Rookkanaal boven dakkapel: juiste plaatsing, hoogte en constructie

Published by Redactie on september 21, 2025 | Category dakkapel

Het correcte afvoeren van rookgassen via een rookkanaal is essentieel voor de veiligheid, efficiëntie en duurzaamheid van een verwarmingssysteem. Bij een dakkapel, of dakkapelconstructie, is het afvoeren van rookgassen via het dak extra belangrijk, omdat de hoogte en de luchtdrukverschillen direct bepalend zijn voor de trek en het risico op terugstroom van rookgassen. In dit artikel bespreken we de richtlijnen, aanbevelingen en technische aspecten voor het aanleggen van een rookkanaal boven een dakkapel. We baseren ons uitsluitend op de informatie uit betrouwbare bronnen, zoals bouwvoorschriften, normen en praktische handleidingen.

Inleiding

Een rookkanaal boven een dakkapel moet zorgvuldig geplaatst worden om ervoor te zorgen dat rookgassen effectief worden afgevoerd en er geen risico op terugstroom of vuurontwikkeling is. De regels voor de plaatsing van een rookkanaal zijn vastgelegd in het Bouwbesluit en de NEN 2757-norm. Deze normen geven aan hoe hoog en waar het rookkanaal moet uitmonden, afhankelijk van het type dak, de helling van het dak en de nabijheid van andere gebouwen.

Bij het plaatsen van een rookkanaal boven een dakkapel zijn er meerdere factoren van invloed op de constructie en de functie van het kanaal. Deze factoren omvatten:

De helling van het dak
De hoogte van de uitmonding boven het dak
De afstand tot nabijgelegen gebouwen
De keuze voor enkel- of dubbelwandige buis
De materialen die worden gebruikt voor het verbinden met het dak en de afdekking
De veiligheid in relatie tot brandbare materialen

In de volgende hoofdstukken zullen we deze aspecten nader belichten, met aandacht voor technische details en praktische toepassingen.

Plaatsing van het rookkanaal boven de dakkapel

De optimale locatie op het dak

Volgens de NEN 2757-1:2019 en het Bouwbesluit moet het rookkanaal zich bevinden in het zogenaamde vrije uitmondingsgebied. Dit gebied is bepaald door de afstand tot de nok van het dak en de helling van het dak. De beste locatie is in of dichtbij de nok van het dak, omdat dit het minste risico oplevert op terugstroom van rookgassen wanneer de wind in het kanaal blaast.

Bij daken met een helling kleiner dan 23°, moet de uitmonding van het rookkanaal minstens 0,5 meter boven het dak uitsteken. Bij steilere daken (helling groter dan 23°) moet de uitmonding boven de lijn van 15° vanaf de nok uitkomen. Dit betekent dat de pijp niet lager geplaatst mag worden dan deze lijn, ongeacht de helling.

Invloed van nabijgelegen gebouwen

Een belangrijke factor bij het bepalen van de hoogte van het rookkanaal is de nabijheid van andere gebouwen. Als er een hoge constructie binnen een afstand van 15 meter van de uitmonding van het kanaal staat, moet de pijp zich boven de lijn van 15° vanaf de top van dat gebouw bevinden. Bij een afstand groter dan 15 meter moet de pijp boven de lijn van 45° vanaf de top van het naburige gebouw uitkomen.

Deze regel is bedoeld om ervoor te zorgen dat de wind niet vanuit een ongunstige hoek kan blazen en rookgassen kunnen worden teruggezogen in het huis of kanaal. Bij het plaatsen van een rookkanaal boven een dakkapel is het daarom belangrijk om rekening te houden met de omgeving en eventuele obstakels in de luchtstroom.

Plaatsing op platte daken

Op platte daken geldt een aparte regel. Hier moet de uitmonding van het rookkanaal minstens 0,5 meter boven het dakvlak uitsteken. Deze eis geldt ongeacht de nabijheid van andere gebouwen. Een dakkapel op een plat dak kan dus geen invloed hebben op de hoogte van de uitmonding, mits de minimale 0,5 meter uitstekende hoogte wordt nageleefd.

Praktische uitvoering op schuine daken

Op schuine daken is de aanbevolen plek voor de uitmonding meestal twee tot drie dakpannen onder de nok. Dit is de plek waar de dakconstructie het meest stevig is en waar het minste risico is op lekkage of schade. Aan de binnenkant van het dak wordt een dakbevestigingsbeugel gebruikt om de pijp stevig in de plaats te houden.

De aanleg van het kanaal door het dak gebeurt doormiddel van een loodslab. Dit loodslab wordt onder de rij pannen geplaatst en vormt een waterdichte afsluiting. Over de pannen eronder en aan de zijkant wordt het loodslab aangebracht, waardoor de dubbelwandige pijp naar buiten gebracht wordt. De uitmonding wordt vervolgens afgesloten met een stormkraag die regenwater tegenhoudt.

Constructie van het rookkanaal

Enkel- of dubbelwandige buis?

Het type buis dat wordt gebruikt voor het rookkanaal is bepalend voor de veiligheid en de efficiëntie van het systeem. In de meeste gevallen wordt een combinatie van enkel- en dubbelwandige buizen gebruikt. Vanaf de kachel zelf wordt vaak een enkelwandige RVS-buis gebruikt, terwijl de buis vanaf de vloerdoorvoer tot boven het dak een dubbelwandige geïsoleerde buis is.

De reden hiervoor ligt in de temperatuur van de rookgassen. Bij de kachel zelf zijn deze rookgassen nog zeer heet, waardoor een enkelwandige buis voldoet. Echter, bij de gevel of vloerdoorvoer moet het rookkanaal geïsoleerd zijn om te voorkomen dat de rookgassen verkoelen, wat kan leiden tot roetvorming en minder trek.

Een verloopstuk van enkel- naar dubbelwandig is daarom vaak nodig in het kanaal. Dit verloopstuk moet op een stevige manier bevestigd worden en moet voldoen aan de eisen van de NEN 2757.

Brandwerende omkokering

Volgens de NEN 2757-1:2019 moet het rookkanaal in Nederland vanaf de eerste verdieping omgeven worden door een brandwerende omkokering. Deze omkokering kan bestaan uit brandwerende platen of een gelijkwaardige constructie. Tussen de omkokering en het kanaal moet een luchtspouw worden aangebracht om zowel de brandveiligheid als de luchtstroom te waarborgen.

Bij het leggen van het kanaal door een dakkapel of een tweede verdieping is het dus belangrijk om deze regel te volgen. De omkokering moet zowel boven als onder het plafond aanwezig zijn, tenzij het plafond niet brandbaar is.

Materialen voor de afwerking

De afwerking van het kanaal, zowel aan de binnen- als de buitenkant, is van groot belang voor de duurzaamheid en de veiligheid. Bij de uitmonding op het dak wordt een stormkraag gebruikt, die regenwater tegenhoudt. Deze stormkraag moet met siliconenkit worden afgekit, omdat PUR-schuim niet toegestaan is bij het vullen van de opening.

Daarnaast wordt steenwol-isolatiemateriaal gebruikt om de opening tussen de kachelpijp, de dakdoorvoer en het dakbeschot te vullen. Dit zorgt voor een waterdichte en brandwerende afsluiting.

Bij houten plafonds is het gebruik van een vloersteun of een brandseparatieplaat verplicht. Bij houten plafonds moet de dubbelwandige buis tenminste 20 cm onder het plafond al worden gebruikt, om de brandveiligheid te waarborgen.

Technische aanbevelingen voor het aanleggen van het kanaal

Benodigdheden voor installatie

De installatie van een rookkanaal door het dak vereist een aantal essentiële materialen en gereedschappen. Deze omvatten:

Enkelwandige RVS-kachelpijp
Dubbelwandige geïsoleerde buis
Verloopstuk van enkel- naar dubbelwandig
Dakdoorvoer (passend bij het type dak)
Stormkraag
Trekkap
Muur- en plafondbeugels (CE-gekeurd)
Schroeven, koppelstukken, isolatiemateriaal
Waterpas, boormachine, laser of schietlood

Alle materialen moeten gecertificeerd zijn en voldoen aan de normen van het Bouwbesluit en NEN 2757. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de juiste afstand tot brandbare materialen en aan de juiste bevestiging van de beugels.

Stappenplan voor de installatie

Een stap-voor-stap aanpak is essentieel bij het aanleggen van een rookkanaal. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen:

Bepaling van de locatie van de kachel: Zorg dat de kachel voldoende afstand houdt tot muren en meubels, volgens de instructies van de fabrikant. Zorg voor minstens 1 meter vrije ruimte boven de kachel voor de eerste rechte pijp.
Aansluiting van de enkelwandige buis: Vanaf de kachel wordt een enkelwandige RVS-buis aangesloten. Zorg voor een stevige bevestiging.
Aansluiting van de dubbelwandige buis: Vanaf de vloerdoorvoer tot boven het dak wordt een dubbelwandige geïsoleerde buis gebruikt. Dit is essentieel voor de brand- en isolatieveiligheid.
Plaatsing van de beugels: Zorg voor een beugel op elke 1 tot 1,5 meter langs het kanaal, om de buis stevig te houden.
Doorvoer door het plafond: Bij brandbare plafonds is een vloersteun of brandseparatieplaat nodig. Zorg voor voldoende isolatie en een luchtspouw.
Doorvoer door het dak: Gebruik een loodslab bij schuine daken of een passende dakdoorvoer bij platte of rieten daken. Zorg voor een waterdichte afsluiting.
Afwerking van de uitmonding: Zet een stormkraag op de uitmonding en vul de opening met steenwol. Gebruik geen PUR-schuim.
Controle en testen: Controleer of het kanaal goed bevestigd is, geen lekkage vertoont en voldoende trek biedt.

Veiligheid en controle

Na de installatie is het belangrijk om het rookkanaal te controleren op veiligheid en functie. Dit omvat het controleren van de bevestiging van de buis, de afstand tot brandbare materialen, de waterdichtheid van de afwerking en de luchtstroom door het kanaal.

Het is raadzaam om het kanaal periodiek te controleren op roetvorming en eventuele lekkages. Bij gebruik van een houtkachel of open haard is het verstandig om jaarlijks een inspectie te laten uitvoeren door een professional.

Conclusie

Het aanleggen van een rookkanaal boven een dakkapel is een essentiële en technisch complexe taak, die moet voldoen aan strikte bouw- en veiligheidsnormen. De plaatsing van het kanaal moet gebeuren in het vrije uitmondingsgebied, meestal in de buurt van de nok van het dak. De hoogte van de uitmonding hangt af van de helling van het dak en de nabijheid van andere gebouwen. Bij schuine daken is de aanbevolen uitmonding 0,5 meter boven het dakvlak, terwijl bij steilere daken de lijn van 15° vanaf de nok moet worden nageleefd.

De constructie van het kanaal vereist een combinatie van enkel- en dubbelwandige buizen, met een verloopstuk en een brandwerende omkokering. De afwerking van het kanaal moet waterdicht en brandveilig zijn, met een stormkraag, isolatiemateriaal en een luchtspouw. Het is belangrijk om alle materialen gecertificeerd te kiezen en de instructies van de NEN 2757 en het Bouwbesluit te volgen.

Bij het aanleggen van een rookkanaal is het essentieel om aandacht te besteden aan technische details, veiligheid en efficiëntie. Door het correcte uitvoeren van deze installatie zorgt u voor een veilige en duurzame verwarming, zonder risico op terugstroom of brandgevaar.