Hoe lang duurt de terugverdientijd van een warmtepomp? Factoren, types en subsidies

Een warmtepomp is tegenwoordig een veelgebruikte oplossing om energiebesparing en duurzaamheid te combineren in woningen. De besparing op energiekosten is echter niet alleen afhankelijk van het type warmtepomp, maar ook van de aanschafprijs, de isolatiegraad van de woning, de energieprijzen en eventuele subsidies. De terugverdientijd van een warmtepomp – het aantal jaren dat nodig is om de investering terug te verdienen via energiebesparing – varieert sterk en kan van 5 tot zelfs 83 jaar liggen, afhankelijk van de omstandigheden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de factoren die de terugverdientijd bepalen, de verschillende typen warmtepompen en de subsidies die beschikbaar zijn, alles gebaseerd op de meest recente beschikbare gegevens.

Factoren die bepalen hoe snel je een warmtepomp terugverdient

De terugverdientijd van een warmtepomp is afhankelijk van verschillende belangrijke variabelen. Deze factoren bepalen niet alleen de aanschafkosten, maar ook de mate van besparing en dus de snelheid waarmee de investering terugkomt.

1. Type warmtepomp

Er zijn verschillende typen warmtepompen, elk met een andere aanschafkosten en prestaties:

• Lucht-water warmtepomp: Dit is de meest voorkomende variant. Deze haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om het water in de verwarmingsinstallatie op te warmen. Het is geschikt voor woningen met een goede isolatie.
• Hybride warmtepomp: Deze combinatie bestaat uit een warmtepomp en een aanvullende cv-ketel. Het is ideaal voor woningen die niet volledig zijn geïsoleerd. De aanschafkosten zijn lager dan bij een volledig elektrische warmtepomp, maar de besparing is ook iets lager.
• Bodemwarmtepomp en water-water warmtepomp: Deze varianten halen warmte uit de grond of uit grondwater. Ze zijn het duurste in aanschaf, maar ook de meest efficiënte. Ze presteren goed ook bij lage buitentemperaturen en hebben een langere levensduur.
• Lucht-lucht warmtepomp: Deze variant levert warme lucht direct in een kamer, maar is geen vervanging voor een centrale verwarmingsinstallatie. Hij is goedkoper in aanschaf, maar heeft minder toepassing in grotere woningen.

2. Aanschafkosten

De aanschafkosten variëren per type warmtepomp. De kosten zijn inclusief plaatsing en btw. Hieronder een overzicht van de aanschafkosten per type:

De aanschafkosten bepalen een groot deel van de terugverdientijd. Hoe duurder de aanschaf, hoe langer het duurt om de investering terug te verdienen via energiebesparing.

3. Energieprijzen

De huidige stroom- en gasprijzen spelen een grote rol in de terugverdientijd. Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte te genereren, terwijl een HR-ketel gas gebruikt. Als gasduurder is dan stroom, levert een warmtepomp een snellere besparing.

Een voorbeeld: een huishouden dat jaarlijks 2.479 kWh stroom en 1.169 m³ gas verbruikt, bespaart door een hybride warmtepomp €4.458 kWh stroom en 394 m³ gas. Bij huidige energieprijzen is dit genoeg voor een terugverdientijd van ongeveer 12 jaar. Bij hogere energieprijzen kan de terugverdientijd sneller omlaag gaan.

4. Isolatiegraad van de woning

Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning. In een slecht geïsoleerde woning verlies je veel warmte, wat extra stroomverbruik veroorzaakt. Het is daarom belangrijk om de isolatie van de woning te verbeteren alvorens een warmtepomp te installeren.

5. Subsidies

Subsidies kunnen de aanschafkosten aanzienlijk verlagen. In 2023 was de ISDE-subsidie beschikbaar voor verschillende warmtepompmodellen. De subsidiebedragen zijn afhankelijk van het vermogen van de warmtepomp:

De subsidies zijn hetzelfde voor bodem- en water-water warmtepompen. Voor volledig elektrische warmtepompen zijn de subsidiebedragen iets lager:

• 8 kW: €3.150
• 9 kW: €3.300
• 13 kW: €3.900

Subsidies verlagen de aanschafkosten en dus ook de terugverdientijd. Bijvoorbeeld: een volledig elektrische warmtepomp van €13.000 krijgt met subsidie €3.900 minder, waardoor de aanschafkosten €9.100 worden.

Terugverdientijd per type warmtepomp

De terugverdientijd varieert per type warmtepomp, afhankelijk van aanschafkosten, energieprijzen en isolatiegraad. Hieronder een overzicht van de gemiddelde terugverdientijden:

Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is de meest populaire keuze voor huiseigenaren die geen volledige isolatie hebben. De aanschafkosten liggen rond de €6.500 tot €10.000, inclusief subsidie. De terugverdientijd varieert tussen 8 en 12 jaar, afhankelijk van het energieverbruik en de stroom- en gasprijzen.

Een praktijkvoorbeeld: een huishouden met een hybride warmtepomp bespaart ongeveer €1.500 per jaar aan energiekosten. Met deze besparing kan de investering binnen 8 jaar volledig terugverdienen.

Volledig elektrische warmtepomp

De volledig elektrische warmtepomp is geschikt voor woningen met een uitstekende isolatie. De aanschafkosten zijn hoger dan bij een hybride warmtepomp, en liggen rond €11.000 tot €14.000. De terugverdientijd varieert tussen 7 en 15 jaar.

Bodem- en water-water warmtepomp

De bodem- en water-water warmtepomp zijn de meest efficiënte varianten, maar ook de duurste. De aanschafkosten liggen rond €15.000 tot €30.000. De terugverdientijd is daardoor langer – tussen 12 en 20 jaar.

Toch hebben deze varianten een aantal voordelen:

• Consistente prestaties: De temperatuur onder de grond is het hele jaar door stabiel, wat ervoor zorgt dat de warmtepomp consistent presteert.
• Koeling mogelijk: Naast verwarming kan een bodemwarmtepomp ook voor passieve of actieve koeling worden gebruikt.
• Lange levensduur: Deze warmtepompen hebben een langere levensduur dan warmtepompen met een buiten-unit.
• Stil in bedrijf: De hoofdcomponenten van de bodemwarmtepomp zijn ondergronds of binnen de woning geïnstalleerd, wat betekent dat ze stil in bedrijf zijn.

Lucht-lucht warmtepomp

De lucht-lucht warmtepomp is goedkoper in aanschaf, maar heeft minder toepassing in grotere woningen. De aanschafkosten liggen onder de €6.500, en de terugverdientijd kan tussen 5 en 8 jaar liggen. Het is een interessante optie voor kleinere huizen of aparte ruimtes, zoals een kamer of een studio.

De invloed van subsidies op de terugverdientijd

Subsidies zijn een belangrijke factor bij de berekening van de terugverdientijd. De subsidies verlagen de aanschafkosten en verhogen daardoor de mate van besparing. Bijvoorbeeld:

• Een bodemwarmtepomp van €25.000 krijgt een subsidie van €5.100, waardoor de aanschafkosten €20.000 worden.
• Een hybride warmtepomp van €10.000 krijgt een subsidie van €4.500, waardoor de aanschafkosten €5.500 worden.

Subsidies zijn beschikbaar via de ISDE-subsidie, een programma dat gericht is op de overgang naar duurzame energie. Het is belangrijk om tijdig aan te vragen voor subsidies, omdat de beschikbaarheid kan variëren per jaar.

Invloed van isolatiemaatregelen op de terugverdientijd

Een goed geïsoleerde woning zorgt voor een snellere terugverdientijd. In een slecht geïsoleerde woning verlies je veel warmte, wat extra stroomverbruik veroorzaakt. Het is daarom verstandig om isolatiemaatregelen te nemen alvorens een warmtepomp te installeren.

Bijvoorbeeld: een woning met een dichter dak, gevels en vloeren vermindert het warmteverlies en verlaagt het stroomverbruik van de warmtepomp. Dit zorgt voor een snellere besparing en dus een kortere terugverdientijd.

Het is ook mogelijk om isolatiemaatregelen en de warmtepompinstallatie tegelijk te plannen. Dit kan leiden tot een snellere terugverdientijd en een betere energiebalans van de woning.

Terugverdientijd versus HR-ketel

Een HR-ketel is nog steeds een veelgebruikte verwarmingsoplossing, maar heeft een aantal nadelen ten opzichte van een warmtepomp:

• Hoge gasprijzen: Een HR-ketel gebruikt gas, wat tegenwoordig relatief duur is.
• Onderhoudskosten: Een HR-ketel vereist regelmatig onderhoud, terwijl een warmtepomp onderhoudsarm is.
• Klimaatimpact: Een HR-ketel produceert CO₂-uitstoot, terwijl een warmtepomp klimaatneutraal is als het op duurzame elektriciteit draait.

Hoewel een warmtepomp duurder is in aanschaf, levert hij op de lange termijn een aanzienlijke besparing op energiekosten. De terugverdientijd ten opzichte van een HR-ketel kan variëren tussen 8 en 15 jaar, afhankelijk van het type warmtepomp en de energieprijzen.

De invloed van energieprijzen op de terugverdientijd

De stroom- en gasprijzen spelen een grote rol in de terugverdientijd. Als de stroomprijzen dalen of de gasprijzen stijgen, levert een warmtepomp sneller besparing.

Een voorbeeld: een huishouden dat een hybride warmtepomp heeft geïnstalleerd, bespaart jaarlijks €1.500 aan energiekosten. Bij huidige energieprijzen is dit genoeg voor een terugverdientijd van 8 jaar. Als de energieprijzen stijgen, kan de besparing toenemen, waardoor de investering sneller terugkomt.

Het is daarom verstandig om de energieprijzen in de gaten te houden en een warmtepomp te installeren op een moment dat de stroomprijzen laag zijn.

Hoe bereken je je terugverdientijd?

De terugverdientijd van een warmtepomp kan worden berekend door de aanschafkosten te delen door de jaarlijkse besparing aan energiekosten. Hier is een voorbeeld:

• Aanschafkosten: €25.000
• Jaarlijkse besparing: €2.500
• Terugverdientijd: 25.000 / 2.500 = 10 jaar

Een tool is beschikbaar om de terugverdientijd van een warmtepomp te berekenen. Deze tool vraagt rekening te houden met het type warmtepomp, de aanschafkosten, de isolatiegraad van de woning en de energieprijzen.

Voordelen van een warmtepomp

Hoewel de aanschafkosten van een warmtepomp hoog zijn, zijn er een aantal voordelen die de investering op lange termijn rechtvaardigen:

• Energiebesparing: Een warmtepomp levert aanzienlijke besparing op energiekosten, vooral bij hoge gasprijzen.
• Klimaatneutraal: Een warmtepomp produceert geen CO₂-uitstoot, mits het op duurzame elektriciteit draait.
• Lange levensduur: Een warmtepomp heeft een levensduur van 20 tot 30 jaar, wat betekent dat de investering op lange termijn rendabel is.
• Onderhoudsarm: In tegenstelling tot een HR-ketel vereist een warmtepomp weinig onderhoud.
• Subsidies: Er zijn subsidies beschikbaar die de aanschafkosten aanzienlijk verlagen.

Kies de juiste warmtepomp voor jouw huishouden

Het kiezen van de juiste warmtepomp is belangrijk voor een snelle terugverdientijd. Hier zijn een aantal tips:

• Vermogen: Het vermogen van de warmtepomp bepaalt hoeveel warmte hij kan leveren. Dit hangt af van het aantal kubieke meters woonoppervlak, het aantal gebruikers en de piekmomenten van warmtevraag.
• Type warmtepomp: Kies het type warmtepomp dat het beste past bij de isolatiegraad van je woning. Voor slecht geïsoleerde woningen is een hybride warmtepomp vaak de beste keuze.
• Aanschafkosten: Vergelijk de aanschafkosten van verschillende warmtepompmodellen om de beste prijs-kwaliteitverhouding te vinden.
• Subsidies: Vraag subsidies aan om de aanschafkosten te verlagen en de terugverdientijd te verkorten.

Conclusie

De terugverdientijd van een warmtepomp hangt af van meerdere factoren, waaronder het type warmtepomp, de aanschafkosten, de isolatiegraad van de woning, de energieprijzen en eventuele subsidies. Hoewel de aanschafkosten hoog zijn, levert een warmtepomp op de lange termijn aanzienlijke besparing op energiekosten. De gemiddelde terugverdientijd varieert tussen 5 en 20 jaar, afhankelijk van de omstandigheden.

Voor huiseigenaren is het verstandig om de terugverdientijd te berekenen en te bepalen welk type warmtepomp het beste past bij hun situatie. De beschikbare subsidies kunnen de aanschafkosten aanzienlijk verlagen en de investering sneller terugverdienen.

Bronnen

1. Energievergelijk.nl
2. Warmtepomp-info.nl
3. Slimvanhetgasaf.nl
4. Climategate.nl