Het stroomgebruik van een warmtepomp: Factoren, berekeningen en tips voor optimalisatie

Published by Redactie on september 23, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is tegenwoordig een steeds populairder keuze voor de verwarming van woningen. Het biedt een duurzame en energiezuinige oplossing, maar het stroomgebruik is een belangrijk aspect dat bij de aanschaf en installatie van een warmtepomp moet worden meegenomen. In dit artikel bespreken we in detail het stroomgebruik van een warmtepomp, wat de belangrijkste bepalende factoren zijn, hoe je het stroomgebruik kunt berekenen, en welke maatregelen je kunt nemen om het verbruik te verlagen.

We zullen ook ingaan op de voordelen van een hybride warmtepomp, de invloed van de woningisolatie en de rol van zonnepanelen bij het beheren van stroomkosten. Het doel is om homeowners, renoverings- en bouwprofessionals een duidelijk en feitelijk onderbouwd overzicht te geven van het stroomgebruik van een warmtepomp.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt ze?

Een warmtepomp is een elektrisch aangedreven systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht, bodem of water) opneemt en deze verwerkt tot bruikbare warmte voor verwarming van huizen of het maken van warm water. Het werkt op basis van een koelcircuit, waarbij warmte wordt opgezogen, verhoogd in temperatuur en vervolgens in het huis afgegeven. De elektriciteit die nodig is voor de werking van de warmtepomp is dus cruciaal voor het bepalen van het stroomgebruik.

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de seizoensprestatiefactor (SPF), die aangeeft hoeveel thermische energie de warmtepomp opwekt per kWh elektriciteit. Bijvoorbeeld: een SPF van 4 betekent dat de warmtepomp 4 kWh warmte opwekt uit 1 kWh stroom. Hoe hoger de SPF, hoe efficiënter en zuiniger de warmtepomp is.

Factoren die het stroomgebruik van een warmtepomp bepalen

Het stroomverbruik van een warmtepomp is niet vast, maar hangt af van meerdere variabelen. Deze zijn essentieel om te begrijpen bij het berekenen en optimaliseren van het stroomverbruik.

1. Het type warmtepomp

Er zijn twee hoofdtypen warmtepompen:

Full-electric warmtepomp: Werkt volledig op elektriciteit en heeft geen hulp van een traditionele cv-ketel.
Hybride warmtepomp: Combineert een warmtepomp met een gascv-ketel. Op koude dagen of bij hoge warmtebehoefte springt de cv-ketel in, wat het stroomverbruik verlaagt.

Volgens de gegevens uit de referenties, ligt het jaarlijkse stroomverbruik van een hybride warmtepomp tussen de 1.500 en 3.000 kWh, terwijl een full-electric warmtepomp gemiddeld tussen de 3.000 en 5.000 kWh per jaar verbruikt. De stroomkosten liggen daarmee tussen €405,- en €1.350,- per jaar, afhankelijk van de stroomprijs (€0,27/kWh in de berekening).

2. De isolatie van de woning

De isolatie van een huis speelt een grote rol in het stroomverbruik van een warmtepomp. Hoe beter de isolatie, hoe minder warmte verloren gaat en hoe efficiënter de warmtepomp kan werken. Een slecht geïsoleerde woning vereist een hoger verbruik, omdat de warmtepomp vaker en langer moet draaien om de gewenste temperatuur te behouden.

3. De grootte van de woning en het huishouden

De grootte van de woning bepaalt de hoeveelheid warmte die benodigd is. Bovendien beïnvloedt het aantal bewoners en hun gebruiksgewoontes (zoals warm watergebruik) het totale warmteverbruik. Een woning met veel inwoners en een hoge warmtebehoefte zal dus meer stroom verbruiken.

4. De gewenste temperatuur en verwarmingsgedrag

Het stroomsverbruik hangt ook af van de gewenste kamertemperatuur en het verwarmingsgedrag. Een hogere temperatuur of het verwarmen van ruimtes die weinig gebruikt worden, leidt tot een hoger verbruik. Het gebruik van slimme thermostaten en een strategisch verwarmingsplan kan dit verbruik verminderen.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan worden berekend aan de hand van een eenvoudige formule:

Stroomverbruik = (Thermisch vermogen / SPF) × Bedrijfsuren

Bijvoorbeeld: een grond/water-warmtepomp met een vermogen van 10 kW, een SPF van 4 en 2.000 bedrijfsuren per jaar:

Stroomverbruik = (10 / 4) × 2.000 = 5.000 kWh per jaar

De stroomkosten kunnen vervolgens worden berekend door het stroomverbruik te vermenigvuldigen met de stroomprijs (bijvoorbeeld €0,27/kWh):

Elektriciteitskosten = 5.000 kWh × €0,27 = €1.350,- per jaar

Dit is een theoretische berekening. In de praktijk kan het verbruik variëren afhankelijk van factoren zoals klimaat, woningisolatie en werkelijke gebruiksgewoontes.

Invloed van de warmtebron op het stroomgebruik

De warmtebron die wordt gebruikt beïnvloedt het stroomverbruik aanzienlijk:

Lucht/water-warmtepomp: Deze warmtepomp haalt warmte uit de lucht en is goedkoper en eenvoudiger te installeren, maar heeft in de winter meer energie nodig om voldoende warmte op te wekken. Daarom heeft deze typen vaak het hoogste stroomverbruik, vooral in koude klimaten.
Grond/water- of water/water-warmtepomp: Deze warmtepompen halen warmte uit de bodem of het grondwater, die het hele jaar door een constante temperatuur behouden. Dit maakt deze systemen efficiënter en zuiniger, maar ze vereisen wel meer investering bij aanschaf en installatie (zoals boringen of graven).

Stroomverbruik per woningtype

Het stroomverbruik varieert ook per woningtype. Voorbeelden uit de bronnen zijn:

Eengezinswoningen: 3.000 – 5.000 kWh/jaar
Appartementen: 1.500 – 3.000 kWh/jaar

Deze waarden zijn afhankelijk van de isolatie, grootte en gebruiksgewoontes. Een goed geïsoleerde woning zal gemiddeld minder stroom verbruiken dan een woning met slechte isolatie.

Hoe verlaag je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen om het stroomverbruik van een warmtepomp te verlagen:

1. Verbeterde isolatie

Een goed geïsoleerde woning vermindert het warmteverlies en verlaagt zo het verbruik van de warmtepomp. Denk aan isolatie van muren, daken en vloeren, en het gebruik van dubbel glas in ramen.

2. Slimme thermostaat

Het gebruik van een slimme thermostaat zorgt voor een efficiënter verwarmingsplan. Je kunt ruimtes apart regelen en verwarmen op het moment dat het nodig is, wat het verbruik kan verminderen.

3. Lage temperatuur verwarming

Het gebruik van lage temperatuur verwarming, zoals vloerverwarming, zorgt ervoor dat de warmtepomp efficiënter kan werken, omdat ze warmte op een lagere temperatuur kan leveren.

4. Zonnepanelen installeren

Zonnepanelen kunnen een aanzienlijk deel van het stroomverbruik van een warmtepomp dekken. Voor een warmtepomp met een jaarverbruik van 4.000 kWh zijn ongeveer 10 tot 12 zonnepanelen nodig, afhankelijk van het vermogen van de panelen. Bij een hybride warmtepomp zijn 6 tot 8 panelen meestal voldoende.

Stroomtarieven voor warmtepompen

Energieleveranciers bieden vaak speciale stroomtarieven voor huishoudens met een warmtepomp. Deze tarieven zijn lager dan reguliere huishoudelijke stroomtarieven, maar vereisen vaak een aparte elektriciteitsmeter voor de warmtepomp. Dit zorgt ervoor dat het verbruik door de warmtepomp apart wordt gefactureerd, wat leidt tot lagere stroomkosten.

Wanneer is een warmtepomp rendabel?

Een warmtepomp is meestal rendabel bij een hoge gasverbruik vanaf 1.000 m³ per jaar. Bij hoger gasverbruik is de investering sneller terug te verdienen. Hybride warmtepompen zijn rendabeler bij lager gasverbruik (af 800 m³), vooral met subsidies en stijgende gasprijzen.

Conclusie

Het stroomverbruik van een warmtepomp is een belangrijk aspect bij de aanschaf en het beheren van een verwarmingssysteem. Het hangt af van het type warmtepomp, de isolatie van de woning, de grootte en het verwarmingsgedrag. Met behulp van de seizoensprestatiefactor (SPF) en de formule voor het berekenen van het stroomverbruik, kun je een realistisch beeld krijgen van de jaarlijkse stroomkosten.

Door de woning goed te isoleren, slimme technologie te gebruiken en zonnepanelen te installeren, is het stroomverbruik van een warmtepomp aanzienlijk te verlagen. Een warmtepomp is een duurzame en energiezuinige keuze, die vooral rendabel is bij hoge gasverbruik.

Bronnen

stroomgebruik