Riolering in gebouwen: Aansluiting, onderhoud en maatregelen

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category riolering

In de hedendaagse bouw en renovatie is het aanleggen en onderhouden van een rioolsysteem een essentieel onderdeel. De betrouwbare afvoer van afvalwater is van cruciaal belang voor de leefbaarheid, hygiëne en duurzaamheid van gebouwen. In de bronnen die zijn opgesomd, wordt een overzicht gegeven van de verschillende maatregelen, technieken en regelgevingen die van toepassing zijn op de riolering in gebouwen. Hieronder wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de technieken, maatregelen en verantwoordelijkheden die betrokken zijn bij het plannen, uitvoeren en onderhouden van een rioleringssysteem.

Aansluiting en onderhoud van riolering

De gemeente is verantwoordelijk voor het aanleggen van het hoofdrioolstelsel, inclusief het aansluiten van woningen, bedrijven en gebouwen. Volgens bron [6] moet de aansluiting van het riool op het perceel op tijd worden aangevraagd, zodat er geen problemen ontstaan bij de aansluiting. De gemeente sluit het riool aan tot aan de perceelgrens, terwijl de rest van de riolering op het particuliere terrein door de eigenaar wordt beheerd. Daarnaast is het van belang om de situatieschets en eventueel een rioleringsplan mee te sturen, zodat de gemeente de juiste maatregelen kan nemen.

Bij het aanvragen van een aansluiting op het riool moet worden gekeken naar de locatie, het type aansluiting en eventueel een situatieschets. Bij grote projecten wordt een rioleringsplan vereist om de juiste afvoer van afvalwater te garanderen. Ook wordt er aangegeven dat de gemeente de aansluiting tot aan de perceelgrens regelt, maar dat de eigenaar verantwoordelijk is voor de rest van de riolering.

Technieken en maatregelen bij de riolering

Er zijn verschillende technieken en maatregelen die kunnen worden toegepast bij de riolering van gebouwen. In bron [1] wordt onder andere de kousmethode genoemd, waarbij een met kunststofhars geïmpregneerde kous in de bestaande rioolleiding wordt geblazen of uitgerold. Dit is een veelgebruikte renovatietechniek om de binnenkant van riolen te bekleeden en zo de levensduur van het systeem te verlengen. Deze methode is ideaal voor het herstellen van de functie van bestaande riolen zonder dat de hele leiding hoeft te worden vervangen.

Bij het aanpassen van het rioolstelsel wordt ook gekeken naar de dimensionering. Het rioolstelsel in de gemeente is in het verleden gedimensioneerd op een bui 08 uit de Leidraad Riolering. In het BRP wordt het rioolstelsel echter hydraulisch getoetst op een bui die theoretisch eenmaal per vijf jaar voorkomt (bui 09 Leidraad Riolering). Bij eventuele aanpassingen aan het rioolstelsel worden de maatregelen eveneens gedimensioneerd op deze bui 09, met een doorkijk op een bui die theoretisch eenmaal per tien jaar voorkomt (bui 10 Leidraad Riolering). De gemeente gaat alleen maatregelen dimensioneren wanneer de theoretische knelpunten ook daadwerkelijk in de praktijk zijn waargenomen.

Afkoppelen van verhard oppervlak en vergroening

Een belangrijk onderdeel van het riolingsbeheer is het afkoppelen van verhard oppervlak. In nieuwbouwwijken wordt de riolering gescheiden aangelegd, terwijl in bestaande gebieden het afkoppelen doelmatig is. In bron [1] wordt verwezen naar tabel 2.1, waarin wordt weergegeven hoeveel verhard oppervlak in verschillende jaren is afgekoppeld in verschillende kerngebieden. Zo is in 2019 een aanzienlijk deel van het industrieterrein Leidse Vaart in de kern Papenveer gescheiden aangelegd. Dit is belangrijk om te voorkomen dat regenwater via het hoofdrioolstelsel wordt afgevoerd, wat leidt tot overbelasting van de zuivering.

Naast het afkoppelen van verhard oppervlak wordt ook vergroening van particulier terrein gestimuleerd. Dit gebeurt onder andere via operatie Steenbreek, waarbij het particulier terrein wordt aangepakt om groen te worden. Dit is een maatregel om de afvoer van regenwater te verminderen en de klimaatadaptatie te versterken.

Onderhoudsmaatregelen en inspecties

Het onderhouden van het riolingsstelsel is van groot belang om schade te voorkomen en de levensduur van het systeem te verlengen. In bron [1] wordt een overzicht gegeven van de verschillende onderhoudsmaatregelen die jaarlijks worden uitgevoerd. Zo wordt er jaarlijks 10% van de vrijvervalriolering gereinigd en geïnspecteerd. Ook worden de kolken jaarlijks gemachineerd gereinigd, en worden de straatvegen 6x per jaar uitgevoerd. De hoofdgemalen worden jaarlijks gereinigd en geïnspecteerd, en worden er jaarlijks maatregelen genomen op basis van de inspectieresultaten.

Bij het uitvoeren van maatregelen wordt ook gekeken naar de objectgerichte maatregelen, waarbij bijvoorbeeld het vervangen van (mini)gemalen wordt overwogen. Ook wordt er gekeken naar het vervangen of reviseren van pompunits op basis van jaarlijkse inspecties.

Foutieve aansluitingen en invloed op het riolingsstelsel

Een veel voorkomend probleem is het foutief aansluiten van afvalwater. In bron [1] wordt aangegeven dat de gemeente foutieve aansluitingen onderzocht heeft, waarbij veel foutieve aansluitingen zijn aangetroffen. Het inzicht in welke locaties dit betreft, dient nog nader onderzocht te worden. Dit kan leiden tot storingen in het systeem, zoals overbelasting van de pomp richting de zuivering. Ook wordt er onderzocht of het aanpassen van het systeem nodig is om dit probleem te verhelpen.

Verantwoordelijkheid en communicatie met bewoners

De gemeente heeft een actieve rol in het stimuleren van de bewoners om maatregelen te nemen tegen wateroverlast. In bron [1] wordt verwezen naar de communicatie met bewoners, waarbij de gemeente op een dorpsgerichte manier de bewoners benadert. De gemeente wil de bewustwording vergroten over de invloed van het eigen terrein op het riolingsstelsel en deelneemende burgers maken. Daarnaast wordt er opgelet met de klimaatadaptatie, waarbij de gemeente maatregelen neemt om wateroverlast te verminderen.

Onderhoudsplanning en risicobeheer

De gemeente heeft een uitgebreid onderhouds- en vervangingsplan opgesteld, waarin wordt gekeken naar de risico’s en maatregelen die nodig zijn. In bron [1] wordt aangegeven dat er jaarlijks maatregelen worden uitgevoerd, waarbij kleinschalige maatregelen direct worden uitgevoerd en grotere maatregelen in een project zijn opgenomen. Ook wordt er onderzocht of het overgaan op risicogestuurd beheer leidt tot een doelmatig beheer. Dit helpt bij het voorkomen van overstromingen en het verlagen van het risico op grondwateroverlast.

Conclusie

De riolering in gebouwen is een complex onderdeel van de bouw en het stedelijke beleid. Het aanleggen, onderhouden en herstellen van het riolingsstelsel vereist zorgvuldige planning en technische kennis. De gemeente speelt een belangrijke rol in het beheer van het hoofdrioolstelsel, terwijl de eigenaar van het perceel verantwoordelijk is voor de rest van de riolering. Door het afkoppelen van verhard oppervlak, het stimuleren van vergroening en het uitvoeren van onderhoudsmaatregelen, kan het risico op wateroverlast worden verminderd. Bovendien is het belangrijk om foutieve aansluitingen en overbelasting van het systeem te voorkomen.

Bronnen

gebouw