Duurzame Energieopwekking op het Dak: Dakkapellen en Kleine Windmolens in de Praktijk

Published by Redactie on september 17, 2025 | Category dakkapel

In de huidige tijd waarin duurzame energieopwekking op eigen terrein steeds belangrijker wordt, zijn zowel zonnepanelen als kleine windmolens aan het opkomen. Vooral in Nederland, een land met een rijke windgeschiedenis, zijn er innovatieve oplossingen ontstaan om duurzame energie te genereren, zoals windmolens op het dak of in de tuin. Ook dakkapellen zijn hierin een essentieel onderdeel, gezien hun rol in de bescherming van het dak tegen de elementen.

Deze artikelen geven een overzicht van de juridische, technische en praktische aspecten van het plaatsen van windmolens en het gebruik van dakkapellen, met een focus op hoe deze systemen kunnen bijdragen aan duurzame energieopwekking. Bovendien wordt ingegaan op de kansen en uitdagingen bij het combineren van zonnepanelen, windmolens en dakkapellen in de woningbouw.

Juridische Kwesties: Recht op Zonlicht en Regels voor Windmolens

Het Recht op Zonlicht

In Nederland is er een oud-vaderlandse regel genaamd ‘windrecht’, waarbij een molen recht heeft op voldoende wind om te draaien. Deze juridische norm is gebaseerd op de historie van windmolens in het land. Nu zonnepanelen een steeds grotere rol spelen in de energieopwekking, rijst de vraag of er ook een ‘zonrecht’ zou kunnen bestaan.

In een casus uit het noorden van het land werd een buurman met zonnepanelen op zijn dak voor de tweede keuze geplaatst door zijn buurman, die een dakkapel liet plaatsen. Deze dakkapel blokkeerde een deel van het zonlicht en leidde tot een verlies van rendement van de zonnepanelen. Hoewel direct zonlicht een groter rendement oplevert, is indirecte instraling verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de jaaropbrengst van zonnepanelen. In dit geval was het verlies rond de 10%. De situatie toont aan dat het belangrijk is om zonnepaneelinstallaties zorgvuldig te plannen, met rekening houdend met mogelijke schaduwvorming door andere bouwelementen zoals dakkapellen.

Regels voor het Plaatsen van Windmolens

Windmolens op het dak of in de tuin vallen onder de lokale gemeentelijke regelgeving. De gemeente Dordrecht heeft bijvoorbeeld recent haar beleid bijgesteld om het plaatsen van kleine windmolens te faciliteren. Zo mogen kleine windmolens op het dak nu maximaal 20% boven de nok uitsteken, terwijl op een paal in de tuin een hoogte van tien meter toegestaan is. Deze maatregel maakt Dordrecht een pionier in de toepassing van kleine windturbines in de woningbouw.

Andere gemeenten zijn nog niet zo vooruitstrevend. In Urk, bijvoorbeeld, is er momenteel geen duidelijk beleid opgesteld voor het plaatsen van windmolens op eigen terrein. De gemeente onderzoekt via een enquête wat de wens van inwoners en bedrijven is. Dit toont aan dat er op nationaal niveau nog verschillen zijn in regelgeving en beleid, afhankelijk van de gemeente.

Technische Kwesties: Dakkapellen en Windmolens in de Praktijk

Wat Maken Dakkapellen Wind- en Waterdicht?

Een dakkapel moet niet alleen esthetisch aantrekkelijk zijn, maar ook technisch sterk om de elementen te weerstaan. Bij BM Daktechniek gebruiken ze een bitumen dakbedekking met toegevoegde APP of SBS om het dak wind- en waterdicht te maken. Deze materialen zorgen voor een extra laag beschermding tegen UV-straling, wat van groot belang is gezien het blootstellen aan zonlicht en regen het hele jaar door.

Het is ook belangrijk dat dakkapellen goed gecombineerd worden met andere elementen zoals zonnepanelen of windmolens. In de casus van de dakkapel die het zonlicht blokkeerde, werd er een verlies in rendement gemeten. Dit benadrukt het belang van een goed gepland ontwerp van het dak, waarbij energieopwekkende systemen centraal staan.

Hoe Werkt een Kleine Windmolen?

Een van de meest innovatieve windmolens die momenteel ontwikkeld wordt in Nederland is The BladeX1. Deze windmolen is 1,40 meter hoog en heeft een doorsnede van 60 centimeter. Het model is ontworpen om te voldoen aan de regels van de meeste gemeenten in Nederland, aangezien het slechts 90 centimeter boven het dak uitsteekt.

De technologie achter The BladeX1 is gericht op het omzeilen van de Wet van Betz, een natuurkundige wet die stelt dat een windturbine niet meer dan 59,3% van de windenergie kan opvangen. The Blade gebruikt een unieke methode om de windenergie twee keer te benutten. Door een plastic kap met openingen wordt de wind tweemaal door de turbine geleid, wat leidt tot een hoger rendement. Dit maakt de windmolen geschikt voor huishoudens die willen bijdragen aan de duurzame energietransitie.

Bij de productie wordt er rekening gehouden met geluid en veiligheid voor vogels. De windmolen produceert weinig geluid en trilt niet, wat belangrijk is voor woningen in woonwijken. Ook is er geen gevaar voor vogels, in tegenstelling tot grotere windmolens op zee of land. Dit maakt The Blade geschikt voor gebruik in bebouwde kom.

Praktische Kwesties: Opbrengst en Kosteneffectiviteit

Verwachte Opbrengst van Kleine Windmolens

Ondanks de technische innovaties is er nog steeds veel discussie over de werkelijke opbrengst van kleine windmolens. In een casus waarin iemand een windgenerator van het merk Airturb op zijn schuur installeerde, was de opbrengst slechts 90 kWh per jaar, wat aanzienlijk minder is dan de belofte van 1000 kWh per jaar. Dit benadrukt het belang van realistische verwachtingen en een grondige inschatting van de locatie waar een windmolen geplaatst wordt.

Factoren die van invloed zijn op de opbrengst zijn:

Windrichting en windsnelheid
Hoogte van de windmolen boven de grond
Omvormer en opslagcapaciteit
Lokale weersomstandigheden

Het is dus essentieel om een gedetailleerde analysemethode toe te passen bij de planning van een kleine windmoleninstallatie. Daarnaast is het ook belangrijk om te weten dat de opbrengst van windmolens sterk varieert per jaar, afhankelijk van de windtijden.

Kosteneffectiviteit van Energieopwekkende Systemen

Het investeren in zonnepanelen of windmolens vraagt om een aanzienlijke investering. Voor zonnepanelen zijn de kosten afhankelijk van de grootte van het systeem, de kwaliteit van de panelen en de installatiekosten. Voor windmolens variëren de kosten afhankelijk van het type en de technologie.

De BladeX1 is bijvoorbeeld een relatief compact model dat in de buurt van 1500 euro kost, met eventueel extra kosten voor een mast en een omvormer. In vergelijking met zonnepanelen is dit een aantrekkelijke optie, vooral in gebieden waar de windtijden aanzienlijk zijn.

Een belangrijke overweging bij de keuze tussen zonnepanelen en windmolens is de lokaal beschikbare energiebron. In zonnige gebieden zijn zonnepanelen meestal rendabeler, terwijl in windrijke gebieden windmolens beter presteren. Het combineren van zonnepanelen en windmolens kan een betere energieopbrengst opleveren, vooral in regio’s met veel zon en wind.

Duurzame Energieopwekking in de Praktijk

Voorbeelden van Slimme Opwekkingsystemen

In Dordrecht is er momenteel een pilotproject gaande waarbij inwoners de mogelijkheid krijgen om kleine windmolens op hun dak of in hun tuin te plaatsen. Deze initiatieven worden gesteund door lokale overheden en particuliere investeerders. Het doel is om een groter aantal huishoudens te verduurzamen en zo de afhankelijkheid van het energienetwerk te verminderen.

In een ander voorbeeld in Urk heeft een gemeente onlangs besloten om een enquête te starten om inzicht te krijgen in de wens van inwoners en bedrijven naar duurzame energieopwekking. Deze enquête is een eerste stap richting het opstellen van een duidelijk beleid voor het toestaan van kleine windmolens op eigen terrein.

De Rol van Overheden en Belastingvoordeel

Het succes van duurzame energieopwekking op eigen terrein hangt ook af van beleid en subsidies van de overheid. In Nederland zijn er momenteel subsidies beschikbaar voor de installatie van zonnepanelen, maar voor kleine windmolens zijn er nog weinig voordelen. Dit kan een belemmering zijn voor potentiële kopers die rekenen op een terugverdientermin.

Een andere factor is de verplichting om energie terug te leveren aan het netwerk. In sommige gevallen is het mogelijk om de opgewekte energie te gebruiken binnen het huishouden, maar in andere gevallen moet het overschot worden terugverkocht. Dit heeft invloed op de rendabiliteit van de investering.

Duurzame Opwekking in Woonwijken

Het plaatsen van kleine windmolens in woonwijken stelt extra eisen aan geluid, veiligheid en esthetiek. In het voorbeeld van Mark Bouwers, die een windturbine op zijn schuur installeerde, bleek de opbrengst te ver beneden de verwachtingen. Dit onderstreept het belang van een goed gekozen locatie en een technisch goed uitgevoerde installatie.

Daarnaast moet er rekening worden gehouden met de woonomgeving. In woonwijken zijn er vaak stricte regels voor het bouwen of veranderen van het dakhuis. De installatie van windmolens of dakkapellen vraagt om een vergunning en moet overeenkomen met de lokaal geldende regels.

Conclusie

Duurzame energieopwekking op eigen terrein is een steeds belangrijker onderdeel van de woningbouw in Nederland. Zowel zonnepanelen als kleine windmolens kunnen een betere energievoorziening bieden, vooral in combinatie met een goed gepland dakontwerp dat wind- en waterdicht is.

De juridische aspecten van het recht op zonlicht en het toestaan van windmolens zijn van groot belang bij de planning van een duurzame woning. In sommige gemeenten zijn er innovatieve beleidsmaatregelen om het gebruik van duurzame energie te stimuleren, terwijl andere gemeenten nog in ontwikkeling zijn.

Technisch gezien zijn er veel kansen met moderne windmolens zoals The BladeX1, die het mogelijk maken om windenergie efficiënter te benutten. Maar het is ook belangrijk om realistische verwachtingen te hebben over de opbrengst en de kosteneffectiviteit.

In de praktijk is het verstandig om een gedetailleerde analyse te doen van de locatie, de beschikbare subsidies en de lokaal geldende regels. Zowel particuliere huiseigenaren als professionele bouwers kunnen zo een duurzame opwekkingssysteem realiseren die past bij hun wensen en budget.

Bronnen

windmolen