De juridische basis voor de omgevingsvergunning voor het slopen is te vinden in de Woningwet, het Asbestverwijderingsbesluit 2005, en de Wet bijzondere aardrijkskundige omstandigheden (Wabo). Deze wetten vormen het kader waarbinnen gemeenten het slopen van bouwwerken kunnen reguleren.

De term "sloopvergunning" is historisch gebruikelijk, maar sinds de invoering van de Wabo is deze vervangen door "omgevingsvergunning voor het slopen". Bij sloopwerkzaamheden die specifiek gericht zijn op het verwijderen van asbest, spreekt men van een "omgevingsvergunning voor het slopen van asbest".

Algemene regel: vergunning is vereist

Volgens artikel 8.1.1 van de regelgeving is het verboden om bouwwerken, inclusief woonwagens, te slopen zonder vergunning van het bevoegd gezag. Dit geldt voor alle sloopwerkzaamheden, tenzij er bepaalde uitzonderingen gelden.

Uitzondering: sloopafval onder 10 m³

Een uitzondering op de verplichting tot aanvragen van een vergunning geldt wanneer de hoeveelheid sloopafval niet meer bedraagt dan 10 kubieke meter. In dat geval is een vergunning niet vereist, mits het slopen geen asbest betreft.

In praktijk betekent dit dat het slopen van kleinere bouwonderdelen, zoals een dakkapel, eventueel geen vergunning vereist. De kritische factor is de hoeveelheid afval die hierbij ontstaat. Als de verwachte hoeveelheid sloopafval onder de 10 m³ blijft, mag een vergunning worden weggelaten.

Asbest en andere gevaarlijke stoffen

Wanneer het slopen gevaarlijk afval betreft, zoals asbest, is een vergunning altijd vereist, ongeacht de hoeveelheid afval. Dit is een belangrijk verschil met de algemene uitzondering. De aanwezigheid van asbest zorgt voor extra risico’s voor de werknemers en omgeving, wat de noodzaak van een vergunning en een sloopveiligheidsplan onderbreekt.

Voorwaarden en voorschriften bij de vergunning

Veiligheid tijdens het slopen

Als een vergunning vereist is, kan het bevoegde gezag bepaalde voorschriften aan de vergunning koppelen. Deze voorschriften zijn bedoeld om zowel de veiligheid van de werknemers, als de bescherming van de omgeving te waarborgen.

De volgende onderwerpen kunnen aan de vergunning verbonden zijn:

Veiligheid tijdens het slopen – dit omvat onder meer de sloopmethode, de afscheiding van het sloopterrein en de veiligheid van hulpmiddelen.
Bescherming van nabijgelegen bouwwerken – er kunnen maatregelen worden genomen om schade aan aanliggende woningen of structuren te voorkomen.
Scheiden en gescheiden houden van sloopafval – de sloopafval moet minimaal worden gescheiden in de volgende fracties:
- asbest,
- gevaarlijk afval,
- overig afval.
Bovendien kan het bevoegde gezag eisen dat extra fracties worden toegevoegd, zoals:
- steenachtig sloopafval (zonder gips),
- bitumineuze en teerhoudende dakbedekking,
- PAKS-verontreinigde materialen,
- asfalt,
- dakgrind,
- vlakglas.
Overleggen van gegevens – vóór aanvang van de sloopwerkzaamheden moeten bepaalde gegevens aan het bevoegde gezag worden overgelegd. Dit betreft onder meer het sloopveiligheidsplan, de sloopmethode en de verwachte hoeveelheid en samenstelling van het afval.

Sloopveiligheidsplan

Een sloopveiligheidsplan is een verplicht onderdeel van de aanvraag voor een vergunning. Dit plan bevat een gedetailleerde beschrijving van de sloopmethode, de veiligheidsmaatregelen en de manier waarop sloopafval wordt afgevoerd. Het plan dient bij de gemeente in te worden gediend en wordt beoordeeld op de mate waarin het de externe veiligheid waarborgt. De veiligheid van de werknemers wordt beoordeeld door de Arbeidsinspectie, niet door de gemeente.

Praktische toepassing in de realiteit

Samenwerking met vergunninghoudende partijen

Bij het slopen moet men zich houden aan de regels voor de afvoer van sloopafval. Alleen vergunninghoudende inzamelaars en transporteurs mogen gevaarlijk afval zoals asbest afvoeren. Bovendien mogen de vergunningvoorschriften geen 'gedwongen winkelnering' bevatten. Dat wil zeggen: men mag niet verplicht worden om het afval naar een bepaald bedrijf af te voeren, terwijl andere vergunninghoudende partijen ook in staat zijn het afval te bewerken.

Handhaving en overtredingen

De regels rondom het slopen worden intensief geïnspireerd door intensivering van handhaving. Gemeenten en de Arbeidsinspectie voeren regelmatig controles uit op sloopactiviteiten, met name wanneer er sprake is van gevaarlijk afval. Wanneer sloopwerkzaamheden worden uitgevoerd zonder benodigde vergunning, is dit een overtreding en kan dat leiden tot boetes of andere juridische gevolgen.

Splitsen van sloopwerken

Een andere praktische aspect is het splitsen van sloopwerken in kleinere eenheden om de 10 m³ grens te omzeilen. Dit is een bekende methode om de vergunningplicht te omzeilen. Echter, zoals uit de bron duidelijk blijkt, is splitsen van sloopwerken een methode die als opzichtige en niet-acceptabele vorm van ontduiking wordt gezien. Een gemeente kan in dergelijke gevallen besluiten dat er toch een vergunning is verplicht, ook al zou de hoeveelheid afval per sloopwerk individueel onder de 10 m³ liggen.

Juridische afwijkingsmogelijkheden

Afwijking van het verbod tot overschrijding van de achtergevelrooilijn

In sommige gevallen kan er worden afgeweken van het verbod tot overschrijding van de achtergevelrooilijn. Dit is mogelijk onder bepaalde omstandigheden, zoals wanneer het slopen technische of bedrijfstechnische redenen teweegbrengt. De afwijking moet echter steeds goed onderbouwd worden in een vergunningaanvraag, en moet rekening houden met de gevolgen voor omwonenden en de brandweer.

Speciale gevallen

Niet alleen artikel 2.5.14 biedt mogelijkheden tot afwijking. Ook artikel 2.5.29 van de regelgeving bevat een afwijkingsmogelijkheid in zeer speciale gevallen. Deze afwijkingsmogelijkheid is echter erg beperkt en wordt alleen toegestaan bij buitengewone omstandigheden.

Conclusie

Het slopen van bouwwerken, inclusief het verwijderen van een dakkapel, is in de meeste gevallen onderworpen aan de regels voor een omgevingsvergunning voor het slopen. De verplichtheid tot het aanvragen van zo’n vergunning hangt af van de hoeveelheid sloopafval en de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen zoals asbest.

Wanneer het slopen niet onder de 10 m³ valt, of wanneer gevaarlijke stoffen aanwezig zijn, is een vergunning verplicht. Bovendien kunnen voorschriften aan de vergunning verbonden zijn, zoals het scheiden van afval, het opstellen van een sloopveiligheidsplan en de afscheiding van het sloopterrein.

Het is van groot belang dat zowel woningbouwers als verbouwers zich goed informeren over de lokale regelgeving van hun gemeente. Niet alleen om juridische problemen te vermijden, maar ook om de veiligheid van het sloopterrein en het milieu te waarborgen. Het splitsen van sloopwerken om de vergunningplicht te omzeilen is niet aan te raden en kan leiden tot overtredingsaangiften.

Bij twijfel is het verstandig om contact op te nemen met de gemeente of een professional in de bouwsector om juridische en praktische zekerheid te verkrijgen. Op die manier kan men vertrouwen hebben dat het slopen wordt uitgevoerd op een veilige, juridisch correcte en duurzame manier.