Schildmeer: Een overzicht van de historie, ecologie en recreatie

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category riolering

Het Schildmeer, een van de meest kenmerkende meren in het noordelijke deel van Nederland, ligt in de streek Duurswold in de provincie Groningen. Het is een gebied dat zowel historisch als ecologisch van groot belang is. In dit artikel zullen we een overzicht geven van de historie, ecologische waarden, recreatie en de rol van het Schildmeer in het landschap van Groningen.

Historische achtergrond

De oorsprong van de naam "Schildmeer" is onzeker, maar er zijn verschillende theorieën. Volgens een verklaring zou de term verwijzen naar de plek van het huidige dorp Overschild in de betekenis van "aan de ander zijde van het Schildmeer". Er zijn ook verklaringen die zeggen dat de naam komt van een oude watergang, het Schildmaar, dat later overging op het Afwateringskanaal van Duurswold. In de middeleeuwen was het Schildmeer een belangrijk gebied voor visvangst, met name van baars. De visserij was ooit het privilege van het nonnenklooster te Schildwolde, waarna het in handen raakte van verschillende adel en uiteindelijk in 1877 met de buitenplaats te koop aangeboden werd.

Het Schildmeer heeft ook een historische betekenis voor de zeilactiviteiten. Al in de 19e eeuw werd er gezeild op het Schildmeer, en omstreeks 1890 begon de zeilsport wat meer op te leven. In 1897 organiseerde Barteld van Heuveln met kennissen een zeilwedstrijd op het Schildmeer. Dit werd een jaarlijks terugkerend evenement. In het bevolkingsjaar '45 werd door de Z.V.O.S.S. besloten om elk jaar een Schildweek te organiseren. Deze week was een belangrijk evenement voor de zeilactiviteiten in de regio.

Ecologische waarden

Het Schildmeer is niet alleen van historisch belang, maar ook ecologisch van groot gewicht. Het ligt in het gebied Duurswold en is omringd door natuurgebieden zoals Tetjehorn, een begin 2000 ingericht natuurgebied en het meest noordelijke deelgebied van 't Roegwold. Tetjehorn is één van de grootste rietmoerassen van Groningen en huisvest een veelvoud aan vogels, waaronder roerdomp, baardmannetje en porseleinhoen. Ook de bruine kiekendief voelt zich in het rietmoeras thuis en zo nu en dan wordt hier zelfs de imposante zeearend gezien!

Bij het Schildmeer ligt ook het natuurgebied Tetjehorn, dat wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Er lopen koeien die de boel kort houden, zodat er geen bos ontstaat. De wandelpaden worden gemaaid zodat er gelopen kan worden. Er staat inderdaad wel een berenklauw, maar het kost helaas veel geld om alle exoten te bestrijden in onze gebieden, dus dat is helaas niet geheel mogelijk.

Recreatie en wandelroutes

Het Schildmeer biedt een uitgelezen kans om te wandelen, fietsen en recreatief te varen. Er zijn meerdere wandelroutes beschikbaar, waaronder de route langs het meer en de Internationale Dollardroute. Deze route bereikt bij de Heerenhuisweg de oever en volgt deze tot Steendam. De Heerenhuisweg en gemaal Sans Souci zijn genoemd naar het herenhuis Sans Souci dat Lodewijk Hendrik Wijchgel in 1820 aan het meer bouwde.

Er is ook een fietsbrug genaamd Schildjer Tilbat, die in 2009 gebouwd werd. Deze brug is een belangrijk onderdeel van het fietspad dat rond het Schildmeer loopt. De wandelroutes zijn niet altijd even aantrekkelijk, maar er zijn wel veel mooie plekken waar je kunt genieten van het landschap. Bijvoorbeeld, het uitzicht vanaf de uitkijktoren “Biesterwied” is fantastisch.

Toekomst en beheer

Het Schildmeer is een gebied dat steeds belangrijker wordt in de regio. Het is een belangrijk onderdeel van het landschap en biedt een uitgelezen kans voor recreatie en ecologisch onderzoek. De ontwikkeling van het Schildmeer is echter niet zonder problemen. Er zijn verschillende obstakels, zoals het beheer van het gebied en het aanleggen van wandelroutes. Toch is er ook sprake van een groeiende interesse in het Schildmeer, met name vanwege de potentie voor waterrecreatie en het beschermen van het ecosysteem.

Conclusie

Het Schildmeer is een gebied met een rijke historie, ecologische waarde en veel mogelijkheden voor recreatie. Het is een belangrijk deel van het landschap van Groningen en biedt zowel voor historici als voor recreanten een uitgelezen kans om te ontdekken. De toekomst van het Schildmeer hangt af van het beheer en de ontwikkeling van het gebied, maar er zijn zeker veel positieve signalen.