Hoge temperatuur warmtepomp: een duurzame oplossing voor bestaande woningen

Published by Redactie on september 23, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De overgang naar duurzame verwarmingsystemen is een belangrijke stap in de strijd tegen klimaatverandering en de vermindering van fossiele brandstofgebruik. Voor veel bestaande woningen is het echter niet altijd mogelijk om direct over te stappen op verwarmingssystemen die werken op lage temperaturen, zoals vloerverwarming. In dergelijke gevallen biedt een hoge temperatuur warmtepomp een aantrekkelijke oplossing. Deze warmtepompen kunnen hogere temperaturen bereiken, waardoor ze compatibel zijn met bestaande radiatoren en geschikt voor woningen die niet volledig zijn geïsoleerd of herconfigureerd.

In dit artikel bespreken we het functioneren van hoge temperatuur warmtepompen, hun voordelen en nadelen, de kosten van aanschaf en installatie, het rendement en de duurzaamheid. We leggen ook uit in welke situaties dit type warmtepomp de beste keuze kan zijn, en waar de beperkingen liggen. Het artikel is gericht op woningeigenaars die overwegen om hun verwarmingssysteem te vervangen of uit te breiden, evenals op professionals in de bouwsector die advies willen geven over duurzame verwarmingssystemen.

Wat is een hoge temperatuur warmtepomp?

Een hoge temperatuur warmtepomp (HT-warmtepomp) is een lucht-water warmtepomp die in staat is om verwarmingswater tot temperaturen van ongeveer 80 °C op te warmen. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen met traditionele radiatoren, die doorgaans hogere aanvoertemperaturen nodig hebben dan vloerverwarmingssystemen. In tegenstelling tot lage temperatuur warmtepompen, die meestal werken met temperaturen van 30 tot 55 °C, kan een HT-warmtepomp het verwarmingswater aanzienlijk verder opwarmen.

Het systeem bestaat uit twee delen: een binnendeel en een buitendeel. Het binnendeel bevindt zich op de plek van de oude cv-ketel, terwijl het buitendeel de warmte uit de buitenlucht opwekt. Deze warmte wordt vervolgens via een compressor verder opgewaardeerd tot de benodigde afgiftetemperatuur voor de radiatoren en sanitair warm water.

HT-warmtepompen zijn ontworpen als een directe vervanger voor gas- of olieketels in bestaande woningen. Ze zijn dus niet alleen duurzaam, maar ook praktisch geschikt voor woningen die niet volledig zijn herconfigureerd naar lage temperatuur verwarmingssystemen. Dit maakt ze een interessante keuze voor individuele woningen in de bestaande woningbouw, vooral als een ingrijpende renovatie van het afgiftesysteem niet haalbaar of wenselijk is.

Hoe werkt een hoge temperatuur warmtepomp?

De werking van een hoge temperatuur warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteoverdracht. Het systeem onttrekt warmte aan een natuurlijke bron, zoals de buitenlucht of grondwater, en verwerkt deze tot een hogere temperatuur, die vervolgens gebruikt kan worden voor ruimteverwarming en warm water.

De kern van het systeem is de compressor. Deze verhoogt de druk van het koudemiddel, waardoor de temperatuur van het medium aanzienlijk stijgt. Het opgewarmde koudemiddel geeft vervolgens zijn warmte af aan het verwarmingswater via een warmtewisselaar. Deze warmte wordt daarna doorgegeven aan het afgiftesysteem, zoals radiatoren of sanitair warm water.

Een belangrijk aspect van hoge temperatuur warmtepompen is dat ze in staat zijn om te functioneren op hogere afgiftetemperaturen dan standaard warmtepompen. Dit is vooral relevant voor woningen met bestaande radiatoren, die traditioneel hogere temperaturen nodig hebben voor voldoende warmte-afgifte. Door de temperatuur van het verwarmingswater te verhogen, kan een HT-warmtepomp de warmte-afgifte van bestaande radiatoren behouden, zonder dat er ingrijpende veranderingen nodig zijn aan het afgiftesysteem.

Een specifiek kenmerk van HT-warmtepompen is ook dat ze een zogenaamde buffer kunnen gebruiken. Dit is een soort warmtebatterij die het opgewarmde water tijdelijk opslaat. Dit helpt om het systeem efficiënter te laten werken, vooral op dagen waarop de warmtevraag fluctueert.

Voordelen van een hoge temperatuur warmtepomp

Hoewel hoge temperatuur warmtepompen soms minder efficiënt zijn dan lage temperatuur warmtepompen, bieden ze toch een aantal belangrijke voordelen:

1. Compatibel met bestaande afgiftesystemen

Een van de grootste voordelen van een HT-warmtepomp is dat het systeem compatibel is met bestaande afgiftesystemen. Dit betekent dat woningen met klassieke radiatoren, zonder ingrijpende renovatie, gemakkelijk kunnen overstappen op een warmtepomp. Voor woningeigenaars die niet in staat of geneigd zijn om een volledige renovatie van het afgiftesysteem te doen, is dit een aantrekkelijke optie.

2. Aardgasvrij

HT-warmtepompen zijn aardgasvrij en vervangen daarmee traditionele cv-ketels volledig. Dit is een belangrijke stap in de richting van duurzaamheid en energie-efficiëntie. De verwarming en de productie van warm tapwater gebeuren op een manier die niet afhankelijk is van fossiele brandstoffen.

3. Energiekosten neutraal of zelfs positief

In goed geïsoleerde woningen is het energieverbruik van een HT-warmtepomp vaak vergelijkbaar met of zelfs lager dan dat van een traditionele cv-ketel. In sommige gevallen kunnen de energiekosten zelfs dalen, afhankelijk van de elektriciteitsprijs en de isolatiegraad van de woning.

4. Toepasbaar op individuele woningen

HT-warmtepompen zijn vooral geschikt voor individuele woningen in de bestaande woningbouw. Ze zijn minder ideaal voor appartementen of woningen in een collectieve installatie, maar voor vrijstaande woningen zijn ze een goede keuze.

Nadelen van een hoge temperatuur warmtepomp

Hoewel HT-warmtepompen een aantal voordelen bieden, zijn er ook beperkingen die in overweging moeten worden genomen.

1. Langer rendement

In vergelijking met lage temperatuur warmtepompen heeft een hoge temperatuur warmtepomp een lager rendement. Dit komt doordat het grotere temperatuurverschil tussen de warmtebron en de afgiftetemperatuur leidt tot een hoger elektriciteitsverbruik. De COP (Coefficient of Performance), die aangeeft hoe efficiënt een warmtepomp werkt, kan onder extreem koude omstandigheden zelfs onder de 2 dalen. Dit betekent dat het systeem minder duurzaam is dan een lage temperatuur warmtepomp en dat de energiekosten hoger kunnen zijn.

2. Hogere investeringskosten

Aan de hand van de beschikbare informatie ligt de aanschafprijs van een hoge temperatuur warmtepomp tussen €12.000 en €19.000, inclusief installatie. Deze prijs is doorgaans hoger dan die van een lage temperatuur warmtepomp. De hogere investeringskosten zijn te verklaren door de technologie die nodig is om hogere temperaturen te bereiken, zoals het gebruik van specifieke koudemiddelen en extra compressoren.

3. Langer terugverdientijd

Vanwege de hogere investeringskosten en het lager rendement is de terugverdientijd van een hoge temperatuur warmtepomp doorgaans langer dan die van een lage temperatuur warmtepomp. In goed geïsoleerde woningen kan de terugverdientijd variëren tussen 5 en 15 jaar, afhankelijk van de energieprijzen, de isolatiegraad van de woning en het energieverbruik.

4. Hoger elektriciteitsverbruik

Omdat de HT-warmtepomp werkt op hogere temperaturen, is het elektriciteitsverbruik hoger dan bij lage temperatuur warmtepompen. Dit kan leiden tot hogere energiekosten, vooral in winters met extreem koude temperaturen. Het is daarom belangrijk om de woning goed te isoleren en eventueel gebruik te maken van hoogrendementsbeglazing en andere maatregelen om het energieverbruik te beperken.

Wanneer is een hoge temperatuur warmtepomp de juiste keuze?

De geschiktheid van een hoge temperatuur warmtepomp hangt sterk af van de situatie van de woning. Het is niet de ideale keuze voor elke situatie, maar in bepaalde gevallen is het een uitstekende oplossing.

1. Woningen met bestaande radiatoren

HT-warmtepompen zijn vooral geschikt voor woningen die al bestaan uit radiatoren en geen ingrijpende renovatie van het afgiftesysteem kunnen of willen doen. In dergelijke gevallen is het aangewezen om te overwegen of een HT-warmtepomp het meest praktische alternatief is.

2. Onvoldoende geïsoleerde woningen

In woningen die niet voldoende geïsoleerd zijn of waar het niet haalbaar is om lage temperatuur verwarming toe te passen, is een HT-warmtepomp vaak de enige realistische optie. In dergelijke gevallen is het belangrijk om extra isolatiemaatregelen te nemen om het rendement van de warmtepomp te verbeteren.

3. Gebieden met extreem koude winters

Hoewel HT-warmtepompen in koude winters minder efficiënt werken, kan het toch een betere keuze zijn dan een traditionele cv-ketel, vooral als het alternatief is om de woning volledig te renoveren naar lage temperatuur verwarming.

Alternatieven en vergelijkingen

Naast hoge temperatuur warmtepompen zijn er ook andere opties voor duurzame verwarming in bestaande woningen. Het is belangrijk om deze alternatieven te overwegen, zodat de meest geschikte keuze kan worden gemaakt.

1. Lage temperatuur warmtepompen

Lage temperatuur warmtepompen werken op lagere afgiftetemperaturen (meestal tot 55 °C) en zijn daarom efficiënter dan HT-warmtepompen. Ze zijn echter alleen geschikt voor woningen die zijn ingericht voor lage temperatuur verwarming, zoals vloerverwarming of kleine radiatoren die werken op lage temperaturen. Voor woningen die niet in deze richting zijn herconfigureerd, is een HT-warmtepomp vaak een betere keuze.

2. Condensatoren en condensatieve warmtepompen

Condensatieve warmtepompen zijn een variant van HT-warmtepompen die efficiënter werken door gebruik te maken van een proces waarbij het koudemiddel condenseert bij een hogere temperatuur. Deze warmtepompen kunnen een iets hoger rendement behalen dan standaard HT-warmtepompen, maar zijn nog steeds minder efficiënt dan lage temperatuur warmtepompen.

3. Koppeling met zonnewarmte of zonnestroom

In sommige gevallen kan een HT-warmtepomp worden gekoppeld met zonnewarmte of zonnestroominstallaties. Dit kan het rendement verbeteren en het elektriciteitsverbruik verlagen, wat het systeem duurzamer maakt. Het is echter belangrijk om te beoordelen of dergelijke koppelingen praktisch en kosteneffectief zijn voor de specifieke woning.

Kosten en subsidies

De aanschaf van een hoge temperatuur warmtepomp is een aanzienlijke investering, maar er zijn ook subsidies beschikbaar die kunnen bijdragen aan de kosten.

1. Aanschafprijs

De aanschafprijs van een hoge temperatuur warmtepomp varieert tussen €12.000 en €19.000, inclusief installatie. Deze prijs kan afhankelijk van het merk, het vermogen en de toegevoegde opties variëren. Het is belangrijk om een vrijbesteding te maken voor eventuele aanvullende isolatie of andere verbeteringen die nodig kunnen zijn om het rendement van de warmtepomp te optimaliseren.

2. Subsidies

Omdat warmtepompen bijdragen aan energie-efficiëntie en duurzaamheid, zijn er mogelijk subsidies beschikbaar voor de aanschaf van een warmtepomp. Deze subsidies kunnen de investeringskosten verlagen en de terugverdientijd verkorten. Het is daarom verstandig om vooraf te informeren over beschikbare subsidies en financiële ondersteuning.

Duurzaamheid en milieueffecten

Een hoge temperatuur warmtepomp is in vergelijking met een traditionele cv-ketel een duurzamere optie. Het systeem maakt gebruik van elektriciteit om warmte op te wekken, in plaats van fossiele brandstoffen. Dit zorgt voor een lager CO2-uitstootniveau en een positieve bijdrage aan het klimaatbeleid.

Toch is het systeem minder duurzaam dan een lage temperatuur warmtepomp, vanwege het hogere elektriciteitsverbruik en het lager rendement. Het is daarom belangrijk om te beoordelen of de woning voldoende geïsoleerd is en of er maatregelen kunnen worden genomen om het energieverbruik te beperken.

Aandachtspunten bij aanschaf en installatie

Bij de aanschaf en installatie van een hoge temperatuur warmtepomp zijn er een aantal aandachtspunten die moeten worden geïnspecteerd om ervoor te zorgen dat het systeem optimaal functioneert.

1. Geschiktheid van de woning

Het is belangrijk om te beoordelen of de woning geschikt is voor een HT-warmtepomp. Als de woning goed geïsoleerd is en een energiezuinig afgiftesysteem heeft, is een lage temperatuur warmtepomp meestal de betere keuze. HT-warmtepompen zijn alleen aangewezen als er sprake is van bestaande radiatoren of andere obstakels die een ingrijpende renovatie van het afgiftesysteem onhaalbaar maken.

2. Elektriciteitsverbruik en kosten

Omdat HT-warmtepompen meer elektriciteit verbruiken dan lage temperatuur warmtepompen, is het belangrijk om te berekenen wat de energiekosten zullen zijn. Deze kosten kunnen afhankelijk van de elektriciteitsprijs en het isolatievermogen van de woning variëren. Het is verstandig om een energieadvies in te huren om de verwachtingen te verifiëren.

3. Onderhoud en levensduur

HT-warmtepompen vereisen regelmatig onderhoud om ervoor te zorgen dat ze efficiënt blijven functioneren. Het is belangrijk om regelmatig de compressor, de warmtewisselaar en het koudemiddel te controleren. De levensduur van het systeem is doorgaans rond de 15 tot 20 jaar, afhankelijk van de kwaliteit van de installatie en het onderhoud.

Conclusie

Een hoge temperatuur warmtepomp biedt een praktische en duurzame oplossing voor woningen die niet volledig zijn geïsoleerd of die bestaande afgiftesystemen gebruiken. Het is een aardgasvrij alternatief voor traditionele cv-ketels en is toepasbaar in individuele woningen in de bestaande woningbouw. Ondanks de hogere investeringskosten en het lager rendement ten opzichte van lage temperatuur warmtepompen, is het systeem een waardevolle keuze in gevallen waarin ingrijpende renovatie van het afgiftesysteem niet haalbaar of wenselijk is.

Het is belangrijk om vooraf te beoordelen of de woning geschikt is voor een HT-warmtepomp en of de investering rendabel is. In goed geïsoleerde woningen is een lage temperatuur warmtepomp vaak de efficiëntere keuze, maar voor woningen met bestaande radiatoren is een HT-warmtepomp een betere optie. Het is verstandig om advies te zoeken bij een erkende warmtepompinstallateur om de beste keuze te maken op basis van de specifieke omstandigheden van de woning.