Goothoogte bij dakkapel en dakopbouw: beperkingen en regels volgens bestemmingsplannen

Inleiding

Bij het uitvoeren van een dakkapel- of dakopbouwproject is het van essentieel belang om rekening te houden met de wettelijke en lokale regels die van toepassing zijn. Deze regels zijn grotendeels vastgelegd in het bestemmingsplan en gericht op het behouden van het straat- en bebouwingsbeeld, het voorkomen van overbouw en het waarborgen van een harmonieuze woonomgeving. Een van de belangrijkste maatstaven die daarbij een rol spelen, is de gothoogte – de afstand tussen de grond en de bovenkant van de goot. Deze maat bepaalt mede of een dakkapel of dakopbouw wettelijk toegestaan is. In dit artikel worden de bepalingen rondom de gothoogte bij dakkapellen en dakopbouwen, de relevante definities en de praktische toepassing van deze regels besproken. Daarnaast worden ook de bouwhoogte, afstanden tot perceelgrenzen en eventuele uitzonderingen belicht, met het oog op zowel technische als juridische aspecten.

Wat is gothoogte?

De gothoogte wordt gedefinieerd als de afstand tussen het peil (meestal het grondniveau) en de bovenkant van de goot, waar het regenwater wordt opgevangen. Dit is een essentiële maatstaf bij het bepalen van de toegestane hoogte van een dakkapel of dakopbouw. Een te hoge gothoogte kan leiden tot esthetische problemen, zoals het verschijnsel dat een woning in vergelijking met buren onevenredig groot of hoog staat. Daarnaast kan het ook invloed hebben op de lichttoegang en de schaduwwerking in de directe omgeving.

Volgens de definities uit het Handboek Bestemmingsplannen (bron [2]) wordt de gothoogte berekend tot aan de bovenkant van de goot of druiplijn, met uitzondering van balkonhekken of balustrades tot 1 meter hoogte, die bij aan- en uitbouwen of overkappingen niet meegenomen worden. Deze maatstaf dient dus als een maat voor de bouwhoogte van het hoofdgedeelte van een woning, met uitzondering van ondergeschikte constructies.

Definities en maatstaven

Om de regels rondom gothoogte en bouwhoogte beter te begrijpen, is het belangrijk de relevante definities en maatstaven te kennen. Deze zijn afkomstig uit verschillende beleidsregels en bestemmingsplannen en worden hieronder op een overzichtelijke manier weergegeven:

Bron: [2]

Deze definities zijn van essentieel belang bij het bepalen of een dakkapel of dakopbouw binnen de wettelijke beperkingen valt. Zoals uit de definities blijkt, is de gothoogte een belangrijk maatstaf bij het bepalen van de hoogte van een dakkapel. Een dakkapel die zich onder de nok bevindt, kan in de praktijk meestal zonder vergunning worden uitgevoerd, mits de toegestane maatstaven worden nageleefd.

Gothenhoogte en bouwhoogte bij dakkapellen

De meeste regels rondom dakkapellen zijn gericht op het bepalen van de maximaal toegestane afmetingen. Zo mag bijvoorbeeld een uitbouw zoals een erker of dakkapel:

• Maximaal 3 meter hoog zijn;
• Minstens 2 meter vanaf de voorste perceelsgrens liggen;
• Maximaal 2/3 van de breedte van de gevel van de woning zijn;
• Maximaal 1,5 meter horizontale diepte hebben.

Bron: [2]

Deze regels zijn bedoeld om het straatbeeld te behouden en het niet onnodig te vervormen door te grote of te hoge uitbreidingen. Binnen deze maatstaven valt een dakkapel meestal onder de categorie van een kleine uitbouw, die vaak zonder vergunning kan worden uitgevoerd. Echter, is het verstandig om te controleren of er in het lokaal bestemmingsplan extra beperkingen gelden, vooral in wijkbeleidsgebieden of wanneer het dakkapelproject buiten het achtererfgebied ligt.

Gothenhoogte en bouwhoogte bij dakopbouw

Bij een dakopbouw is de situatie iets ingewikkelder. Een dakopbouw komt namelijk (deels) boven de oorspronkelijke nok van het dak en is dus een grotere uitbreiding dan een dakkapel. Daardoor gelden er extra beperkingen. Zo mag bijvoorbeeld:

• De bouwhoogte maximaal 3 meter bedragen;
• De ligging minstens 2 meter vanaf de voorste perceelsgrens zijn;
• De breedte maximaal 2/3 van de breedte van de gevel zijn;
• De diepte maximaal 1,5 meter bedragen.

Bron: [2]

Buiten deze beperkingen geldt ook dat de totale inhoud van het hoofdgebouw, inclusief eventuele dakkapel of dakopbouw, niet de in het bestemmingsplan opgenomen bebouwingsmogelijkheid mag overschrijden. Dit betekent dat er een limiet is aan hoeveel ruimte er kan worden toegevoegd via een dakopbouw.

Daarnaast mag een bijgebouw of overkapping in het achtererfgebied, zoals een carport, worden gebouwd tot (het verlengde van) de voorgevel van het hoofdgebouw, mits de bouwhoogte maximaal 3 meter bedraagt.

Belang van de gothoogte bij het straatbeeld

Een van de belangrijkste redenen waarom de gothoogte en bouwhoogte worden beperkt, is het behoud van het straat- en bebouwingsbeeld. Als woningen te hoog worden, kan dat leiden tot een onevenwichtige indruk, met mogelijke bezwaren van buren. Bovendien kan een te hoge gothoogte leiden tot het verslechteren van het zonlicht in de tuinen van aangrenzende woningen.

In het licht van deze maatstaven, is het belangrijk dat bouwprojecten, zoals een dakkapel of dakopbouw, worden uitgevoerd binnen de toegestane grenzen. Dit helpt niet alleen om problemen met buren te voorkomen, maar ook om eventuele bezwaren tijdens de vergunningaanvraag te vermijden.

Uitzonderingen en afwijkende regels

Hoewel er algemene regels zijn voor de bouwhoogte en gothoogte, zijn er ook situaties waarin afwijkende regels van toepassing kunnen zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval in wijkbeleidsgebieden of bij specifieke wijzigingsgebieden zoals aangegeven in bron [4].

In bijvoorbeeld het wetgevingzone-wijzigingsgebied 12 (Houtmanstraat 2) mag, bij toepassing van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening, de bouwhoogte op het achtererf worden verhoogd tot maximaal 10 meter. Dit is echter afhankelijk van randvoorwaarden, zoals het behoud van het straatbeeld en de belangen van naburige woningen.

Daarnaast is het in sommige gevallen mogelijk om af te wijken van het bestemmingsplan, mits:

• De belangen van eigenaren en gebruikers van betrokken en nabijgelegen gronden niet onevenredig worden geschaad;
• Het straat- en bebouwingsbeeld niet onevenredig wordt aangetast;
• De verkeersveiligheid niet negatief wordt beïnvloed.

Bron: [2]

Dit betekent dat het mogelijk is om bijvoorbeeld een grotere of hogere dakkapel of dakopbouw te realiseren, mits er sprake is van een goed onderbouwde aanvraag en de bovengenoemde voorwaarden zijn vervuld.

Praktische toepassing van de regels

Voor de praktische toepassing van de regels is het verstandig om een aantal stappen te volgen:

1. Controleer het lokale bestemmingsplan: Elk perceel heeft een eigen bestemmingsplan, waarin de toegestane bouwhoogte en gothoogte zijn vastgelegd. Dit kan worden gedaan via de website van de gemeente of via de service Lokale Regelgeving.

2. Bereken de gothoogte en bouwhoogte: Meet de huidige hoogte van de goot en bereken de toegestane hoogte van de dakkapel of dakopbouw. Zorg dat je binnen de toegestane maatstaven blijft.

3. Controleer de afstanden tot perceelgrenzen: Zorg ervoor dat de dakkapel of dakopbouw minstens 2 meter van de voorste perceelsgrens ligt en dat de breedte en diepte binnen de toegestane limieten blijft.

4. Zoek eventuele uitzonderingen: Controleer of er in jouw wijk eventuele wijkbeleidsregels of wijzigingsgebieden zijn die extra ruimte bieden voor uitbreidingen.

5. Vraag eventueel om vergunning: Als je project buiten de toegestane maatstaven valt, is het verstandig om een vergunning aan te vragen. Dit voorkomt eventuele boetes of verplichte aanpassingen.

Invloed op het straatbeeld en omgeving

De bepaling van de gothoogte en bouwhoogte heeft ook directe invloed op het straatbeeld en de woonomgeving. Een te hoge gothoogte kan ervoor zorgen dat een woning in vergelijking met buren te groot of te dominant oogt. Dit kan het straatbeeld negatief beïnvloeden en bezwaren oproepen bij de buren.

Daarnaast kan een te hoge bouwhoogte ook invloed hebben op het zonlicht in de tuinen van aangrenzende woningen. Dit is een vaak voorkomend bezwaar tijdens vergunningaanvragen en kan leiden tot extra voorwaarden of zelfs tot het weigeren van de aanvraag.

Daarom is het van belang om niet alleen de wettelijke beperkingen te volgen, maar ook rekening te houden met het esthetische effect van het project. Een zorgvuldig geplande dakkapel of dakopbouw kan niet alleen ruimtelijk extra waarde toevoegen aan de woning, maar ook het straatbeeld en de woonomgeving verbeteren in plaats van te belemmeren.

Conclusie

De gothoogte speelt een centrale rol bij het bepalen van de toegestane hoogte van een dakkapel of dakopbouw. Deze maatstaf helpt bij het behoud van het straat- en bebouwingsbeeld, voorkomt overbouw en zorgt voor een harmonieuze woonomgeving. Tegelijkertijd is het belangrijk om ook rekening te houden met andere maatstaven zoals de bouwhoogte, de afstanden tot perceelgrenzen en de maximale inhoud van het hoofdgebouw.

In de praktijk gelden er meestal duidelijke beperkingen, zoals een maximale bouwhoogte van 3 meter, een minimale afstand van 2 meter tot de voorste perceelsgrens en een maximale horizontale diepte van 1,5 meter. Deze regels zijn bedoeld om het straatbeeld te behouden en het niet onnodig te vervormen.

Buiten deze maatstaven zijn er ook mogelijkheden voor afwijkingen, mits er sprake is van een goed onderbouwde aanvraag en de belangen van buren en het straatbeeld worden gerespecteerd. Dit betekent dat het in sommige gevallen mogelijk is om een grotere of hogere dakkapel of dakopbouw te realiseren, zolang de wettelijke en praktische voorwaarden zijn vervuld.

In de uiteindelijke realisatie van een dakkapel- of dakopbouwproject is het daarom verstandig om niet alleen de wettelijke beperkingen te volgen, maar ook rekening te houden met het esthetische effect en de invloed op de omgeving. Een zorgvuldig gepland project kan dan niet alleen ruimtelijke waarde toevoegen aan de woning, maar ook het straatbeeld en de woonomgeving verbeteren in plaats van te belemmeren.

Bronnen

1. Bouwhoogte en gothoogte bij dakopbouw
2. Lokale regelgeving: definities en maatstaven
3. Regels voor erfafscheidingen en bouwhoogte
4. Wijzigingsgebieden en afwijkende regels