Veiligheid van dakkapellen: Doorvalbeveiliging en onderhoud in de praktijk

Published by Redactie on september 17, 2025 | Category dakkapel

Een dakkapel is meer dan alleen een ingang naar een zolder of uitkijkpost in het huis. Het is ook een gevoelige zone wat betreft veiligheid, met name wanneer het om doorvalbeveiliging gaat. In dit artikel geven we een overzicht van de huidige regelgeving en praktijk richting doorvalbeveiliging van dakkapellen, inclusief aandacht voor onderhoud, kosten en beveiligingsaspecten.

Inleiding: Waarom is doorvalbeveiliging belangrijk?

Dakkapellen kunnen in combinatie met glasoppervlakken en lage borstweringen een risico vormen voor ongevallen, vooral bij kinderen of bij onverwachte situaties. De regelgeving in Nederland stelt duidelijke eisen aan het beveiligen van ruimtes waar het risico op doorval bestaat. Deze eisen zijn onder andere vastgelegd in het Bouwbesluit en gecombineerd met normen zoals NEN 6702 en NEN-EN 1990. In de praktijk betekent dit dat zowel nieuwbouw als bestaande woningen onder bepaalde voorwaarden doorvalbeveiliging moeten hebben.

Doorvalbeveiliging is niet alleen een juridisch verplichting, maar ook een essentieel onderdeel van het algemene veiligheidsbeleid in de woningbouw. Het betreft beveiligingen die mensenlevens bescheren, zoals duidelijk aangegeven in één van de praktijkvoorbeelden uit de bronteksten. Hierbij worden problemen genoemd zoals losse bevestigingen, roestige onderdelen en verkeerd geplaatste stangen. Deze aspecten benadrukken hoe belangrijk het is om deze veiligheidsmaatregelen niet lichtzinnig aan te pakken.

Wat is doorvalbeveiliging en wanneer is het verplicht?

Juridische kaders en praktijkrichtlijnen

Het Bouwbesluit stelt dat ramen of glasdelen moeten worden beveiligd tegen het doorvallen van personen, wanneer het hoogteverschil van de vloer t.o.v. een aangrenzende vloer, terrein of water meer dan 100 cm is. Voor bestaande bouw geldt deze drempel op 150 cm. Daarnaast moet het betreffende raam of glasdeel een te lage borstwering hebben — voor bestaande bouw vanaf 60 cm en voor nieuwbouw vanaf 85 cm.

Deze regels zijn niet alleen van toepassing op ramen die kunnen openen, maar ook op ramen of glasdelen die statisch zijn. Dit betekent dat zelfs een dakkapel, waarbij het glasoppervlak niet open gaat, onder de regelgeving kan vallen, afhankelijk van de hoogte en het ontwerp.

NEN-normen en interpretaties

De norm NEN 6702, en later de NEN-EN 1990 / NEN-EN 1991-1-1, bepalen de technische eisen voor doorvalbeveiliging. Deze normen zijn van essentieel belang bij het testen en beoordelen van veiligheidssystemen. Een voorbeeld van de technische eisen is de test met een glasparelzak van 50 kg, die een valhoogte van 1 meter moet overleven — ook bekend als de slingerproef. Deze tests zijn bedoeld om te garanderen dat de beveiliging mensen kan tegenhouden die per ongeluk of per onachtzaamheid uit het raam vallen.

Wanneer het gaat om praktische toepassing, is het belangrijk om te beseffen dat bepaalde interpretaties van deze normen geen juridisch bindende waarde hebben. Zo is er bijvoorbeeld een waarschuwing geformuleerd in de brontekst dat illustratieve afbeeldingen en interpretaties van het Bouwbesluit niet altijd 100% juridisch accuraat zijn. Hierbij benadrukt Secu dat de verantwoordelijkheid voor de juiste uitvoering van de beveiliging ligt bij de gebruiker of uitvoerder, en niet bij de leverancier van illustraties of voorbeelden.

Toepassing van doorvalbeveiliging bij dakkapellen

Specifica en praktijkuitdagingen

Een dakkapel kan een aparte uitdaging vormen bij de toepassing van doorvalbeveiliging. Het ontwerp van een dakkapel — vaak met glasoppervlakken die licht binnenlaten — vereist een beveiliging die zowel technisch betrouwbaar is als esthetisch aantrekkelijk. Dit is vooral relevant bij woningen met hoge erfgoedwaarden of architectonische eigenschappen, waarin dakkapellen niet zomaar aangepast kunnen worden.

In sommige gevallen is het bijvoorbeeld niet toegestaan om een dakkapel aan te brengen op het voordakvlak of op een dakvlak dat naar een openbaar toegankelijk gebied is gericht. In dergelijke situaties zijn er drie categorieën beschikbaar:

Maatwerk – De dakkapel kan op basis van maatwerk worden aangebracht.
Interbellum-architectuur – Een dakkapel is toegestaan, mits de maximale hoogte 1,30 meter is.
Geen dakkapel voorzijde – Het is niet toegestaan om een dakkapel aan te brengen op het voordakvlak.

Daarnaast zijn er beperkingen bij zadel- en hellingsdaken. Zo is een vliering — de lage ruimte boven de zolder — vaak niet geschikt voor het plaatsen van een dakkapel. Ook daken met een hellingshoek van minder dan 30 graden kunnen problemen opleveren.

Beveiliging in kinderenvoorzieningen

Een belangrijk aspect bij het toepassen van doorvalbeveiliging is het gebruik van deze beveiliging in kinderkamers. Kinderen zijn aangelegd om te klimmen en klauteren, en een doorvalbeveiliging wordt vaak niet als beveiliging ervaren, maar als een klimrek. Daarom is het verplicht om in ruimtes waar kinderen onbeheerd spelen afsluitbare raamuitzetters aan te brengen op de openslaande delen van het glas.

Hoewel doorvalbeveiliging voorkomt dat een kind uit het raam valt, is het niet een maatregel die volledig veilig maakt tegen klimmen of onverwachte valpartijen. Daarom is het verstandig om extra veiligheidssystemen te combineren, zoals raambeveiligingen of glasversterkingen.

Onderhoud en reiniging van dakkapellen

Onderhoudsvoorschriften en kosten

Een dakkapel is een complexe constructie die regelmatig onderhoud vergt. Onderhoud is essentieel om de levensduur van de dakkapel te verlengen, maar ook om veiligheid en prestaties te garanderen. In de praktijk worden diverse onderhoudsverzorgingen aangeboden, zoals reiniging van het glas, waxbehandeling en inspecties van de constructie.

Een onderneming die dakkapellen reinigt en onderhoudt, biedt bijvoorbeeld vaste pakketten aan met prijzen die afhankelijk zijn van het aantal dakkapellen en hun afmetingen. Voorbeelden van dergelijke pakketten zijn:

OnderhoudsPakket 1: 1 dakkapel, €120, inclusief btw.
OnderhoudsPakket 2: 2 dakkapellen, €210, inclusief btw.
OnderhoudsPakket 3: 3 dakkapellen, €275, inclusief btw.
OnderhoudsPakket 4: 4 dakkapellen, €340, inclusief btw.
OnderhoudsPakket 5: Nokverhoging of dakkapel breder dan 4,20 meter, €155, inclusief btw.

Daarnaast zijn er aanvullende schoonmaakdiensten beschikbaar, zoals het leeghalen van de dakgoten (€20 per zijde), reiniging van de overstek (€20 per zijde), reiniging van rolluiken (€15 buiten, €45 binnen), zonpanelen (€3,50 per paneel) en gehele reiniging van houtwerk of kunststof kozijnen (op aanvraag).

Het is belangrijk om te beseffen dat het onderhoud van een dakkapel niet alleen visueel van invloed is, maar ook op de functionele veiligheid. Een dakkapel die niet goed onderhouden wordt, kan bijvoorbeeld lekken of niet optimaal licht doorlaten, wat op de lange termijn kan leiden tot schade aan het dak of de interieurbouw.

Veiligheidscontrole en technische eisen

Veiligheid van personeel

Bij de uitvoering van onderhouds- of beveiligingswerkzaamheden aan een dakkapel is veiligheid van het personeel van essentieel belang. In de praktijk wordt hierbij rekening gehouden met regelgeving en interne procedures, zoals het controleren van valbeveiligingen voordat het dak wordt betreden. Deze procedures zijn een essentieel onderdeel van het werk en geven extra zekerheid, niet alleen voor de klant, maar ook voor het personeel.

Veiligheid van de klant

Ook de klant wordt beschermd door bepaalde maatregelen. Zo is het niet verplicht dat de klant thuis is tijdens de reiniging van een dakkapel, zolang er toegang is tot de voor- en achterzijde van het huis. Daarnaast wordt, indien er geen buitenkraan beschikbaar is, water uit een reservoir in de bedrijfsbus gebruikt. Deze aanpak maakt reiniging en onderhoud makkelijker en minder storend voor de klant.

Technische beperkingen en oplossingen

Beperkingen bij de installatie

Er zijn meerdere technische beperkingen die het plaatsen van een dakkapel of doorvalbeveiliging bemoeilijken. Zo kan bijvoorbeeld het gebruik van een bekend merk garderobe stang — vaak gekozen omwille van de smalle profielbreedte — niet geschikt zijn als doorvalbeveiliging. Dit heeft te maken met de krachten die vrijkomen tijdens de slingerproef. Geen enkele barrière-stang slaagt deze test, zoals Secu heeft onderzocht.

Daarnaast zijn er ook beperkingen bij de montage in kunststof kozijnen of schuine dakpartijen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om extra verstevigingen in te bouwen of oplossingen te zoeken die aan de normen voldoen. Dit vraagt vaak vooraf advies van een vakman, zodat er geen problemen ontstaan bij de inspectie of de werkelijke toepassing van de beveiliging.

Advies en keuzemogelijkheden

Keuze van beveiligingssystemen

Bij het kiezen van een doorvalbeveiliging zijn er verschillende factoren in te overwegen, zoals de locatie van het glasoppervlak, de hoogteverschillen, de aanwezigheid van kinderen en de architectonische beperkingen. In de praktijk wordt aanbevolen om advies in te winnen van een deskundige, zoals een bouwbedrijf of een specialist in doorvalbeveiliging zoals Secu. Deze ondernemingen hebben breed kennis en ervaring, en kunnen specifieke oplossingen bieden die aan de normen en regelgeving voldoen.

Een voordeel van een professionele aanpak is dat het mogelijk is om maatwerk te ontwerpen of maatwerkoplossingen toe te passen die beter aansluiten bij de architectonische eigenschappen van de woning. Dit is bijvoorbeeld van toepassing op woningen met hoge erfgoedwaarden, waarin standaardoplossingen niet altijd toegestaan zijn.

Nieuwe technologieën en toepassingen

De technologie op het gebied van doorvalbeveiliging ontwikkelt zich voortdurend. In de afgelopen jaren is er bijvoorbeeld een unieke goedkeuring voor nieuwbouw (KOMO) ontwikkeld, die specifieke eisen stelt aan de toepassing van beveiligingssystemen. Bovendien zijn er nu oplossingen beschikbaar in verschillende RAL kleuren en maatregelen, zodat de beveiliging niet alleen veilig, maar ook esthetisch aantrekkelijk is.

Een voordeel van deze ontwikkeling is dat het mogelijk is om doorvalbeveiliging te integreren in het ontwerp van een woning, zonder dat het de esthetiek van het glasoppervlak of de dakkapel ondermijnt. Dit maakt het eenvoudiger om aan de regelgeving te voldoen, zonder dat het nodig is om het glasoppervlak te verbergen of te beperken.

Conclusie

Doorvalbeveiliging is een essentieel onderdeel van de veiligheid in de woningbouw, met name bij glasoppervlakken zoals dakkapellen. De regelgeving stelt duidelijke eisen aan het beveiligen van ruimtes waar het risico op doorval bestaat, en dit geldt zowel voor nieuwbouw als voor bestaande woningen. Het toepassen van deze veiligheidsmaatregelen vraagt niet alleen technische kennis, maar ook een goed begrip van de regelgeving en de praktijkuitdagingen.

Onderhoud en reiniging van dakkapellen zijn eveneens belangrijk om de levensduur van deze constructies te verlengen en hun functionele veiligheid te garanderen. Het is daarom verstandig om regelmatig onderhoudscontroles te laten uitvoeren, en eventuele problemen op tijd te herkennen en op te lossen.

In de praktijk is het verstandig om advies in te winnen van een deskundige, zoals een bouwbedrijf of een specialist in doorvalbeveiliging. Deze partijen hebben breed kennis en ervaring, en kunnen specifieke oplossingen bieden die aan de normen en regelgeving voldoen. Met de juiste benadering is het mogelijk om aan de veiligheidsverplichtingen te voldoen, zonder dat het de esthetiek van de woning ondermijnt.

Bronnen

doorvalbeveiliging