Zetwerk dakkapel: Kwaliteit, veiligheid en functionele uitvoering

Inleiding

Bij de bouw of renovatie van een dakkapel draagt het zetwerk een centrale rol. Het zetwerk, ook wel aangeduid als de draagconstructie, moet voldoen aan eisen rondom veiligheid, stabiliteit, esthetiek en functioneel gebruik. In de context van bouwkundige normen en praktijkrichtlijnen, zoals vermeld in de kwaliteitseisen van VMRG, zijn er specifieke richtsnoeren voor de uitvoering van het zetwerk van dakkapellen. Deze richtsnoeren omvatten aspecten zoals de montage van gevel- en zonweringelementen, de gebruikte materialen, het gebruik van bevestigingsmiddelen en de toepassing van specifieke normen voor paniekopeners, noodopeners en andere vluchtmogelijkheden. In deze artikel worden de technische, normatieve en praktische aspecten van het zetwerk van dakkapellen besproken, waarbij de nadruk ligt op het waarborgen van functionele en veilige uitvoering volgens de geldende standaarden.

Technische eisen aan het zetwerk van dakkapellen

Het zetwerk van een dakkapel moet voldoen aan strenge technische eisen, zowel qua materialen als qua uitvoering. Volgens de richtlijnen van VMRG en andere betrokken partijen is het van belang dat het zetwerk is ontworpen en uitgevoerd conform de toepasselijke bouwnormen en richtlijnen. Dit betreft onder andere de NEN-EN 1990, die regels bevat voor het bepalen van de optredende belastingen en de vereisten voor de draagconstructie.

1. Standaarden voor de draagconstructie

De draagconstructie van een dakkapel moet voldoende sterk zijn om de belastingen op te nemen en deze af te voeren naar de bouwconstructie. Dit betreft zowel statische belastingen (zoals het eigen gewicht van de dakkapel) als dynamische belastingen (zoals wind- en sneeuwbelasting). De sterkte en stabiliteit van het zetwerk moeten worden bepaald door berekening of beproeving, waarbij de norm NEN-EN 1990 als richtsnoer dient.

2. Gebruik van metalen gevelelementen

In de context van het zetwerk van dakkapellen worden vaak metalen gevelelementen gebruikt. De montage van deze elementen en hun verankering aan het bouwkundig kader moet geschieden volgens de technische specificaties uit het montagebestek. Daarnaast is het van belang dat deze werkzaamheden uitgevoerd worden door of onder de verantwoordelijkheid van een VMRG-gevelbouwer om beschadigingen te voorkomen. Dit geldt ook voor het leveren en aanbrengen van bevestigingsmiddelen zoals ankerrails, schroefhulzen en invoegers.

3. Materialen en verwerking

Bij het zetwerk van een dakkapel wordt vaak gebruikgemaakt van staal of aluminium profielen. Het verwerken van deze materialen kan leiden tot oneffenheden, bijvoorbeeld door lassen of slijpen. Deze oneffenheden worden duidelijker zichtbaar wanneer een deklaag wordt aangebracht. In het geval van geschoopeerde stalen onderdelen is het aan te bevelen om een geschikte grondlaag aan te brengen binnen 24 uur na het schooperen. Deze grondlaag dient corrosiebestendig te zijn en moet voldoen aan de eisen van NEN 5254 in het geval van thermisch verzinkte onderdelen.

4. Zonwering en zonweringdoeken

Zonweringdoeken zijn een belangrijk onderdeel van het zetwerk van een dakkapel, vooral bij glazen of open dakkapellen. Deze doeken moeten voldoen aan strenge technische eisen, zoals oppervlaktegewicht, trekkracht, rekbaarheid en weerbestendigheid. De doekspanning wordt verkregen via spanelementen zoals knikarmen of treksystemen. Bij schuine installaties kan verzwaring nodig zijn. Het doek kan bij verschillende toepassingen zichtbare doorhanging vertonen, afhankelijk van hellingsgraad en doekoppervlakte. Het is daarom aan te bevelen om zonweringdoeken in overleg met het VMRG Zonwering bedrijf te kiezen, aangezien de toepasbaarheid afhangt van het type, situering en afmetingen.

Functionele eisen aan het zetwerk van dakkapellen

Naast de technische eisen zijn er ook functionele eisen die het zetwerk van een dakkapel moet voldoen. Deze eisen richten zich op veiligheid, toegankelijkheid en gebruiksgemak, vooral in het kader van nooduitgangen en vluchtdeuren.

1. Paniekopeners en noodopeners

In gebouwen waar een groot aantal personen tegelijkertijd aanwezig kan zijn, zoals scholen, winkelcentra, ziekenhuizen of sportcomplexen, is het verplicht om paniekopeners aan te brengen volgens NEN-EN-1125. Deze openers bestaan uit duwbalken of stangen en moeten CE-gemarkeerd zijn. In minder drukke omgevingen, zoals kantoren of werkplaatsen, zijn noodopeners vereist. Deze openers bestaan uit krukken of duwplaten en moeten eveneens CE-gemarkeerd zijn. In woningen of kleine kantoren, waar slechts weinig personen aanwezig zijn en deze goed op de hoogte zijn van de situatie, is het mogelijk om gebruik te maken van andere voorzieningen zoals knopcilinders of draaiknoppen. Deze toepassing is niet genormeerd.

2. Vluchtdeuren en scharnieren

Vluchtdeuren moeten voldoen aan eisen gesteld door opdrachtgevers en overheden, waarbij verwijzing wordt gedaan naar normen zoals NEN-EN 179 en NEN-EN 1125. Scharnieren in vluchtdeuren dienen aan de eisen van EN 1935 te voldoen. Dit betreft onder andere de sterkte, stabiliteit en veiligheid van de scharnieren bij normale en noodtoestanden.

Esthetische en esthetisch-functionele aspecten

Het zetwerk van een dakkapel is niet enkel een functioneel onderdeel, maar ook een belangrijk esthetisch element. Het zetwerk beïnvloedt het uiterlijk van de dakkapel en de gevel van het gebouw. Daarom is het belangrijk dat het zetwerk niet alleen technisch correct is, maar ook esthetisch aansluit bij de rest van de gevel.

1. Schoepenzonwering

Schoepenzonwering is een populaire keuze voor het zetwerk van dakkapellen. Het systeem bestaat uit aluminium of houten lamellen die kunnen worden gemonteerd in verschillende vormen, zoals ellips-, ruit- of vleugelvorm. De maatvoering, vorm en wanddikte van de lamellen zijn afhankelijk van esthetische eisen en windlast. De kopse kanten van de profielen worden afgesloten met kopschotten, waarin corrosiebestendige assen worden gemonteerd. De hoek van montage van de schoepen is afhankelijk van het gewenste zonweringresultaat. Schoepenzonwering kan ook beweegbaar zijn en meestal motorisch bediend worden. De toepasbaarheid hangt af van de windweerstandsklasse en conform NEN-EN 1991-1-4.

2. Verticaalschermen en uitvalschermen

Verticaalschermen of uitvalschermen kunnen ook worden gebruikt als onderdeel van het zetwerk van dakkapellen. Voor verticaalschermen is het aan te bevelen om een verhouding van maximaal 1:2,5 tussen breedte en hoogte te hanteren. De toepasbaarheid van deze schermen hangt af van het gekozen type, situering en afmeting. Uitvalschermen zijn een alternatief in gevallen waarbij verticale schermen niet optimaal zijn.

Veiligheid en normatieve eisen

Het zetwerk van een dakkapel moet niet alleen technisch en functioneel correct zijn, maar ook voldoen aan de relevante normatieve eisen. De eisen zijn vooral gericht op veiligheid, toegankelijkheid en gebruiksgemak, vooral bij nooduitgangen en vluchtdeuren.

1. NEN-EN 179 en NEN-EN 1125

De norm NEN-EN 179 stelt eisen aan noodopeners, die worden gebruikt in situaties waarbij een kleiner aantal mensen aanwezig is en niet allemaal vertrouwd zijn met de situatie. Deze openers moeten CE-gemarkeerd zijn en voldoen aan specifieke eisen rondom de bedienbaarheid en veiligheid. De norm NEN-EN 1125 stelt eisen aan paniekopeners, die zijn bedoeld voor situaties waarin een groot aantal personen tegelijkertijd aanwezig is. Deze openers moeten ook CE-gemarkeerd zijn en moeten voldoen aan eisen rondom de snelle en makkelijke bediening in noodgevallen.

2. Brandwerendheid

In het geval van brandwerende constructies is het verplicht om het testrapport van het zetwerk aan te houden, tenzij de regelgeving op dit punt wijzigingen toestaat. Het zetwerk dient brandwerend te zijn, zodat het niet bijdraagt aan de verspreiding van vlammen of rook bij een brand. Het gebruik van brandwerende materialen en constructies is hierbij essentieel.

Kwaliteitseisen en uitvoering

Het zetwerk van een dakkapel moet niet alleen aan de technische en normatieve eisen voldoen, maar ook aan kwaliteitseisen inzake uitvoering en materialen.

1. Uitvoering en montage

De montage van het zetwerk moet volgens de technische specificaties in het montagebestek geschieden. Het is belangrijk dat de montagewerkzaamheden uitgevoerd worden door of onder de verantwoordelijkheid van een VMRG-gevelbouwer. Dit zorgt ervoor dat de uitvoering correct is en geen beschadigingen optreden. De opdrachtgever is verantwoordelijk voor alle noodzakelijke werkzaamheden aan het bouwkundig kader, zoals breek-, hak-, metsel-, stukadoors- en schilderwerk. Daarnaast moet de opdrachtgever ook zorgen voor de beschikbaarheid van steigerwerk en voor het leveren en aanbrengen van bevestigingsmiddelen.

2. Kwaliteit van de materialen

De materialen die worden gebruikt voor het zetwerk van een dakkapel moeten voldoen aan kwaliteitsnormen. Dit betreft zowel het staal of aluminium als de deklaag die wordt aangebracht. Bij thermisch verzinkte onderdelen is het belangrijk dat de verzinkerij hiervan vooraf op de hoogte wordt gesteld en afspraken worden gemaakt over wie het materiaal deklaaggereed maakt. De zinklaag moet schoon, droog en stabiel zijn, conform NEN 5254.

Conclusie

Het zetwerk van een dakkapel is een essentieel onderdeel van de constructie, zowel qua technische en functionele als qua esthetische aspecten. Het zetwerk moet voldoen aan eisen rondom veiligheid, toegankelijkheid en gebruiksgemak, vooral in het kader van nooduitgangen en vluchtdeuren. Daarnaast zijn er ook kwaliteitseisen rondom de materialen en uitvoering. Het gebruik van metalen gevelelementen, zonweringdoeken en schoepenzonwering is een populaire keuze bij het zetwerk van dakkapellen, maar vereist wel het naleven van technische specificaties en normatieve eisen. Het is aan te bevelen om samen te werken met een VMRG-gevelbouwer om te waarborgen dat het zetwerk correct wordt uitgevoerd en alle eisen voldoet. Door rekening te houden met deze richtsnoeren en eisen kan het zetwerk van een dakkapel niet alleen functioneel zijn, maar ook een waardevolle toevoeging vormen aan het uiterlijk van het gebouw.

Bronnen

1. VMRG.nl - Kwaliteitseisen en adviezen