Hoogte en maatvoering van dakkapellen: Richtlijnen en welstandscriteria voor bouw en renovatie

Published by Redactie on september 18, 2025 | Category dakkapel

Het plaatsen van een dakkapel is een populaire uitbreiding bij woningen en kan zowel functioneel als esthetisch zijn. Echter, het moet worden uitgevoerd binnen strikte regels die gericht zijn op het behoud van welstand, harmonie en esthetiek in de bebouwde omgeving. Deze richtlijnen verschillen per dakvorm, locatie en bouwtype. In dit artikel worden de maatvoeringsrichtlijnen, hoogtebeperkingen en vormgevingscriteria voor dakkapellen gedetailleerd uitgelegd aan de hand van de meest relevante lokale regelgeving.

Inleiding

Bij het aanpassen of uitbreiden van een woning is het plaatsen van een dakkapel vaak een aantrekkelijke optie. Het biedt extra gebruiksvlakken, zoals een extra kamer of een uitgebreid terras. Echter, zoals uit de bronnen blijkt, zijn er veel juridische en welstandscriteria die dient te worden opgevolgd. Deze richtlijnen zijn gericht op zowel de hoogte, breedte, vorm en materiaalgebruik van dakkapellen.

Het artikel legt uit hoe dakkapellen in verschillende dakvormen, zoals zadeldaken, schilddaken, mansardedaken en tent- of piramidedaken, moeten worden aangebracht. Ook worden regels behandeld voor dakkapellen op voordakvlakken of zijdakvlakken die gekeerd zijn naar openbaar gebied.

De informatie is gebaseerd op twee bronnen van de lokale regelgeving, die respectievelijk beschikbaar zijn via de websites van lokaaleregelgeving.overheid.nl. De regelgeving varieert per type dak, afhankelijk van de hellingshoeken, de aanwezigheid van vliering of wolfseinden, en de locatie van de dakkapel ten opzichte van openbare ruimtes.

Hoogte en maatvoering van dakkapellen

Een van de belangrijkste maatvoeringsrichtlijnen betreft de hoogte van dakkapellen. Volgens de regelgeving geldt een maximumhoogte van 1,75 meter, gemeten vanaf de voet van de dakkapel. Deze beperking geldt in de meeste gevallen, maar bevat enkele uitzonderingen, afhankelijk van de vorm van de dakkapel.

1. Maximumhoogte van de dakkapel

De hoogte van een dakkapel mag niet hoger zijn dan 1,75 meter vanaf de voet. Bij een aangekapte dakkapel is de hoogte van het kozijn en de boei of goot samen beperkt tot 1,75 meter, waarbij het dak niet meetelt. Dit wil zeggen dat als het dak zelf een helling heeft, de hoogte van de dakkapel bovenop deze helling moet worden gemeten.

Deze maatvoering geldt zowel voor dakkapellen op achterdakvlakken als op zijdakvlakken die gekeerd zijn naar openbaar gebied. Deze regels zijn ontworpen om de visuele harmonie en welstand in de bebouwde omgeving te behouden.

2. Hoogte van het boeiboord

Het boeiboord van de dakkapel, ofwel de bovenrand van de boei of goot, mag maximaal 0,25 meter hoog zijn. Deze beperking is van toepassing op de vorm van de dakkapel en zorgt ervoor dat de dakkapel niet te prominent is in de omgeving. Het boeiboord mag dus niet hoger zijn dan 25 centimeter boven de omliggende dakvoet.

3. Hoogte in relatie tot de gootlijn

Daarnaast moet de onderzijde van de dakkapel zich minstens 0,5 meter boven de dakvoet bevinden. Dit zorgt voor voldoende afstand tot de goot en voorkomt visuele overbelasting van het dak. De bovenzijde van de dakkapel moet op zijn beurt minstens 0,5 meter onder de daknok liggen, zodat de dakkapel niet de karakteristieke vorm van het hoofddak overschaduwt.

4. Hoogte in relatie tot de verdiepingen

Als het dak over meerdere verdiepingen loopt, zijn er extra richtlijnen. Wanneer het dak over meerdere verdiepingen doorloopt, moet de dakkapel op de onderste verdieping worden geplaatst. Deze regel is bedoeld om de visuele evenwichtigheid van het bouwvolume te bewaren.

Een uitzondering op deze regel geldt als het dak ook aan de andere (voor)zijde over meerdere verdiepingen doorloopt. In dat geval kan ook een dakkapel op de bovenste verdieping worden gerealiseerd.

Breedte en afstanden

Naast de hoogte zijn ook de breedte en de afstanden tot het omliggende dak belangrijke aspecten bij de maatvoering van dakkapellen. De breedte mag niet meer zijn dan 50% van het dakvlak, met een maximum van 3 meter, gemeten tussen de buitenzijde van de zijwanden. Deze maatvoering is ontworpen om de harmonie van het bouwvolume te behouden.

1. Afstanden tot de rand van het dakvlak

De zijkanten van de dakkapel moeten minstens 0,5 meter afstand houden tot de rand van het dakvlak. In sommige gevallen, zoals wanneer een zijerf of -gevel grenst aan de weg of openbaar groen, moet de afstand nog groter zijn, namelijk 1,0 meter. Deze regels gelden ook bij het aanbrengen van dakkapellen in hoek- of kilkepersen.

2. Aantal dakkapellen per dakvlak

Er zijn ook beperkingen op het aantal dakkapellen dat op één dakvlak kan worden geplaatst. Op een achterdakvlak is het maximaal toegestaan om twee dakkapellen aan te brengen. Op een zijdakvlak mag slechts één dakkapel worden geplaatst. Dit zorgt voor visuele evenwichtigheid en voorkomt overbelasting van het bouwvolume.

3. Aanvullende richtlijnen per dakvorm

De maatvoeringsrichtlijnen verschillen per dakvorm. Voorbeelden:

Zadeldak <30°: De afstand tot zijkant en hoekkepers moet minstens 1,0 meter zijn. De afstand tot de goot moet minstens 0,5 en maximaal 1,0 meter zijn.
Zadeldak >30°: Deze dakvorm is vrijwel altijd geschikt voor een dakkapel. Er wordt gestreefd naar een platte dakkapel.
Zadeldak met wolfseind: De wolfseinden dienen vrij te blijven van dakkapellen. De zijdakvlakken kunnen wel worden gebruikt.
Schilddak: Extra voorzichtigheid is vereist bij het plaatsen van dakkapellen. Aan de voorkant mag de breedte maximaal 25% van het dakvlak zijn, aan de achterkant 40%.
Mansardedak: De dakkapel mag alleen in het onderste deel van het dakvlak, onder de knik, worden geplaatst.
Tent- of piramidedak: De dakkapel mag alleen in het onderste deel van het dakvlak, onder de knik, worden geplaatst. De afstand tot de hoekkepers moet minstens 1,0 meter zijn.
Lessenaarsdak: De dakkapel mag alleen worden aangebracht in het onderste deel van het dakvlak. Wanneer de hellingshoek kleiner is dan 30°, is een dakkapel niet wenselijk.

Vormgevingsrichtlijnen

Naast maatvoering zijn ook vormgevingsrichtlijnen belangrijk om zowel het functionele als het visuele aspect van de dakkapel te behouden.

1. Vorm van de dakkapel

De vorm van de dakkapel kan plat of hellend zijn. In het algemeen is een platte dakkapel de voorkeur, omdat dit het meest harmonieuze resultaat oplevert. Echter, wanneer in het zelfde woonblok al een dakkapel met een hellend dak aanwezig is, is dit type dakkapel ook toegestaan. Als in hetzelfde woonblok zowel hellende als platte dakkapellen voorkomen, zijn beide vormen toegestaan.

2. Doorkijkopening en glasgebruik

De voorzijde van de dakkapel moet vooral bestaan uit glasheldere doorkijkopeningen, zoals ramen. Dit zorgt voor visuele doorzichtigheid en voorkomt een gevoel van afsluiting of overbelasting. Doorzichtige zijkanten zijn echter niet toegestaan, evenals borstweringen aan de voorzijde.

3. Overige vormgevingsrichtlijnen

De dakkapel moet zich visueel aansluiten bij de hoofdconstructie. Dit betekent dat de afwerking, vormgeving en profielen van de dakkapel overeen moeten komen met die van de gevelramen en kozijnen van het hoofdgebouw. Ook moet de materiaalkeuze en kleur afgestemd zijn op het hoofdgebouw.

Materiaal- en kleurgebruik

Het materiaalgebruik en de kleur van de dakkapel zijn belangrijk voor de visuele harmonie. De richtlijnen zijn hierin duidelijk gesteld.

1. Materiaalkeuze

De volgende materialen zijn toegestaan:

Kozijnen, ramen en panelen: hout, houtachtige materialen, kunststof, volkernplaat of vergelijkbare materialen.
Zijwanden: hout, houtachtige materialen, zink of volkernplaat.
Dakbedekking: identiek aan die van het bestaande dak.

2. Kleurgebruik

De kleur van de dakkapel moet niet contrasteren of fel zijn. De kleur moet afgestemd zijn op het hoofdgebouw. Zijwanden moeten bijvoorbeeld worden afgewerkt in een donke kleur of in de kleur van het dakvlak. Dit zorgt voor visuele cohesie en voorkomt dat de dakkapel te prominent is.

Aanvullende welstandscriteria

Naast de bovengenoemde richtlijnen zijn er ook aanvullende welstandscriteria die van toepassing kunnen zijn, afhankelijk van de locatie en het type woning.

1. Dakkapellen op bijgebouwen

Het plaatsen van een dakkapel op een bijgebouw of aan- en uitbouw is niet toegestaan. Dit is bedoeld om de visuele evenwichtigheid en welstand van het hoofdgebouw te bewaren.

2. Dakkapellen op twee-onder-een-kap-woningen

In twee-onder-een-kap-woningen is het toegestaan om dakkapellen aan elkaar te bouwen langs de woningscheidende muur. Dit zorgt voor visuele cohesie en voorkomt dat de dakkapellen los van elkaar lijken te staan.

3. Trendsetter-regel

Wanneer in hetzelfde woonblok al een dakkapel op het voordakvlak aanwezig is, is het toegestaan om een dakkapel met een vergelijkbare hoofdvorm aan te brengen. In andere gevallen moeten de standaard richtlijnen worden gevolgd.

Samenvatting

Het aanbrengen van een dakkapel is een veelgebruikte uitbreiding bij woningen, maar het moet binnen strikte richtlijnen worden uitgevoerd. De richtlijnen voor hoogte, breedte, afstand tot randen, vormgeving en materiaalkeuze zijn bedoeld om welstand en visuele harmonie te behouden in de bebouwde omgeving.

De hoogte van de dakkapel mag maximaal 1,75 meter zijn, gemeten vanaf de voet. Het boeiboord mag niet hoger zijn dan 0,25 meter, en de onderzijde moet minstens 0,5 meter boven de dakvoet liggen, terwijl de bovenzijde minstens 0,5 meter onder de daknok moet blijven.

De breedte van de dakkapel mag maximaal 50% van het dakvlak zijn, met een maximum van 3 meter. De zijkanten moeten minstens 0,5 meter afstand houden tot de rand van het dakvlak. In sommige gevallen, zoals bij een zijerf of gevel aan de weg, moet deze afstand 1,0 meter zijn.

De vorm van de dakkapel kan plat of hellend zijn. In de meeste gevallen is een platte dakkapel de voorkeur. Doorkijkopeningen moeten glashelder zijn, en doorzichtige zijkanten zijn niet toegestaan. De materiaalkeuze moet afgestemd zijn op het hoofdgebouw, en de kleur mag niet contrasteren of fel zijn.

De richtlijnen verschillen per dakvorm, zoals zadeldaken, schilddaken, mansardedaken, tent- of piramidedaken en lessenaarsdaken. Elke dakvorm heeft haar eigen aanvullende welstandscriteria, zoals extra afstanden of beperkte toepassing.

Het is belangrijk om deze richtlijnen nauwkeurig te volgen, zowel voor functionele als visuele redenen. Een dakkapel die niet voldoet aan de richtlijnen kan leiden tot problemen met welstand, harmonie of zelfs juridische complicaties.