Verval en verhang in de riolering: Belangrijkste kenmerken en toepassing

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

In de bouw en het rioolontwerp speelt het begrip verval een cruciale rol. Dit begrip wordt vaak door elkaar gehaald met verhang, maar de twee termen hebben verschillende betekenissen. In dit artikel wordt uitgelegd wat verval en verhang inhouden, hoe ze berekend worden en waarom het belangrijk is om deze begrippen goed te begrijpen bij het aanleggen van een riolering. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan technische aspecten zoals de juiste diameter van buizen en het aanbrengen van ontluchting. Deze informatie is gebaseerd op gegevens uit verschillende bronnen, waaronder technische handleidingen, discussiefora en wetenschappelijke rapporten.

Wat is verval?

Verval is het verschil in hoogte tussen twee punten waar een rivier of riolering doorheen stroomt. Het wordt vaak uitgedrukt in meter per kilometer (m/km) of centimeter per meter (cm/m). Het verval van een rivier bepaalt hoe snel het water stroomt en of er sprake is van een snelle of langzame stroom. Bijvoorbeeld, als een rivier een verval heeft van 1 meter per 2,76 meter, dan is dit een helling van 37,5%. Dit is het geval bij de steilste straat ter wereld, Ffordd Pen Llech in Wales.

In het geval van een riolering duidt verval op het verschil in hoogte tussen de begin- en eindpunten van de buis. Dit verval is cruciaal voor het zorgen dat het afvalwater goed kan stromen en dat er geen verstoppingen ontstaan. Bijvoorbeeld, bij het aanleggen van een riolering wordt vaak een verval van 1 cm per meter aangehouden, zodat het water rustig en efficiënt kan stromen.

Wat is verhang?

Verhang is het relatieve hoogteverschil van een rivier, gemeten over 1 kilometer. Het verschil met verval is dat verhang altijd op een afstand van 1 kilometer wordt berekend, terwijl verval het absolute hoogteverschil tussen twee willekeurige punten is. Dit betekent dat verhang een maat is voor de stroomkracht van een rivier, terwijl verval de absolute helling bepaalt.

Bijvoorbeeld, als een rivier 450 meter verval heeft over een afstand van 300 kilometer, dan is het verhang 1,5 m/km. Dit is een zeer mild verhang, wat duidt op een rustige, langzame stroom.

Het verschil tussen verval en verhang

Hoewel verval en verhang vaak door elkaar worden gehaald, zijn de twee begrippen heel verschillend. Verval is het absolute hoogteverschil tussen twee punten, terwijl verhang het relatieve verschil is over 1 kilometer. Bijvoorbeeld, bij het bouwen van een riolering is het belangrijk om verval te meten, omdat dit bepaalt hoe goed het afvalwater kan stromen. Verhang wordt vaak gebruikt om de stroomkracht van rivieren te bepalen, maar is minder relevant bij het ontwerpen van een riolering.

Toepassing in de riolering

Bij het aanleggen van een riolering is het verval een cruciaal onderdeel van het ontwerp. De juiste verval zorgt ervoor dat het afvalwater goed kan stromen en dat er geen verstoppingen ontstaan. Daarnaast is de diameter van de buizen van belang. Voor kleine afvoerbuizen wordt vaak een diameter van 5 cm aanbevolen, en voor grotere systemen kunnen diameters van 10 cm of groter nodig zijn.

De vulling van een riolering is ook belangrijk. De vulling dient tussen 15 en 35 procent te liggen, zodat de buis goed kan functioneren en er geen verzakking optreedt. Bovendien is het aanbrengen van ontluchting essentieel om luchtbellen te voorkomen en de stroming te verbeteren. Dit wordt vaak gedaan in het hoogste gedeelte van het systeem, zodat de lucht eruit kan worden gegeven.

Belangrijkste kenmerken van verval in de riolering

1. Aanleg van de buis

Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om rekening te houden met het verval. De buis moet zo worden gelegd dat het verval voldoet aan de vereisten. Bijvoorbeeld, bij een buis van 20 meter lengte wordt vaak een verval van 1 cm per meter aangehouden. Dit zorgt ervoor dat het water rustig en efficiënt kan stromen.

2. Diameter van de buis

De diameter van de buis speelt een rol in de hoeveelheid water die kan worden afgevoerd. Voor kleinere systemen wordt vaak een diameter van 5 cm aanbevolen, terwijl grotere systemen grotere diameters nodig hebben. Bijvoorbeeld, bij een badkamer wordt vaak een diameter van 4 cm gebruikt, terwijl voor een keuken een diameter van 2 cm voldoende is.

3. Aanleg van de buis

Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om rekening te houden met de aanleg van de buis. De buis moet zo worden gelegd dat het verval voldoet aan de vereisten. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met het materiaal van de buis. Voorbeelden zijn kunststof, beton en glasvezelversterkt materiaal.

4. Verdichting van de grond

De verdichting van de grond is belangrijk bij het aanleggen van een riolering. Een goede verdichting zorgt ervoor dat de buis goed in de grond ligt en dat er geen verzakking optreedt. Dit geldt voor alle soorten buizen, zowel kunststof als beton.

5. Onltuchting

Het aanbrengen van ontluchting is essentieel bij het ontwerpen van een riolering. Dit wordt vaak gedaan in het hoogste gedeelte van het systeem, zodat de lucht eruit kan worden gegeven. Dit helpt bij het voorkomen van luchtbellen en verbetert de stroming van het water.

Belangrijkste conclusies

Verval en verhang zijn belangrijke begrippen in de riolering, maar ze hebben verschillende betekenissen. Verval is het absolute hoogteverschil tussen twee punten, terwijl verhang het relatieve verschil is over 1 kilometer. Bij het aanleggen van een riolering is het verval cruciaal voor het zorgen dat het water goed kan stromen. Daarnaast is de diameter van de buis belangrijk, evenals het aanbrengen van ontluchting en de verdichting van de grond.

Bronnen

verval