Schaduwvorming door dakkapellen van buren en het rendement van zonnepanelen

Published by Redactie on september 21, 2025 | Category dakkapel

Het gebruik van zonnepanelen is in Nederland een steeds populaire keuze geworden voor eigenaren die energie willen besparen en een duurzamere toekomst nastreven. Echter, een van de belangrijkste factoren die het rendement van zonnepanelen bepalen, is de hoeveelheid zonlicht die op de panelen valt. Schaduwvorming, veroorzaakt door omliggende objecten zoals bomen, gebouwen of – zoals hier het geval is – een dakkapel van buren, kan het rendement van zonnepanelen aanzienlijk verminderen. In dit artikel worden de juridische aspecten en praktische gevolgen van schaduwvorming op zonnepanelen door een dakkapel van buren besproken, op basis van rechtspraak en adviezen uit de praktijk.

Inleiding

Zonnepanelen zijn afhankelijk van direct zonlicht om efficiënt te werken. Wanneer schaduw op een deel van de zonnepanelen valt, kan dit het totale rendement van het zonne-energiesysteem negatief beïnvloeden. In sommige gevallen kan dit leiden tot juridische geschillen tussen buren, bijvoorbeeld als een van hen een dakkapel op zijn dak plaatst en hierdoor schaduw op de zonnepanelen van de buurman valt. De vragen die zich dan stellen zijn:

Is schaduwvorming op zonnepanelen door een dakkapel van buren een juridisch relevante aangelegenheid?
Is het mogelijk om een dakkapel in te richten op een manier dat schaduw minimaal wordt?
Hoe verhoudt zich het eigendomsrecht van buren tot het recht op efficiënte zonnewinst?

Deze vragen zijn aan bod gekomen in meerdere rechtszaken, waarin de rechters hun mening gegeven hebben over de grens van toelaatbare hinder. In de praktijk blijkt dat een zekere mate van schaduwvorming meestal wordt geduld, zolang het rendementsverlies niet extreem hoog is. De rechters oordelen in hun uitspraken vaak dat het een woningeigenaar vrij is om zijn dak naar eigen inzicht te gebruiken, zoals het aanbrengen van een dakkapel. Dit betekent dat het rendementsverlies door schaduwvorming meestal niet als onrechtmatig wordt aangemerkt.

Juridische context en rechtspraak

In het kader van geschillen tussen buren en zonnepanelen is er in de afgelopen jaren diverse rechtszaken geweest. Een aantal van deze zaken is besproken in juridische artikelen en blogs, die duidelijk maken hoe rechters deze kwesties beoordelen.

1. Uitspraak Hof Arnhem-Leeuwarden (2019)

Een van de bekendere rechtszaken betrof een situatie waarin de ene buur in 2015 zonnepanelen had geïnstalleerd. In 2019 plaatste de buurman een dakkapel, die een deel van de dag schaduw op de zonnepanelen wierp. Hierdoor werd het rendement van de zonnepanelen verlaagd. De rechter in eerste aanleg oordeelde dat dit rendementsverlies niet groot genoeg was om als onrechtmatige hinder te worden aangemerkt. Ook het hof Arnhem-Leeuwarden beaamde deze uitspraak, met de redenering dat het gebruik van het dak door een woningeigenaar volgens de hoofdregel vrij is. De rechter benadrukte dat het rendementsverlies in dit geval niet extreem was, en dat het dus niet tot onrechtmatige hinder leidde.

2. Rechtbank Midden-Nederland

In een andere zaak werd een kwestie voorgelegd over de toewijzing van een vergunning voor een dakkapel. De ene buur had zonnepanelen geïnstalleerd, en de andere wilde een dakkapel plaatsen. De rechter oordeelde dat het rendementsverlies door schaduwvorming niet zo groot was dat het de grens van het aanvaardbare overschreed. Ook in deze zaak werd benadrukt dat het gebruik van het dak vrij is, mits het niet extreem hinderlijk is voor de buren.

3. Rechtbank Gelderland

Een dikkere zaak betrof de situatie waarin zonnepanelen van een buurman extra schaduw veroorzaakten in het naburige woning. De rechter oordeelde ook hier dat er geen sprake was van onrechtmatige hinder. De overlast was volgens de rechter niet groot genoeg om de grens van het aanvaardbare te overschrijden. Het was dus niet mogelijk om een juridisch sterk argument op te stellen tegen het gebruik van zonnepanelen of dakkapellen, mits ze volgens de regels zijn geplaatst.

Praktische gevolgen van schaduwvorming

Hoewel rechters vaak beslissen dat schaduwvorming op zonnepanelen door een dakkapel van buren niet juridisch relevant is, betekent dit niet dat het geen praktische invloed heeft. Het rendement van zonnepanelen kan namelijk aanzienlijk dalen bij schaduwvorming, afhankelijk van het type systeem dat is geïnstalleerd.

1. Invloed van schaduw op zonnepanelen

Zonnepanelen zijn ontworpen om zo veel mogelijk zonlicht om te zetten in elektriciteit. Wanneer een deel van de zonnepanelen in de schaduw ligt, wordt het totale rendement van het systeem verminderd. Dit effect is afhankelijk van het type zonnepanelen en de manier waarop ze zijn geschakeld.

String-omvormers: Bij string-omvormers zijn zonnepanelen in serie geschakeld. Dit betekent dat het rendement van het hele systeem wordt beïnvloed als één paneel in de schaduw ligt. De stroomsterkte van het hele systeem daalt, wat leidt tot een aanzienlijk verlies in opbrengst.
Parallel geschakelde panelen met micro-omvormers: Deze zonnepanelen zijn onafhankelijk geschakeld, waardoor het rendement van de ene paneel niet direct invloed heeft op de andere. In dit geval is het verlies door schaduwvorming beperkter dan bij string-omvormers.

De keuze voor het juiste type zonnepaneelinstallatie kan dus van groot belang zijn bij het minimaliseren van het effect van schaduw.

2. Invloed van dakkapellen

Dakkapellen worden vaak gebruikt om extra ruimte te creëren op de zolderkamer of om de woning verder te verbeteren. Echter, een dakkapel kan ook schaduw veroorzaken op zonnepanelen die op het naburige dak zijn geïnstalleerd. Dit is vooral het geval als de dakkapel op dezelfde kant van het dak staat als de zonnepanelen.

Afstand en positie: De mate van schaduw die een dakkapel veroorzaakt, hangt af van de afstand tot de zonnepanelen en de positie van de zon in de loop van de dag. Een dakkapel die dichtbij staat kan in de ochtend of middag een aanzienlijk deel van het dak in de schaduw houden.
Technische oplossingen: Er zijn technische oplossingen om schaduw te minimaliseren, zoals het gebruik van parallelschakeling of het installeren van extra zonnepanelen in een andere positie. In sommige gevallen is het ook mogelijk om zonnepanelen op of onder de dakkapel te plaatsen, mits de dakkapel sterk genoeg is.

3. Invloed van bomen en gebouwen

Bijna even belangrijk als dakkapellen zijn ook bomen en gebouwen in de directe omgeving van een woning. Deze kunnen ook schaduw veroorzaken op zonnepanelen. Het is daarom belangrijk om bij de planning van zonnepanelen rekening te houden met de omgeving en eventuele belemmeringen.

Bomen: Hoge bomen rondom een woning kunnen schaduw veroorzaken op het dak. Het snijden van bomen of het planten van lage soorten kan helpen om schaduw te beperken.
Gebouwen: In dichtbebouwde gebieden kan de schaduw van naburige gebouwen een belemmering vormen. Het is daarom verstandig om bij het plaatsen van zonnepanelen een analyse te laten uitvoeren van de invloed van schaduw.

Technische en juridische overwegingen bij het plaatsen van zonnepanelen en dakkapellen

Het plaatsen van zonnepanelen en dakkapellen moet niet alleen op technische gronden worden beoordeeld, maar ook op juridische aspecten. Het is belangrijk om te weten wat de regels zijn en hoe je eventuele geschillen met buren kunt voorkomen of oplossen.

1. Verificatie van schaduwinvloed

Voor het plaatsen van zonnepanelen is het verstandig om een schaduwanalyse uit te voeren. Dit kan met behulp van software die berekent hoe schaduw zich gedraagt in de loop van de dag en over het jaar. Deze analyse helpt om het optimale plaatsing van zonnepanelen te bepalen en eventuele belemmeringen voor te gaan.

2. Verificatie van het juridische kader

Het is ook belangrijk om te weten wat de juridische mogelijkheden zijn in geval van schaduwvorming door buren. Volgens rechtspraak is het in de meeste gevallen niet mogelijk om een juridisch sterk argument op te stellen tegen het plaatsen van een dakkapel of zonnepanelen door buren. De rechter oordeelt meestal dat het gebruik van het dak vrij is, zolang het niet extreem hinderlijk is.

3. Overleg met buren

Hoewel het juridisch vaak niet mogelijk is om een dakkapel of zonnepaneelinstallatie te verbannen, is het verstandig om met buren te overleggen. Dit kan helpen om eventuele geschillen te voorkomen en samen te zoeken naar oplossingen die voor iedereen acceptabel zijn. Bijvoorbeeld kan worden afgesproken dat de dakkapel op een andere positie wordt geplaatst of dat de zonnepanelen op een andere kant van het dak worden geïnstalleerd.

Conclusie

Zonnepanelen zijn een waardevolle investering voor woningeigenaren, maar hun rendement kan worden beïnvloed door schaduwvorming. Een dakkapel van buren kan een belangrijke bron van schaduw zijn, vooral in dichtbebouwde gebieden. Hoewel rechters in de praktijk vaak beslissen dat schaduwvorming op zonnepanelen door buren niet juridisch relevant is, is het verstandig om dit aspect zorgvuldig te beoordelen bij de planning van zonnepanelen en dakkapellen.

Het is belangrijk om rekening te houden met de invloed van schaduw op de opbrengst van zonnepanelen en eventuele technische oplossingen te overwegen. Daarnaast is het verstandig om met buren te overleggen om eventuele geschillen te voorkomen. In de meeste gevallen blijkt uit rechtspraak dat de grens van het aanvaardbare niet snel wordt overschreden, wat betekent dat een zekere mate van schaduwvorming meestal wordt geduld.