Ventilatie Warmtepomp: Duurzame Oplossing voor Gezond Wonen en Energiebesparing

Published by Redactie on september 23, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een ventilatie warmtepomp is een technologie die steeds vaker wordt ingezet in de bouwsector en bij renovaties, vooral in het kader van energiebesparing en een beter inwendig klimaat. Deze systemen combineren ventilatie met warmteterugwinning en kunnen in sommige gevallen ook worden ingezet voor ruimteverwarming en warm water.

In dit artikel wordt de ventilatie warmtepomp besproken vanuit het oogpunt van bouwtechniek, energiezuinigheid en wooncomfort. Het artikel is gebaseerd op informatie uit betrouwbare bronnen, zoals productbeschrijvingen van NIBE en Nilan, en richtlijnen van Milieucentraal. Het doel is om een duidelijk beeld te geven van de werking, toepassingsmogelijkheden, voordelen en beperkingen van ventilatie warmtepompen.

Wat is een ventilatie warmtepomp?

Een ventilatie warmtepomp is een geïntegreerd systeem dat zowel luchtverversing als warmteopwekking verzorgt. Het systeem zorgt voor een constante toevoer van verse buitenlucht, die wordt gefilterd en opgewarmd (of afgekoeld) met behulp van warmteterugwinning. Vervuilde lucht uit natte ruimtes wordt afgevoerd, waarbij de warmte uit die lucht wordt hergebruikt voor de verwarming van het huis of het opweken van warm water.

Deze technologie is ideaal voor huizen die goed geïsoleerd zijn en waar het wooncomfort en de luchtkwaliteit voorop staan. De ventilatie warmtepomp kan bijdragen aan een energieneutrale woning en voldoet aan huidige en toekomstige milieustandaarden.

Werking van de ventilatie warmtepomp

De werking van een ventilatie warmtepomp is gebaseerd op een combinatie van ventilatie met warmteterugwinning (WTW) en warmtepomptechnologie. Tijdens de ventilatieproces wordt verse buitenlucht toegevoerd aan de woning, terwijl vervuilde lucht wordt afgevoerd. In dit proces wordt de warmte uit de afgevoerde lucht hergebruikt om de inlaatlucht op te warmen. Deze warmteterugwinning is essentieel voor de energiezuinigheid van het systeem.

Daarnaast gebruikt de ventilatie warmtepomp technologie om de warmte uit de ventilatielucht verder te benutten. Dit betekent dat het systeem niet alleen de warmte uit de lucht hergebruikt, maar ook extra energie kan onttrekken aan de ventilatielucht, waardoor het systeem extra efficiënt werkt. Deze technologie is in sommige gevallen efficiënter dan standaard WTW-systemen.

Ventilatietypes: C en D

Er zijn twee belangrijke ventilatietypes die worden onderscheiden bij ventilatie warmtepompen: type C en type D. Het verschil tussen deze types heeft te maken met de manier waarop lucht wordt toegevoerd en afgevoerd.

Ventilatietype C: dit is een systeem met natuurlijke luchttoevoer en mechanische afvoer. Hierbij gebeurt de ventilatie vooral in natte ruimtes (badkamer, keuken, wc), waar een mechanische afvoer zorgt voor luchtverversing. De luchttoevoer gebeurt via natuurlijke weg, bijvoorbeeld via openingen in muren of ramen.
Ventilatietype D: dit type biedt zowel mechanische toevoer als afvoer van lucht. Hierbij wordt verse lucht actief toegevoerd en vervuilde lucht actief afgevoerd. Deze oplossing is geschikt voor woningen waar een hogere luchtkwaliteit en een betere controle over het luchtverversingproces gewenst zijn.

Ventilatietype D is in veel gevallen beter aangepast aan energiezuinig wonen, omdat het systeem meer controle biedt over luchtstromen en het mogelijk maakt om de lucht voor te verwarmen of af te koelen voorafgaand aan toetreding in de woning. Dit is bijvoorbeeld geïllustreerd in de F470 van NIBE, waarbij de ventilatielucht voorverwarmt wordt voordat deze in de woning wordt geblazen.

Toepassingen van ventilatie warmtepompen

Ventilatie warmtepompen zijn geschikt voor verschillende toepassingen, afhankelijk van de behoefte aan warmte, de grootte van de woning en de bouwkenmerken. In de volgende subsecties worden de belangrijkste toepassingsmogelijkheden besproken.

1. Verwarming van woningen

In combinatie met een cv-ketel of een hybride systeem kan een ventilatie warmtepomp een belangrijke bijdrage leveren aan de verwarming van een woning. In dit geval wordt de warmte uit de ventilatielucht gebruikt voor de centrale verwarming, waardoor minder fossiele brandstof nodig is.

De NIBE ventilatielucht/water warmtepompen zijn bijvoorbeeld ontworpen voor woningen met een warmtebehoefte tot ongeveer 3 kW (F370 en F470) of tot 5 kW (F730 en F750). Deze units zijn uitgerust met een ingebouwde boiler, een cv-pomp en een expansievat, waardoor ze direct geschikt zijn voor het opweken van warm water en het leveren van verwarming.

2. Warm wateropwekking

Een ventilatie warmtepomp kan ook worden ingezet om uitsluitend warm water op te weken, zonder het gebruik van een cv-ketel of verwarming. Dit is een interessante optie voor woningen die aangesloten zijn op een warmtenet of waar het gebruik van een gasketel beperkt wordt.

NIBE biedt bijvoorbeeld de MT-WH21 warmtepompboiler aan, die een hoge efficiëntie biedt en geschikt is voor het opweken van warmtapwater tot 60°C. Dit systeem is ideaal voor woningen waar de ruimte beperkt is of waar het luchtverversingproces niet direct verbonden hoeft te zijn met het verwarmingssysteem.

3. Hybride systemen

In veel gevallen wordt een ventilatie warmtepomp gecombineerd met een hybride systeem dat een cv-ketel bevat. Deze oplossing is geschikt voor woningen waar het warmteverbruik hoger is dan wat de ventilatie warmtepomp alleen kan leveren. In dit geval zorgt de cv-ketel voor extra warmte wanneer nodig en zorgt de ventilatie warmtepomp voor het opweken van warm water en het leveren van een deel van de ruimteverwarming.

4. Gebruik in zeer energiezuinige woningen

In zeer goed geïsoleerde woningen is het mogelijk om volledig van het gas af te gaan en uitsluitend een ventilatie warmtepomp met elektrische naverwarmer te gebruiken. In dit geval zorgt de ventilatie warmtepomp voor de meeste verwarming, terwijl de naverwarmer alleen ingeschakeld wordt in extreme koudteweer.

Voor warm water kan een zonneboiler worden ingezet, eventueel aangevuld met een elektrische naverwarmer. Deze oplossing is zeer efficiënt en kan leiden tot een energieneutrale woning.

Voordelen en nadelen

Voordelen

Energiezuinigheid: door de combinatie van warmteterugwinning en warmtepomptechnologie is de ventilatie warmtepomp erg efficiënt. De warmte die normaal verloren zou gaan via afvoerlucht wordt hergebruikt, wat leidt tot aanzienlijke energiebesparingen.
Verbeterde luchtkwaliteit: het systeem zorgt voor een constante luchtverversing, waarbij de inlaatlucht wordt gefilterd en vrijgemaakt van stof, bacteriën en vuil. Dit draagt bij aan een gezonder wonen.
Comfort: het systeem onderhoudt een ideale luchtvochtigheidsgraad van 40-65% en zorgt voor een constante temperatuur, wat bijdraagt aan een hoger wooncomfort.
Duurzame oplossing: de ventilatie warmtepomp draagt bij aan een energiezuinig en milieuvriendelijk wonen, wat een belangrijk aspect is in huidige bouwpraktijken en renovatieprojecten.
Geïntegreerd systeem: veel ventilatie warmtepompen zijn geïntegreerd met een boiler, cv-pomp en regeling, waardoor ze direct geschikt zijn voor het opweken van warm water en het leveren van verwarming.

Nadelen

Afhankelijkheid van cv-ketel: in veel gevallen is een ventilatie warmtepomp gecombineerd met een cv-ketel of een hybride systeem. Dit betekent dat het systeem niet altijd volledig gasvrij is.
Hogere aankoopkosten: een ventilatie warmtepomp is in de regel duurder dan een standaard ventilatie- of verwarmingssysteem. De investering kan echter worden terugverdiend door energiebesparingen op lange termijn.
Installatiecomplexiteit: het installeren van een ventilatie warmtepomp vereist ervaring en kennis. Het systeem moet goed afgestemd zijn op de bouwkenmerken van de woning, zoals de ventilatieluchtroutes en de warmtebehoefte.
Beperkte toepassing in oudere woningen: in sommige gevallen kan het moeilijk zijn om een ventilatie warmtepomp in oude woningen in te zetten, afhankelijk van de isolatiegraad en de luchtlekkage.
Elektriciteitsverbruik: hoewel een ventilatie warmtepomp efficiënter is dan een standaard verwarmingssysteem, draagt het wel bij aan het elektriciteitsverbruik. In een volledig elektrisch huis kan dit een voordeel zijn, maar in huizen die grotendeels op gas werken kan dit een nadeel zijn.

Conclusie

Een ventilatie warmtepomp biedt een duurzame en efficiënte oplossing voor het combineren van luchtverversing, warmteterugwinning en verwarming. Het systeem is geschikt voor zowel woningen in nieuwbouw als renovatieprojecten en kan aanzienlijke energiebesparingen bieden. De toepassing van een ventilatie warmtepomp hangt af van de bouwkenmerken van de woning, de warmtebehoefte en de voorkeuren van de bewoner.

Hoewel de aanschafkosten hoger kunnen zijn dan bij standaard systemen, biedt een ventilatie warmtepomp in de meeste gevallen een langdurige retour op investering door energiebesparingen. Het systeem draagt bij aan een gezonder wonen, een hoger comfortniveau en een lagere CO2-uitstoot, wat essentieel is in huidige bouw- en renovatiepraktijken.

Bij de keuze van een ventilatie warmtepomp is het belangrijk om het systeem goed te laten analyseren en installeren door een ervaren installateur. Ook is het raadzaam om te rekenen op de samenwerking met andere energiezuinige maatregelen, zoals zonnepanelen, zonneboilers of goede isolatie, om het maximum effect te behalen van de investering.

Bronnen

ventilatie