Geluidsoverlast door warmtepompen: oorzaak, effecten en oplossingen

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige context van verduurzaming van het woningbouwsector en het verlaten van gasverwarming, krijgen warmtepompen steeds meer aandacht. Deze systemen zijn slechts efficiënt en duurzaam als zij correct worden geïnstalleerd en gebruikt. Echter, een belangrijk nadeel van warmtepompen is de mogelijkheid van geluidsoverlast, die al opduikt in verschillende situaties en zelfs tot rechtszaken leidt. Volgens recente rapporten en klachten bij geluidshinderorganisaties, is er een steeds groter aantal Nederlanders die last ondervinden van het brommende of zoemende geluid van warmtepompen.

Het geluidsniveau van moderne warmtepompen varieert, maar kan aanzienlijk zijn, met geluidsniveaus die vergelijkbaar zijn met een koffiemachine of auto’s op 15 meter afstand. In de praktijk is er een groeiend bewustzijn bij zowel consumenten als installateurs om geluidsoverlast te voorkomen, bijvoorbeeld via het juiste plaatsen van de buitenunit, het gebruik van geluidsdempende omkasten en het instellen van de warmtepomp op nachtinstellingen.

In dit artikel bespreken we de oorzaak van het brommende geluid, de effecten op de gezondheid en het woongenot, de regelgeving rond geluidsniveaus aan de erfgrens, en geven we een overzicht van technische en praktische oplossingen om geluidsoverlast te verminderen. De informatie is gebaseerd op recente publicaties, expertopinies en praktijkvoorbeelden, met een nadruk op betrouwbare bronnen en concrete aanbevelingen.

Oorzaak van het brommende geluid bij warmtepompen

Het geluid dat een warmtepomp produceert, komt voornamelijk van de ventilator in de buitenunit. Deze ventilator draait continu wanneer de warmtepomp op vol vermogen werkt, wat resulteert in een zoemend of brommend geluid. Dit geluid kan in bepaalde omstandigheden aanzienlijk zijn en last opleveren voor zowel de eigenaar van de warmtepomp als de buren.

De hoeveelheid geluid die een warmtepomp produceert, hangt af van verschillende factoren:

Buitentemperatuur: Bij lagere temperaturen moet de warmtepomp harder werken om warmte te genereren, wat resulteert in een hoger geluidsniveau.
Thermostaatinstelling: Als de thermostaat op een hogere temperatuur staat, draait de warmtepomp langer op vol vermogen.
Type warmtepomp: Hybride warmtepompen en all-electric warmtepompen gedragen zich verschillend op lage temperaturen, wat ook invloed heeft op het geluidsniveau.
Installatie: De manier waarop de buitenunit is geïnstalleerd, beïnvloedt het geluidsniveau en de geluidsverdeling.

Volgens bronnen zoals Eigenhuis.nl, maken de meeste nieuwe warmtepompen ongeveer 55 decibel geluid bij volle toeren. Dit is vergelijkbaar met een koffiemachine. In tegenstelling tot dit, mogen warmtepompen volgens Europese regels tot 65 decibel (bij een vermogen tot 6 kW) of 70 decibel (bij een vermogen van 6 tot 12 kW) geluid produceren. Echter, in de praktijk zijn moderne modellen doorgaans stiller, vooral vanwege technologische vooruitgang en de wensen van consumenten.

Geluidsoverlast en de effecten op gezondheid en woongenot

Het geluid dat warmtepompen produceren, kan in bepaalde gevallen lastig zijn en zelfs hinderlijk. Hoewel het geluid van een warmtepomp meestal niet zo intens is als bijvoorbeeld verkeer of bouwwerkzaamheden, kan het overlast veroorzaken doordat het geluid constant is, niet-natuurlijk klinkt en soms onaangenaam is.

Volgens audioloog Wim Soede van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), zoals gemeld in een verslag van BNNVARA, kunnen de gevolgen van geluidsoverlast verstrekkend zijn. Mogelijke effecten zijn:

Hogere bloeddruk en hartslag: Constant geluid kan stressverhogend werken.
Stress en slaapverstoring: Vooral nachtelijke geluidsoverlast kan het wakker worden of het slapen moeilijker maken.
Gewichtsverlies: Langdurige stress kan ook fysieke gevolgen hebben.

Er is ook sprake van een negatieve invloed op het woongenot. In een voorbeeld uit Edam, zoals beschreven in Noordhollands Dagblad, heeft het brommende geluid van een warmtepomp tot een rechtszaak geleid. De bewoner beschrijft hoe de harmonie en rust in de straat zijn verdwenen door het geluid van de warmtepomp. Dit toont aan dat geluidsoverlast niet alleen fysiek, maar ook psychologisch en sociaal van invloed kan zijn.

Regels en normen voor geluidsoverlast bij warmtepompen

Hoewel er in Nederland regels zijn voor geluidsoverlast veroorzaakt door vaste airco's, ventilatoren en andere installaties binnen een woning, gelden deze normen niet voor installaties buiten de woning. Dit betekent dat een warmtepomp, die buiten geïnstalleerd is, niet onder dezelfde geluidsgrenzen valt als bijvoorbeeld een verwarmingsinstallatie binnen de woning.

Toch zijn er wel bepaalde eisen voor warmtepompen die vanaf 1 april 2021 zijn of worden geïnstalleerd. Deze eisen gelden specifiek voor het geluidsniveau aan de erfgrens met buren. De eisen zijn als volgt:

Tussen 19:00 uur en 7:00 uur (’s avonds en ’s nachts): Maximaal 40 decibel.
Tussen 7:00 uur en 19:00 uur (overdag): Maximaal 45 decibel.
Voor appartementen: Het geluid wordt niet gemeten aan de erfgrens, maar in ramen van buren die open kunnen.
Vanaf 1 april 2021: Deze eisen gelden alleen voor warmtepompen die op of na deze datum zijn geïnstalleerd.

Deze regels zijn bedoeld om de geluidsoverlast te beperken en het woongenot van buren te waarborgen. Het is aan de eigenaar van de warmtepomp om ervoor te zorgen dat het geluidsniveau binnen deze grenzen blijft.

De Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG) meldt dat zij de afgelopen maanden tientallen klachten hebben ontvangen over geluidshinder veroorzaakt door warmtepompen. Volgens Erik Roelofsen, voorzitter van de NSG, is het noodzakelijk dat de overheid normen opstelt en burgers beschermt, zoals bij geluidsoverlast van industrie, bedrijven en verkeer.

Technische en praktische oplossingen om geluidsoverlast te verminderen

Er zijn verschillende manieren om geluidsoverlast veroorzaakt door een warmtepomp te verminderen of te voorkomen. Deze oplossingen kunnen zowel technisch als praktisch van aard zijn. De keuze van de oplossing hangt af van de situatie, de locatie van de warmtepomp en de mate van overlast die ervaren wordt.

1. Plaatsing van de buitenunit

De plaatsing van de buitenunit van de warmtepomp is cruciaal voor het geluidsniveau en de geluidsverdeling. De volgende richtlijnen zijn aan te raden:

Plaats de buitenunit niet aan muren van verblijfsruimten. Dit voorkomt dat het geluid wordt weerkaatst en direct binnenkomt.
Verijdelaar nissen. Plaats de buitenunit niet in nissen met aan drie zijden een muur, omdat dit het geluid kan versterken.
Afstand houden van buren. Plaats de buitenunit niet te dicht bij buren, terrassen of balkons.
Richting van de buitenunit. Richte de buitenunit zoveel mogelijk naar de openbare weg of blinde muren, in plaats van naar verblijfsruimten.
Vaste ondergrond. Als de buitenunit op de grond staat, zorg dan voor een stabiele ondergrond.
Trillingsdempers. Gebruik flexibele leidingen en rubberen trillingsdempers om geluid en trillingen te beperken.
Dak- of muurinstallatie. Plaats de buitenunit alleen op het dak of aan een muur als deze van steen zijn. Anders kunnen trillingen ontstaan.
Advies van een installateur. Een ervaren installateur kan adviseren over de beste plaatsing van de warmtepomp.

2. Geluidsdempende omkasting

Een geluidsdempende omkasting of geluidswerende omkasting is een technische oplossing die het geluidsniveau van een warmtepomp kan verminderen. Deze omkasten zijn ontworpen om geluid en trillingen te absorberen of te blokkeren. Echter, het gebruik van een geluidsdempende omkasting is een extra investering en kost ongeveer € 2000. Het is aan te raden om dit te laten uitvoeren door een ervaren installateur.

3. Nachtinstelling

Veel warmtepompen hebben een zogenaamde ‘nachtinstelling’ die ervoor zorgt dat de warmtepomp niet op vol vermogen draait in de nacht. Dit beperkt het geluidsniveau in de avond- en nachtelijke uren. Het gebruik van deze instelling is eenvoudig en effectief voor het verminderen van geluidsoverlast.

4. Buffervat

Het gebruik van een buffervat is een technische oplossing die ervoor zorgt dat de warmtepomp niet steeds moet schakelen tussen uit-stand en vol vermogen. Door de warmte te bufferen, kan de warmtepomp langer op een laag toerental draaien, wat resulteert in minder geluid. Bovendien verlengt deze methode de levensduur van de warmtepomp.

5. Vrije ruimte rond de uitblaasopening

Rond de uitblaasopening van de warmtepomp is voldoende vrije ruimte nodig. Deze ruimte mag niet in de buurt van muren of schuttingen liggen, maar beplanting is geen probleem. In gevallen waarbij er weinig beplanting is, zoals in een volledig betegelde tuin, kan het raadzaam zijn om extra beplanting aan te brengen. Een groene tuin weerkaatst namelijk aanzienlijk minder geluid.

6. Geluidsoverlast in appartementen

Voor appartementbewoners geldt een iets andere benadering. Het geluidsniveau wordt niet gemeten aan de erfgrens, maar in de ramen van buren die open kunnen. Dit betekent dat de geluidsoverlast binnen de woning van de buurman kan worden ervaren, ongeacht de locatie van de buitenunit. Het is daarom belangrijk om het geluidsniveau van de warmtepomp in appartementen extra in de gaten te houden.

Conclusie

Geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen is een reëel en toenemend probleem in Nederland. Hoewel de technologie rond warmtepompen zich heeft ontwikkeld en de meeste moderne modellen redelijk stil zijn, kan het geluidsniveau in bepaalde situaties lastig zijn en zelfs hinderlijk. De effecten van geluidsoverlast kunnen zowel fysiek als psychologisch zijn, met gevolgen zoals stress, slaapverstoring en een verlies van woongenot.

Er zijn regels voor het geluidsniveau van warmtepompen aan de erfgrens, maar deze regels gelden niet voor alle installaties en zijn niet altijd strikt genoeg. De Nederlandse Stichting Geluidshinder en andere partijen hebben benadrukt dat er meer aandacht moet komen voor geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen, inclusief normen en bescherming voor burgers.

Tegenwoordig zijn er verschillende technische en praktische oplossingen om geluidsoverlast te verminderen. Deze oplossingen omvatten de juiste plaatsing van de buitenunit, het gebruik van geluidsdempende omkasten, het instellen van de warmtepomp op nachtinstelling, het gebruik van een buffervat en het aanbrengen van extra beplanting. Het is aan de eigenaar om ervoor te zorgen dat de warmtepomp niet alleen efficiënt werkt, maar ook zo stil mogelijk is.

Door geluidsoverlast te voorkomen of te verminderen, kunnen warmtepompen hun rol als duurzame verwarmingsoplossing behouden en het woongenot van zowel de eigenaar als de buren worden gewaarborgd.