De onzin van hoge temperatuur warmtepomp: feiten en realiteiten

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

De overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen staat opnieuw centraal in de discussie over energiebesparing en klimaatmaatregelen. Een warmtepomp is op dit moment een van de meest populaire keuzes voor duurzame verwarming in het woningbouwcomplex. Echter, met de komst van zogenaamde hoge temperatuur warmtepompen, rijst een vraag: is het echt een betere oplossing, of valt er sprake van overbodige complicaties en inefficiëntie? In deze artikel zullen we de feiten analyseren, op basis van onafhankelijke testresultaten, technische specificaties en ervaringen van gebruikers, om een objectief beeld te geven van de hoge temperatuur warmtepomp.

Wat is een hoge temperatuur warmtepomp?

Een hoge temperatuur warmtepomp is een variant van de klassieke warmtepomp die in staat is om warmte op te wekken bij hogere aanvoertemperaturen dan de traditionele modellen. Dit maakt het systeem compatibel met bestaande verwarmingsinstallaties zoals radiatoren, die typisch hogere temperaturen vereisen dan bijvoorbeeld vloerverwarming.

In tegenstelling tot standaard warmtepompen die meestal werken bij aanvoertemperaturen rond de 35 tot 45 °C, kan een hoge temperatuur warmtepomp werken tot aanvoertemperaturen van 60 °C of meer. Dit is vooral interessant voor woningen die niet of moeilijk te transformeren zijn naar lage temperatuur verwarming.

De nadruk op hoge temperatuur warmtepompen komt vooral tot uiting in de huidige marktontwikkelingen en subsidies van overheidsinstanties, zoals de ISDE-subsidie, die gericht zijn op de overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen.

Testresultaten: prestaties in extreme koude

De hoge temperatuur warmtepomp van Feenstra, in samenwerking met Vattenfall, werd gedurende het afgelopen jaar getest in 20 willekeurig gekozen eengezinswoningen. De testperiode omvatte ook de koude wintermaanden, waarbij buitentemperaturen tot -12 °C bereikten. Volgens de testrapporten kon het systeem in deze omstandigheden volledig voor de verwarmingsbehoefte van het huis zorgen.

Een van de belangrijkste maatstaven voor het rendement van warmtepompen is de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Deze waarde geeft het gemiddelde rendement van een warmtepomp gedurende het gehele jaar. Voor deze warmtepomp zijn echter nog geen uitsluitend betrouwbare SCOP-waarden bekendgemaakt. Dit komt doordat het systeem in de loop van het jaar nog geoptimaliseerd is, waardoor de eindversie pas recent is getest. Vattenfall is momenteel aan het werken aan een gelijkwaardigheidsverklaring, die nodig is om de prestaties van de warmtepomp objectief te kunnen meten binnen de bestaande normen en reguleringen.

De huidige meetmethodiek voor warmtepompen is namelijk vooral ontworpen voor systemen die werken op lage aanvoertemperaturen. De hoge temperatuur warmtepomp vereist een andere benadering, aangezien de techniek in hogere temperaturen zijn kracht en rendement haalt. Zonder deze gelijkwaardigheid verklaring, kan het rendementbeeld van de hoge temperatuur warmtepomp volgens Vattenfall verkeerd worden gepresenteerd.

Technische uitdagingen en rendement

Het gebruik van hoge aanvoertemperaturen brengt technische uitdagingen met zich mee. Volgens bron [2], is het combineren van hoge temperatuur warmtepompen met bestaande installaties zoals radiatoren niet zonder complicaties. De installatie van een warmtepomp die bij hogere temperaturen werkt, vereist namelijk ook een bepaalde convectie (warmteoverdracht) die niet altijd optimaal is bij radiatoren. Dit kan leiden tot verlaagde efficiëntie en hogere energiekosten.

Daarnaast wijst bron [2] op de kostenverhoging die kan optreden bij het gebruik van hoge temperatuur warmtepompen in combinatie met zonnepanelen en andere duurzame oplossingen. Een warmtepomp die bij hogere temperaturen werkt, vraagt immers meer elektriciteit, wat de elektriciteitsrekening kan doen stijgen, tenzij deze wordt gedekt door zonnepanelen of een salderingsregeling.

Een ander punt van aandacht is de installatiecomplexiteit van hoge temperatuur warmtepompen. In tegenstelling tot de klassieke warmtepomp, die vaak eenvoudig kan worden aangesloten op bestaande verwarmingsinstallaties, vereist de hoge temperatuur versie vaak aanpassingen aan de buizen, pompen, en regelingen. Dit brengt niet alleen extra kosten met zich mee, maar ook de mogelijkheid op technische fouten of suboptimale prestaties.

Stilheid en geluidsisolatie

Een van de belangrijkste aandachtspunten bij het installeren van een warmtepomp is de geluidsisolatie. Vooral in dicht bebouwde wijkgebeheerde steden is geluidsoverlast een reële hinderlijke factor. In de bronnen wordt meerdere keren melding gemaakt van de stilheid van warmtepompen, met name bij bepaalde merken zoals Panasonic, Stiebel Eltron, Nibe, en Daikin.

In bron [3] beschrijft een gebruiker dat de Panasonic 5kW Monoblock "zeer stil" is, met uitzondering van extreme koude, waarbij het apparaat licht hoorbaar is op een afstand van 5 meter. Ook de Stiebel Eltron 15 ACS wordt genoemd als een warmtepomp die "zeer stil" werkt, al is er bij extreme koude een licht geluid hoorbaar.

Een andere gebruiker benadrukt dat luchtwarmtepompen in het algemeen luidruchtiger zijn dan bodemwarmtepompen. Dit komt doordat bij luchtwarmtepompen de externe eenheid actief moet draaien om lucht te verplaatsen, wat geluid veroorzaakt. Bij bodemwarmtepompen speelt zich alles onder een putdekseltje af, wat het systeem stil maakt.

Als het toch om geluidsoverlast gaat, kunnen gebruikers opties overwegen zoals het plaatsen van de warmtepomp op een verdieping, het gebruik van geluidsisolerende materialen, of het kiezen van een hybride warmtepomp, die in extreme koude kan overschakelen naar een elektrische of gasgesteunde verwarmingsbron.

De rol van isolatie en lage temperatuur verwarming

Een belangrijke conclusie uit bron [3] is dat isolation en het gebruik van lage temperatuur verwarming zoals vloerverwarming een essentiële rol spelen in de efficiëntie van warmtepompen. In het geval van een gebruiker die een woning uit 2000 heeft gekocht met een goed isolatievlak en vloerverwarming, is de investering in extra isolatie en verwarmingsaansluitingen niet nodig geweest.

Echter, voor woningen met slechte isolatie of oudere verwarmingsinstallaties kan het aanleggen van een warmtepomp met lage temperatuur verwarming een aanzienlijke investering zijn. In sommige gevallen kan het duurder zijn dan de aanschaf van een klassieke CV-ketel. Dit maakt het belangrijk om vooraf een grondig advies van een professional in te winnen, voordat beslissingen worden genomen.

Energieefficiëntie en CO2-reductie

Een van de voornaamste voordelen van warmtepompen is hun energieefficiëntie. De COP (Coefficient of Performance) geeft aan hoeveel warmte wordt opgewekt per ingezette elektrische eenheid. Bij een COP van 6, zoals vermeld in bron [3], betekent dit dat per 1 kWh elektriciteit 6 kWh warmte wordt opgewekt.

Bij lage temperatuur verwarming kan deze COP vrij constant blijven gedurende het jaar. Bij hoge temperatuur warmtepompen daalt de COP echter merkbaar bij lage buitentemperaturen. In bron [3] staat dat bij buitentemperaturen van -5 °C de COP kan dalen tot 4, wat betekent dat de warmteopbrengst 1,5 keer minder is dan in de zomermaanden.

Dit heeft directe gevolgen voor de energierekening, aangezien het opwekken van warmte in de winter meer elektriciteit vraagt. Daarom is het belangrijk om ook in de wintermaanden zonnepanelen of andere duurzame bronnen in te zetten om de elektriciteitsbehoefte te dekken.

Alternatieve warmtepompoplossingen

Naast hoge temperatuur warmtepompen zijn er ook andere varianten op de markt, zoals:

Bodemwarmtepompen, die gebruik maken van de constante temperatuur van de grond en een COP van 6 bieden bij vloerverwarming.
Luchtwarmtepompen, die in het algemeen minder efficiënt zijn in extreme kou, maar makkelijker te installeren zijn.
Hybride warmtepompen, die in koude perioden kunnen overschakelen naar elektrische of gasverwarming.
Grondwaterwarmtepompen, die efficiënter werken bij constante temperatuur van het grondwater.

Elk type heeft zijn eigen voor- en nadelen, afhankelijk van de locatie, woningkenmerken, en financiële middelen van de gebruiker.

De rol van de overheid en subsidies

De overheid speelt een belangrijke rol in de versnelling van de overstap naar warmtepompen. Subsidies zoals de ISDE-subsidie en het klimaatactieplan zijn bedoeld om het aanschaffen van een warmtepomp voor de meeste woningeigenaren betaalbaar te maken. Echter, zoals in bron [2] en [3] vermeld, is het belangrijk om niet alleen naar de prijs te kijken, maar ook naar de daadwerkelijke efficiëntie, installatiekosten, en technische vereisten.

De overheid wil een verplichte overstap naar warmtepompen, maar het is de vraag of alle woningen daaraan aangepast kunnen worden. Voor appartementen en woningen zonder vloerverwarming is een hoge temperatuur warmtepomp vaak de enige optie, maar dit brengt extra uitdagingen met zich mee.

Conclusie

De hoge temperatuur warmtepomp is een technologische oplossing die specifiek ontworpen is voor woningen die niet of moeilijk kunnen overgestapt worden naar lage temperatuur verwarming. Hoewel het systeem in extreme koude presteert, zijn er meerdere nadelen die niet onderschat mogen worden. De rendementproblematiek, installatiecomplexiteit, en verlaagde COP-waarden in wintermaanden maken het een uitdaging om de hoge temperatuur warmtepomp als de ideale oplossing te zien.

Daarnaast wijzen de gebruikerservaringen uit bron [3] op de belangrijkheid van stilheid, isolation, en energie-efficiëntie. Het is duidelijk dat een warmtepomp niet automatisch een ideale duurzame oplossing is, maar dat het aankomt op de context, installatie, en keuze van het juiste type en merk.

Voor wie overweegt om een hoge temperatuur warmtepomp aan te schaffen, is het aan te raden om een grondig advies in te winnen, rekening te houden met de energiebehoefte, en te kiezen voor een systeem dat niet alleen voldoet aan de overheidsvoorschriften, maar ook aan de daadwerkelijke eisen van de woning en de gebruiker.