Regels voor het plaatsen van een dakkapel in de gemeente Zaanstad

Published by Redactie on september 20, 2025 | Category dakkapel

De gemeente Zaanstad is een van de vele gemeenten in Nederland waar bewoners hun woning willen verbeteren of uitbreiden. Een dakkapel is een populaire keuze voor wie extra woonruimte of licht wil inbrengen in de bovenverdieping van hun huis. Echter, de regels voor het plaatsen van een dakkapel kunnen complex zijn, vooral gezien de juridische kaders en het belang van het straatbeeld en de welstand. Deze artikel biedt een overzicht van de huidige regels, beleidslijnen en praktische richtlijnen voor het plaatsen van een dakkapel in de gemeente Zaanstad, exclusief niet-vermelde of onbevestigde informatie.

Inleiding

In Nederland geldt sinds januari 2024 de nieuwe Omgevingswet, die het proces voor het plaatsen van bouwwerken zoals dakkapellen aanzienlijk vereenvoudigd. In veel gevallen is het voldoende om een melding te doen bij de gemeente, in plaats van een volledige vergunning aan te vragen. Toch gelden er per gemeente verschillende regels, en de gemeente Zaanstad heeft in dit kader een specifiek beleid ontwikkeld. De gemeente heeft er bijvoorbeeld in een juridisch geval voor moeten boeten dat het beleid niet volledig was toegesneden op de wettelijke kaders. In dit artikel worden de relevante regels en richtlijnen voor dakkapellen in Zaanstad besproken.

Algemeen beleid over dakopbouwen en dakterrassen

De gemeente Zaanstad heeft een algemeen beleid over dakopbouwen en dakterrassen dat op maat is gemaakt voor elke situatie. Het bepalen of en onder welke voorwaarden de gemeente meewerkt aan projecten die niet volledig voldoen aan het bestemmingsplan, hangt af van het specifieke geval. Dit beleid is gebaseerd op het principe dat ruimte zorgvuldig moet worden ingezet, zowel voor individuele woningen als voor de gemeenschap in het algemeen.

Definities en doelstellingen

Een dakopbouw is een verhoging van het dakvlak ten gunste van de binnenruimte van een woning. Dit kan een ingrijpende wijziging zijn in het aanzicht van een woning of woningblok. Een dakkapel daarentegen is een relatief bescheiden uitbouw in de kap, bedoeld om de lichttoevoer te verbeteren en het bruikbare woonoppervlak te vergroten. Het is dus een constructie ter vergroting van een gebouw, die in de kap onder de noklijn is gelegen.

De gemeente wil meewerken aan dakkapellen die voldoen aan de regels in het beleid, met het oog op het straatbeeld, het gebruik van de ruimte, en de welstand van de omgeving.

Regels voor dakkapellen in Zaanstad

De gemeente Zaanstad heeft duidelijke regels voor het plaatsen van dakkapellen. Deze regels zijn opgenomen in de lokale regelgeving en worden uitgevoerd door het Omgevingsloket. Het beleid richt zich op zowel vergunningvrije als vergunningplichtige situaties.

Vergunningvrije dakkapellen

Sinds de invoering van de nieuwe Omgevingswet is het in veel gevallen voldoende om een melding te doen bij de gemeente. Deze melding is bedoeld voor dakkapellen die voldoen aan bepaalde voorwaarden. Bijvoorbeeld:

De dakkapel moet zich in het achterdakvlak of een niet naar openbaar gebied gekeerd zijdakvlak bevinden.
Het dak van de dakkapel moet plat zijn.
De dakkapel moet voldoen aan een maximale hoogte en minimale afstanden tot de dakvoet, nok en zijkanten van het dakvlak.

Deze vergunningvrije regels zijn uitgewerkt in de bijlage D van de regeling. Hierin staan ook de toegestane afmetingen en vormen van dakkapellen, afhankelijk van de oriëntatie en de ligging t.o.v. openbare wegen of gebieden.

Vergunningplichtige dakkapellen

Als de dakkapel zich op een voorgevel of zijkant grenzend aan openbaar toegankelijk gebied bevindt, is het in de meeste gevallen vergunningplichtig. In dergelijke gevallen is het verstandig om een aanvraag in te dienen via het Omgevingsloket van de gemeente Zaanstad. De gemeente zal dan beoordelen of het project voldoet aan de regels en of medewerking kan worden verleend.

De volgende voorwaarden zijn van toepassing op vergunningplichtige dakkapellen:

De dakkapel moet aan de welstandseisen voldoen.
Er dient voldoende afstand te zijn tot aangrenzende percelen, zodat er geen negatieve impact op het gebruiksmogelijkheden of de bezonningssituatie van buurhuisjes ontstaat.
De dakkapel moet zo worden geplaatst dat het zichtbaarheidsregel wordt nageleefd. Dit betekent dat de uitbouw zichtbaar is vanaf de openbare ruimte en moet worden gemeten volgens de standaard regels.
De dakkapel moet minstens 1 meter terugliggen ten opzichte van de voorgevel, of verwerkt worden in het dakvlak.
Als de zijgevel grenst aan een openbaar toegankelijk gebied, moet de dakkapel gelijk aan of terugliggend van de zijgevel zijn.

Bij het aanvragen van een vergunning is het belangrijk om zorgvuldig te werken met een trendsetter. Een trendsetter is een voorbeeldproject dat als pionier dient voor toekomstige projecten. In dergelijke gevallen kan de gemeente ruimere mogelijkheden bieden, mits het project aantoonbaar een positieve bijdrage levert aan het straatbeeld of de bruikbaarheid van de woning.

Juridische ontwikkelingen

De gemeente Zaanstad heeft in een recent juridisch geval een les geleerd over de toepassing van haar beleid op dakkapellen. In 2022 weigerde de gemeente om een vergunning af te geven voor twee dakkapellen die boven elkaar geplaatst werden in het achterdak van een woning in Assendelft. De woning had een lessenaarsdak, waarbij het dak één hellend dakvlak heeft. Aan de voorkant van het huis loopt de gevel recht omhoog tot en met de tweede verdieping, en aan de achterzijde begint het dak op de eerste verdieping. Dit maakt het mogelijk om zowel op de eerste als op de tweede verdieping uit te breiden.

Zaanstad had op dat moment geen regels opgenomen in het bestemmingsplan voor dakkapellen in het achterdakvlak. Het college leidde hieruit af dat dergelijke dakkapellen niet toegestaan waren. De Raad van State achtte dit beleid echter te kort door de bocht. De rechtbank gaf het college de kans om de omissie in het bestemmingsplan te herstellen, maar Zaanstad koos ervoor om dit niet te doen. Uiteindelijk werd het college door de Raad van State in het ongelijk gesteld.

Les uit de rechtszaak

Deze rechtszaak toont aan dat het belangrijk is om het beleid van de gemeente goed uit te werken en aan te passen aan de wettelijke kaders. Het is niet voldoende om simpelweg een bestaand beleid toe te passen zonder rekening te houden met de feitelijke situatie en de wettelijke interpretatie. In dit geval bleek dat een mogelijkheid tot uitbreiding in het achterdakvlak wel degelijk toegestaan was, mits de regels voor vergunningvrije of vergunningplichtige projecten werden nageleefd.

Praktische tips voor een soepele aanvraagprocedure

Het aanvragen van een vergunning of melding voor een dakkapel kan soms ingewikkeld zijn. Hier zijn enkele tips om de procedure zo soepel mogelijk te laten verlopen:

1. Begrijp de regels

Het is belangrijk om vooraf goed te informeren over de regels. Deze zijn beschikbaar via het Omgevingsloket van Zaanstad en zijn ook te vinden in de lokale regelgeving. Het is verstandig om de regels vooraf te lezen en eventueel advies in te winnen bij een architect of bouwprofessional.

2. Kijk of je vergunningvrij kunt

Als je aan de voorwaarden voor een vergunningsvrije dakkapel voldoet, is het meestal voldoende om een melding in te dienen. Dit is een eenvoudig proces en vereist minder administratieve inspanningen.

3. Houd rekening met het straatbeeld

Dakkapellen zijn vaak zichtbaar vanaf de straat. Daarom is het belangrijk om rekening te houden met het straatbeeld en de inpassing in de omgeving. De gemeente Zaanstad streeft naar een harmonieus straatbeeld en kan aangeven of je project past bij het lokale karakter van de wijk.

4. Gebruik een trendsetter

Als je een innovatieve of unieke dakkapel wil plaatsen, kan het verstandig zijn om te werken met een trendsetter. Dit is een project dat als pionier dient voor toekomstige projecten en kan leiden tot ruimere mogelijkheden voor vergunningen of medewerking.

5. Zorg voor duidelijke documentatie

Bij het indienen van een aanvraag is het belangrijk om duidelijke en complete documentatie te leveren. Dit omvat:

Een beschrijving van het project.
Tekeningen of 3D-visualisaties.
Een toelichting op hoe het project voldoet aan de regels.
Eventueel een verklaring van de architect of bouwprofessional.

6. Houd rekening met de welstandseisen

De gemeente Zaanstad stelt ook eisen aan de welstand van de omgeving. Dit betreft onder andere:

De bezonningssituatie van aangrenzende percelen.
De gebruiksmogelijkheden van buurhuisjes.
De ruimtelijke inpassing van het project in de wijk.

Het is verstandig om deze aspecten te bespreken met de gemeente voor het indienen van de aanvraag.

Regels voor dakterrassen

Naast dakkapellen zijn dakterrassen ook een populaire keuze voor wie extra buitenruimte wil creëren. Ook hier gelden regels en voorwaarden die afhankelijk zijn van de situatie.

Algemene regels

Een dakterras kan worden toegestaan, mits de volgende voorwaarden zijn voldaan:

Het terras mag maximaal 3 meter uit de oorspronkelijke achtergevelrooilijn van het hoofdgebouw liggen.
Er moet worden voldaan aan artikel 5:50 Burgerlijk Wetboek.
Het dakterras moet worden aangevraagd door de eigenaar van het dak.
Het terras moet vanuit de woning ontsloten kunnen worden.
Er mogen alleen hekwerken worden gebouwd, en geen andere bouwwerken.
Het hekwerk mag maximaal de hoogte zijn zoals aangegeven in het Bouwbesluit.
Het hekwerk en het terras moeten worden geplaatst volgens de zichtbaarheidsregel.
Het hekwerk en het terras moeten minstens 1 meter terugliggen ten opzichte van de voorgevel, of verwerkt worden in het dakvlak.
Als de zijgevel grenst aan een openbaar toegankelijk gebied, moeten het hekwerk en het terras gelijk aan of terugliggend van de zijgevel zijn.

Verhouding tot het bestemmingsplan

De gemeente Zaanstad kan medewerking verlenen aan het afwijken van het bestemmingsplan, mits er geen onevenredige aantasting plaatsvindt van de gebruiksmogelijkheden van het perceel en aangrenzende percelen, de bezonningssituatie en de welstandseisen. In sommige gevallen kan het dakterras worden geclassificeerd als een trendsetter, wat leidt tot ruimere mogelijkheden.

Conclusie

Het plaatsen van een dakkapel of dakterras in de gemeente Zaanstad is mogelijk, maar vereist een zorgvuldige aanpak. De gemeente heeft duidelijke regels opgesteld voor vergunningvrije en vergunningplichtige situaties. Het is belangrijk om deze regels te begrijpen en rekening te houden met het straatbeeld, de welstandseisen en de inpassing in de omgeving. Door te werken met een trendsetter of duidelijke documentatie te leveren, kan de aanvraagprocedure zo soepel mogelijk worden gemaakt.

De rechtszaak van 2022 toont aan dat het beleid van de gemeente Zaanstad niet altijd volledig toegesneden is op de wettelijke kaders. Het is dus verstandig om altijd op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en de regels te controleren voordat je aan een project begint. Het Omgevingsloket van Zaanstad is een waardevolle bron voor informatie en ondersteuning.