Dakkapellen en openbaar toegankelijk gebied: Wanneer is een vergunning nodig?

Published by Redactie on september 22, 2025 | Category dakkapel

Het plaatsen van een dakkapel kan een waardevolle verbetering zijn voor zowel het comfort als het uiterlijk van een woning. Echter, wanneer het gaat om het bouwen of aanbrengen van een dakkapel, zijn er regels en voorwaarden die moeten worden nageleefd. Deze regels zijn vooral van toepassing wanneer het gebied waarop de dakkapel wordt geplaatst grenst aan een openbaar toegankelijk gebied. In dit artikel geven we een overzicht van de relevante criteria, regelgeving en situaties waarin een vergunning nodig is of niet.

De informatie is gebaseerd op de huidige wetgeving, zoals de Omgevingswet en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), evenals relevante richtlijnen van gemeenten en andere autoriteiten. Het doel is om een duidelijk en feitelijk onderbouwd overzicht te bieden aan eigenaren, woningbouwers en professionals in de bouwsector die een dakkapel willen aanbrengen.

Inleiding

Een dakkapel is een uitstekende manier om extra licht of ventilatie toe te voegen aan een ruimte binnen een woning. Het bouwen van zo’n constructie is echter niet altijd vergunningsvrij, en dat hangt vooral af van waar de dakkapel is geplaatst en of het openbaar toegankelijk gebied raakt. In het kader van de ruimtelijke ordening en het behoud van het stads- of dorpsgezicht zijn er regels gedefinieerd die bepalen of een vergunning of melding nodig is.

Deze regels zijn grotendeels gebaseerd op de Omgevingswet 2024, die een duidelijkere structuur biedt voor kleine bouwwerken zoals dakkapellen. In dit artikel bespreken we de relevante criteria, met name in relatie tot het openbaar toegankelijk gebied. Bovendien leggen we uit wat de gevolgen zijn van het niet naleven van deze regels, en onder welke omstandigheden een melding of vergunning vereist is.

Definitie van openbaar toegankelijk gebied

Een openbaar toegankelijk gebied is gedefinieerd als een gebied dat toegankelijk is voor het publiek en niet afgesloten is voor particulieren. Dit omvat onder andere:

Openbare wegen
Vaarwegen
Openbare groenruimte
Pleinen
Parken
Ondergrondse voetgangerswegen
Voorzieningen die toegankelijk zijn voor iedereen, zoals fietspaden of voetpaden

Als een dakkapel op of in de buurt van zo’n gebied is geplaatst, kunnen extra regels van toepassing zijn. Deze regels zijn opgenomen in het omgevingsplan van de gemeente en in de ruimtelijke bouwregels zoals beschreven in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Wanneer is een dakkapel vergunningsvrij?

Een dakkapel is vergunningvrij op voorwaarde dat:

De dakkapel niet op openbaar toegankelijk gebied is geplaatst
Als de dakkapel aan de voorkant van het huis of op een zijkant ligt en deze grenst aan een openbare weg of openbare ruimte, is de regelgeving anders dan bij een dakkapel aan de achterkant van het huis.
De afmetingen en vorm voldoen aan de wettelijke criteria
De afmetingen en vorm van de dakkapel zijn belangrijke factoren om te bepalen of een vergunning nodig is. De volgende criteria moeten dan voldaan zijn:
- Plat dak
  De dakkapel moet voorzien zijn van een plat dak. Dit is een eis om het visuele effect van het bouwwerk zo discreet mogelijk te houden.
- Maximale hoogte van 1,75 meter
  De hoogte moet niet meer dan 1,75 meter zijn, gemeten vanaf de onderkant van de dakkapel.
- Onderkant van de dakkapel
  De onderkant moet meer dan 0,5 meter, maar minder dan 1 meter boven de dakvoet liggen.
- Bovenkant van de dakkapel
  De bovenkant moet minstens 0,5 meter onder de daknok liggen.
- Zijkanten van de dakkapel
  De zijkanten van de dakkapel moeten minstens 0,5 meter van de rand van het dakvlak liggen.
De woning is welstandsvrij
Als de woning is aangewezen in de Welstandsnota van de gemeente en deze heeft specifieke eisen gesteld voor bouwwerken in het openbaar zicht, kan het bouwen van een dakkapel niet vergunningsvrij zijn.
De gemeente heeft geen extra eisen in het omgevingsplan
Als de gemeente via het omgevingsplan extra ruimtelijke eisen heeft gesteld voor het betreffende gebied, kan het vergunningsvrij bouwen van een dakkapel hier ook niet mogelijk zijn.

Wanneer is een vergunning wel nodig?

Hoewel het in veel gevallen mogelijk is om een dakkapel zonder vergunning aan te brengen, zijn er situaties waarin dit niet het geval is. In die gevallen is een ruimtelijke bouwvergunning nodig. De volgende situaties vallen hieronder:

Dakkapel grenst aan openbaar toegankelijk gebied
Als de dakkapel geplaatst is op de voorkant van het huis of op een zijkant die grenst aan een openbare weg, vaarweg of openbare ruimte, zijn extra regels van toepassing. In dergelijke gevallen is het belangrijk om te controleren of de gemeente via het omgevingsplan extra eisen heeft gesteld.
De dakkapel ligt in een beschermd stads- of dorpsgezicht
Als het gebied waarop de dakkapel wordt geplaatst is aangewezen als 'rijksbeschermd stads- en dorpsgezicht', is er een vergunning nodig. Dit geldt ook voor gebieden die in het omgevingsplan als zodanig zijn aangeduid.
De dakkapel voldoet niet aan de wettelijke afmetingen
Als de dakkapel niet voldoet aan de criteria zoals hoogte, afstand tot de zijkanten of hoogte ten opzichte van de dakvoet en de daknok, is een vergunning nodig.
De woning is in het welstandsvrij gebied
Als de woning in een welstandsvrij gebied staat, geldt een andere set regels. Hierbij is het meestal niet mogelijk om zonder vergunning te bouwen.
Een bestaande dakkapel wordt gewijzigd
Ook bij wijzigingen aan een bestaande dakkapel is het mogelijk dat een vergunning nodig is, afhankelijk van de omvang van de wijziging.

De rol van het omgevingsplan

Het omgevingsplan van de gemeente speelt een centrale rol bij het bepalen van of een dakkapel vergunningvrij is. Dit plan bevat de ruimtelijke regels die gelden voor bouwwerken in het stads- en dorpsgezicht. Het omgevingsplan kan extra eisen stellen, ook voor kleine verbouwingen zoals dakkapellen.

Als het omgevingsplan bepaalt dat een dakkapel op een bepaalde locatie niet vergunningsvrij is, dan is het noodzakelijk om een vergunning aan te vragen. Het is daarom belangrijk om vooraf te controleren of de gemeente extra regels heeft voor het betreffende gebied.

De Omgevingswet en het Besluit bouwwerken leefomgeving

De Omgevingswet is vanaf 2024 het centrale instrument voor ruimtelijke ordening in Nederland. Deze wet stelt duidelijke regels voor kleine bouwwerken, waaronder ook dakkapellen. Eén van de voordelen van deze wet is dat het voor eigenaren makkelijker is om kleine verbouwingen zoals dakkapellen te realiseren.

Een belangrijk onderdeel van de Omgevingswet is het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Dit besluit bevat regels voor bouwwerken die invloed kunnen hebben op het stads- en dorpsgezicht. Voor dakkapellen zijn er in dit besluit specifieke regels opgenomen, zoals de maximale hoogte, afmetingen en afstanden.

Praktische stappen bij het aanbrengen van een dakkapel

Als je van plan bent om een dakkapel aan te brengen, zijn er een aantal stappen die je moet doorlopen:

Controleren van de locatie
Controleer of de dakkapel op openbaar toegankelijk gebied wordt geplaatst. Als dit het geval is, zijn er extra regels van toepassing.
Controleren van de afmetingen
Zorg dat de dakkapel voldoet aan de wettelijke criteria zoals hoogte, afstand tot de zijkanten en afstand tot de daknok en de dakvoet.
Controleren van het omgevingsplan van de gemeente
Controleer of de gemeente via het omgevingsplan extra eisen heeft gesteld voor het betreffende gebied.
Controleren of de woning welstandsvrij is
Als de woning in het welstandsvrij gebied staat, kan het vergunningsvrij bouwen van een dakkapel hier niet mogelijk zijn.
Melding of vergunning aanvragen
Als de dakkapel vergunningsvrij is, is het voldoende om een melding aan te maken bij de gemeente. Als dit niet het geval is, is een vergunning nodig.
Bezoeken van het Omgevingsloket
Het Omgevingsloket is een centraal punt waar je informatie kunt vinden over regels en aanvragen. Daar kun je ook een vergunningcheck doen om te zien of je een melding of vergunning nodig hebt.

Conclusie

Het plaatsen van een dakkapel is een waardevolle verbouwing die het comfort en het uiterlijk van een woning kan verbeteren. Echter, er zijn regels die moeten worden nageleefd, vooral als de dakkapel grenst aan openbaar toegankelijk gebied. Deze regels zijn opgenomen in de Omgevingswet 2024 en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).

Een dakkapel is vergunningvrij op voorwaarde dat de afmetingen, vorm en locatie voldoen aan de wettelijke criteria. Als dit niet het geval is, is het noodzakelijk om een vergunning of melding aan te vragen bij de gemeente. Het is daarom belangrijk om vooraf te controleren of de dakkapel aan de regels voldoet en of er extra eisen zijn in het omgevingsplan van de gemeente.

Door te rekenen met deze regels en de juiste stappen te doorlopen, is het mogelijk om een dakkapel aan te brengen die zowel functioneel is als conform de wettelijke eisen.